Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Runge-Lissowska Sędziowie NSA Ewa Dzbeńska del. WSA Jarosław Stopczyński (spr.) Protokolant Anna Krakowiecka po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Prezydenta Miasta Gdyni wykonującego zadania starosty z zakresu administracji rządowej oraz reprezentującego Gminę Miasta Gdyni od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 lipca 2008 r. sygn. akt I SA/Wa 1832/07 w sprawie ze skargi Prezydenta Miasta Gdyni wykonującego zadania starosty z zakresu administracji rządowej oraz reprezentującego Gminę Miasta Gdyni na decyzję Ministra Budownictwa z dnia [...] września 2007 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji wywłaszczeniowej oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 4 lipca 2008 r. wydanym w sprawie sygn. akt I SA/Wa 1832/07 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Prezydenta Miasta Gdyni na decyzję Ministra Budownictwa z dnia [...] września 2007 r. nr [...]w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji wywłaszczeniowej.
Powyższy wyrok został oparty na następujących ustaleniach i rozważaniach:
Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Urząd Spraw Wewnętrznych w Gdańsku decyzją z dnia [...] lutego 1970 r. orzekło o wywłaszczeniu za odszkodowaniem nieruchomości położonej w Gdyni przy ulicy [...] oznaczonej jako działki o numerach [...],[...],[...] i [...] o powierzchni 998 m- zapisanej w księdze wieczystej KW [...] która stanowiła własność K. i S. G. Z wnioskiem o stwierdzenie nieważności w/w decyzji wystąpili spadkobiercy byłych właścicieli (A. G., I. G., G. G. i P. G.).
Decyzją z dnia [...] stycznia 2000 r. Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast odmówił stwierdzenia nieważności orzeczenia wywłaszczeniowego, a następnie utrzymał w mocy własną decyzję (decyzją z dnia [...] sierpnia 2002 r.).
Wyrokiem z dnia 27 sierpnia 2004 r. wydanym w sprawie sygn. akt I SA/Wa 2276/02 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił obie w/w decyzje.
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Minister Transportu i Budownictwa stwierdził nieważność decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Urząd Spraw Wewnętrznych w Gdańsku w części dotyczącej ustalenia odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość oraz odmówił stwierdzenia jej nieważności w części dotyczącej wywłaszczenia, a następnie decyzją z dnia [...] września 2007 r. utrzymał w mocy swoje wcześniejsze rozstrzygnięcie. W uzasadnieniu tej ostatniej decyzji organ stwierdził, że podstawą wydania kwestionowanego orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej były przepisy ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. 1961, nr 18, poz 94). Zgodnie z tą ustawą i stosownie do poczynionych wówczas ustaleń faktycznych należy oceniać zasadność i prawidłowość wywłaszczenia. Z akt sprawy wynika, że wywłaszczenia dokonano w celu budowy osiedla mieszkaniowego spółdzielczego, a zatem wskazana w art. 3 ust. 3 ustawy wywłaszczeniowej przesłanka dopuszczalności wywłaszczenia została spełniona.
Stosownie do art. 6 ust. 1 w/w ustawy ubiegający się o wywłaszczenie obowiązany był przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego wystąpić do właściciela o dobrowolne odstąpienie nieruchomości. W aktach sprawy znajduje się oferta Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Gdyni z dnia [...] maja 1968 r. skierowana do małż. G. z propozycją dobrowolnego odstąpienia nieruchomości , oraz dowód na to, że w/w nie wyrazili zgody na sprzedaż wyjaśniając, że nieruchomość ta jest jedyną ich nieruchomością na terenie Gdyni.
Fakt otrzymania oferty dobrowolnego odstąpienia nieruchomości (za cenę [...] zł.) potwierdza pismo skarżących z dnia [...] maja 2002 r., w którym wskazują, iż oferta tak zwanego dobrowolnego zbycia nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa była nie do zaakceptowania. Z archiwalnych dokumentów wywłaszczeniowych wynikało, że złożony wniosek o wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego spełniał wymogi określone w art. 15 ust. 2 ustawy. W szczególności zawierał opis nieruchomości tj. wskazywał jej powierzchnię, dotychczasowy sposób zagospodarowania i użytkowania, cel wywłaszczenia, oraz odpis decyzji o lokalizacji szczegółowej. Poza tym zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy wywłaszczeniowej Prezydium Miejskiej Rady Narodowej zawiadomiło nie tylko o wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego ale i o terminie rozprawy w tej sprawie. To zaś oznacza, że nie zostały naruszone przepisy ustawy w szczególności zaś jej artykuły: 3 ust3, 6 ust. 1, 15, 16, 20 i 21. Odrębnie natomiast Minister ocenił kwestię ustalenia odpowiedzialności z tytułu wywłaszczenia wskazując na rażące naruszenie art. 21 ustawy. Podniósł, że z załączonego protokołu z rozprawy wywłaszczeniowo-odszkodowawaczej (z dnia [...] października 1969 r.) wynika, że nie wzięli w niej udziału biegli, których opinia była niezbędna przy ustalaniu odszkodowania. Poza tym wycena dla organu wywłaszczeniowego dotycząca nie tylko gruntu ale i innych składników została sporządzona po przeprowadzeniu rozprawy dopiero w miesiącu lutym 1970 r.