Skarga kasacyjna na decyzję Dyrektora Izby Celnej w K. w przedmiocie określenia kwoty długu celnego
Uzasadnienie strona 8/9

Dzięki prowadzeniu postępowania przeciwko wszystkim osobom trzecim, które potencjalnie odpowiedzialność taką mogą ponosić, osoba, która faktycznie wykonała zobowiązanie, zyskuje realną gwarancję realizacji swego prawa podmiotowego do regresu, stanowiącego immanentny aspekt reżimu odpowiedzialności solidarnej (por.: art. 376 k.c.).

W przypadku zapłaty cudzego długu publicznoprawnego regres realizowany może być wyłącznie w drodze powództwa cywilnoprawnego. Powództwo takie może jednak okazać bezskuteczne, bowiem generalnym warunkiem odpowiedzialności osoby trzeciej za cudzy dług jest wydanie w tej materii decyzji przez organy podatkowe (celne) w trybie art. 108 § 1 w powiązaniu z np. art. 116 § 1 Op. (por. wyrok NSA z 7 lipca 2010 r, I GSK 923/09; wyrok NSA z 9 października 2007 r., I GSK 2525/06; http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Brak takiej decyzji praktycznie uniemożliwiłby realizację uprawnienia osoby, która wykonała takie zobowiązanie, obciążające także innych. Tego rodzaju stan rzeczy mógłby wyniknąć np. z przedawnienia prawa orzekania w sprawie, czy też z faktu, że brak jest przepisów, które pozwalałyby przymusić organ podatkowy (celny) do wydania stosownego orzeczenia wobec dalszych osób w sytuacji, gdy dane (cudze) zobowiązanie zostało wykonane. Sąd cywilny nie jest zaś organem uprawnionym do orzekania w tej materii.

Z zasad odpowiedzialności solidarnej wynika tymczasem, że każdy wierzyciel, zatem i Skarb Państwa, zobowiązany jest respektować prawo do realizacji roszczeń regresowych, co może się przejawiać na przykład w obowiązku przeniesienia na niego przysługujących mu zabezpieczeń. Prawo takie najpełniej zaś gwarantuje wydanie odpowiedniej decyzji w trybie art. 96 ust. 1 i art. 203 ust. 3 WKC, która określałaby pełny krąg osób ponoszących odpowiedzialność akcesoryjną. Materialnoprawna treść omawianych unormowań, w powiązaniu z regulacjami procesowymi sprawia, że organ podatkowy (celny) nie ma możliwości wyboru osoby, wobec której wszczyna postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności podatkowej osób trzecich.

Wskazana w art. 366 § 1 k.c. możliwość wyboru dłużnika, od którego wierzyciel będzie dochodził należności, może być w prawie podatkowym (celnym) utożsamiana jedynie z prawem do wyboru podmiotu, w stosunku do którego będzie prowadzona egzekucja. Nieuzasadnione jest twierdzenie, że odpowiednie stosowanie art. 366 § 1 k.c. pozwala organom również na wybór podmiotów, w stosunku do których podejmowane będą czynności zmierzające do powstania zobowiązania podatkowego (wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania).

Skorzystanie z uprawnienia, jakie daje art. 91 Op. w zw. z art. 366 § 1 k.c., jest możliwe zatem dopiero po powstaniu zobowiązania podatkowego (celnego), czyli po skutecznym doręczeniu decyzji ustalającej. Jest to prawo do wyboru dłużnika, od którego zażąda się zapłaty świadczenia, ale dopiero po podjęciu czynności zmierzających do tego, aby każdy z podmiotów, na których ciąży ustawowy obowiązek podatkowy (celny) stał się dłużnikiem w następstwie doręczenia mu decyzji ustalającej należność celną.

Strona 8/9