Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Jolanta Rajewska, Sędzia NSA Joanna Runge-Lissowska (spr.), Sędzia del. WSA Iwona Kosińska, Protokolant starszy asystent sędziego Joanna Ukalska, po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 lutego 2013 r. sygn. akt I SA/Wa 1792/12 w sprawie ze skargi J.F. na decyzję Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia [...] lipca 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności orzeczenia o wywłaszczeniu nieruchomości oddala skargę kasacyjną
Wyrokiem z 26 lutego 2013 r. sygn. akt I SA/Wa 1792/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi J. F., uchylił decyzję Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z [...] lipca 2012 r. nr [...] i utrzymaną nią w mocy decyzję Ministra Infrastruktury z [...] stycznia 2010 r. nr [...].
Decyzjami tymi odmówiono stwierdzenia nieważności decyzji Komisji Odwoławczej do Spraw Wywłaszczenia przy Ministrze Spraw Wewnętrznych z [...] kwietnia 1962 r. nr [...] oraz utrzymanego nią w mocy orzeczenia Prezydium Rady Narodowej Miasta Poznania z [...] maja 1961 r. nr [...], którymi wywłaszczone zostały nieruchomości przy ul. K. w Poznaniu o pow. 209 m2, stanowiące własność A. P.. Postępowanie nadzorcze prowadzone było z wniosku z 24 lutego 2002 r. J. F. - spadkobierczyni A. P..
Odmawiając stwierdzenia nieważności orzeczeń wywłaszczeniowych organ uzasadnił, że postępowanie wywłaszczeniowe zostało przeprowadzone zgodnie z przepisami ustawy z dnia 8 czerwca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz.U. z 1961 r. Nr 18, poz. 94), dalej "ustawa", bowiem:
- wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego zostało poprzedzone rokowaniami o dokonanie zbycia nieruchomości przez A. P. za kwotę ustaloną przez biegłego, przy czym pełnomocnik właścicielki - córka - poinformowała, iż matka jest skłonna zbyć nieruchomość ale za działkę zamienną, co oznaczało fiasko rokowań,
- została przeprowadzona rozprawa wywłaszczeniowa-odszkodowawcza z udziałem pełnomocnika właścicielki,
- orzeczenie I-szej instancji zawiera wszystkie elementy nakazane art. 22 ustawy,
- dokumentacja sprawy wskazuje, że pobudowany na nieruchomości przez okupanta budynek miał przewyższać jej wartość, gdyż powierzchnia działki wynosiła tylko 209 m2, zaś okupant rozebrał budowany przez A. P. budynek i w jego miejsce postawił nowy, nakłady A. P. wyniosły 1.260.000 zł, a okupanta 2.993.760 zł, co wynika z orzeczenia biegłego z 18 września 1962 r., nadto z pisma Prezydium Rady Narodowej w Poznaniu z 21 lipca 1961 r. wynika, że wartość nakładów wyniosła 763.762 zł, a wartość gruntu 17.765 zł, co uzasadniało wywłaszczenie na podstawie art. 47 ustawy, który zezwalał na wywłaszczenie, gdy naniesienie dokonane przez okupanta na nieruchomości przekroczyły jej wartość.
Uchylając decyzje nadzorcze wydane w obu instancjach, Wojewódzki Sąd stwierdził, że organowi nadzoru uszło uwadze, iż orzeczenie o wywłaszczeniu wydane w I-szej instancji miało za podstawę prawną art. 3 ust. 1 ustawy, bowiem jako cel wywłaszczenia została podana konieczność wykonania zadań określonych w planach gospodarczych związanych ze sprzedażą nieruchomości, a w związku z tym potrzebą uregulowania stanu prawnego, zaś decyzja odwoławcza, jako podstawę prawną wskazała art. 47 ustawy, zaznaczając, że zatwierdza orzeczenie, ale zmienia jego podstawę prawną. Zdaniem Wojewódzkiego Sądu, organ nadzoru nie odniósł się do tego, że organ odwoławczy wywłaszczeniowy na etapie odwołania orzekł w innej sprawie, niż załatwiana w postępowaniu pierwszoinstancyjnym i nie ocenił tej okoliczności w świetle art. 120 k.p.a. w brzmieniu pierwotnym i z punktu widzenia art. 156 § 1 k.p.a. Sąd podkreślił, że organ nadzoru nie wypowiedział się co do legalności wywłaszczenia w świetle art. 3 ust. 1 ustawy, zupełnie też pomijając postępowanie prowadzone wówczas przez A. P. przed sądem powszechnym, korzystne dla niej. Natomiast odnosząc się do zarzutów skargi, sprowadzających się do tego, że nie można było przyjąć, że wartość budowli przewyższała wartość nieruchomości, Wojewódzki Sąd stwierdził, iż obecny materiał dowodowy potwierdza, że wartość budowli przekraczała wartość gruntu, co wynika z wyceny sporządzonej 30 lipca 1960 r. przez biegłego (grunt 17.765 zł) i pisma Prezydium w Poznaniu z 21 lipca 1961 r. (nakłady 763.762 zł).