Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk Sędziowie: Sędzia NSA Małgorzata Borowiec Sędzia del. WSA Teresa Kurcyusz-Furmanik (spr.) po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A.K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 20 lutego 2020 r. sygn. akt II SA/Po 667/19 w sprawie ze skargi A.K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z dnia [...] maja 2019 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 20 lutego 2020 r., sygn. akt II SA/Po 667/19, po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi A.K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z dnia [...] maja 2019 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego, oddalono skargę.
Wyrok ten wydano w przytoczonym poniżej stanie faktycznym i prawnym.
Kontrolowaną przez Sąd I instancji decyzją utrzymano w mocy decyzję organu I instancji wydaną dnia [...] stycznia 2019 r. którą przyznano skarżącemu zasiłek celowy na zakup żywności w kwocie 400 zł. Organ nie uwzględnił w całości wniosku A.K. (dalej "skarżący"), który domagał się przyznania zasiłku na żywność w wysokości 600 zł miesięcznie, począwszy od stycznia 2019 r. Przyczyną tego były ustalenia organu co do wysokości uzyskiwanego przez skarżącego miesięcznego dochodu i ponoszonych przez niego wydatków. Dochód ten po odjęciu zajęcia komorniczego ustalony został na kwotę 624,50 zł. Skarżący nie ponosił przy tym żadnych opłat związanych z eksploatacją mieszkania.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu podzieliło stanowisko organu I instancji uznając, że kwota 400 zł miesięcznie jest odpowiednim wsparciem w zakresie zakupu żywności w sytuacji, gdy skarżący posiada dochód, a otrzymana kwota dotyczy nie tylko jednego miesiąca, ale miesięcy od stycznia do kwietnia 2019 r., po 400 zł.
W osobistej skardze, skarżący uznał zaskarżoną decyzję za błędną. Ustanowiony dla niego z urzędu pełnomocnik, uzupełniając tę skargę zauważył, że przy obecnych cenach żywności, kwota 400 zł jest niewystarczająca na pokrycie miesięcznych kosztów utrzymania skarżącego w sytuacji, gdy koszty obiadów w barze mlecznym wynoszą miesięcznie 314,03 zł. Organ natomiast wniósł o oddalenie skargi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu orzekł na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, dalej "P.p.s.a."), uznając skargę za nieuzasadnioną.
Sąd zauważył, że skarżący w toku postępowania podkreślał swoją trudną sytuację materialną, życiową i zdrowotną, której się nie kwestionuje. Zdaniem Sądu fakty te nie mają jednak wpływu na prawidłowość kontrolowanej decyzji w kontekście przepisów prawa.
Zwracając uwagę na brzmienie art. 39 ust. 1 i 2 u.p.s., Sąd wskazał, że organ rozpatrując wniosek musi kierować się ogólnymi zasadami wyrażonymi w art. 3 ustawy o pomocy społecznej, a więc koniecznością dostosowywania rodzaju, formy i rozmiaru świadczeń do okoliczności konkretnej sprawy, jak również uwzględniać potrzeby osób korzystających z pomocy, o ile potrzeby te odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej. Pomoc społeczna stanowi bowiem instytucję polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości (art. 2 ust. 1 powyższej ustawy).
Sąd wskazał, że warunkiem korzystania z pomocy społecznej jest w pierwszej kolejności ustalenie, czy mieści się w ściśle określonym celu, jakim jest przezwyciężenie trudnej sytuacji życiowej a następnie stwierdzenie, że udzielenie pomocy jest konieczne z uwagi na fakt, iż osoba wnioskująca nie może własnymi zasobami i możliwościami przezwyciężyć trudnej sytuacji, w jakiej się znalazła. Z powyższego wynika, że pomoc społeczna powinna zostać udzielona dopiero wtedy, gdy jednostka w sytuacji kryzysowej przestaje być samowystarczalna. Ponieważ ustawodawca nie definiuje pojęcia "trudnych sytuacji życiowych", a podaje jedynie najczęstsze powody ich powstawania (art. 7 ustawy o pomocy społecznej), ustalenie zaistnienia tej przesłanki należy do organów pomocy społecznej.