Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jan Paweł Tarno (spr.), Sędziowie NSA Janina Antosiewicz, Leszek Włoskiewicz, Protokolant Justyna Nawrocka, po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2005 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Łucji Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 października 2004 r. sygn. akt IV SA/Wa 480/04 w sprawie ze skargi Starosty C. na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia 8 kwietnia 2004 r. (...) w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania administracyjnego oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 12 października 2004 r., IV SA/Wa 480/04 uchylił obie decyzje Ministra Infrastruktury o odmowie wznowienia postępowania, zakończonego ostateczną decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 14 września 2000 r. (...) w sprawie stwierdzenia w części I - wydania z naruszeniem prawa orzeczenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 17 lutego 1965 r. o przejęciu na własność Państwa przedsiębiorstwa pod nazwą "cegielnia "P." wł. Szczepana P. w C., u. P. 5" oraz w części II nieważności ww. orzeczenia. W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że postępowanie wznowieniowe jest dwuetapowe, składa się z postępowania wstępnego i zasadniczego. Pierwsza faza postępowania wstępnego polega na zbadaniu, czy wniosek o wznowienie opiera się na przesłankach wymienionych w art. 145 par. 1 Kpa i czy został zachowany termin do złożenia wniosku przewidziany w art. 148 Kpa. Na tym etapie postępowania organ administracji bada również, czy nie występują; negatywne przesłanki przedmiotowe dla wznowienia postępowania, np. czy wniosek złożony w postępowaniu dotyczy decyzji ostatecznej, a ponadto bada, czy wniosek pochodzi od podmiotu mającego przymiot strony w rozumieniu art. 28 Kpa. Zatem odmowa wznowienia postępowania na podstawie art. 149 par. 3 Kpa może mieć miejsce w sytuacji, gdy wznowienie jest niedopuszczalne z przyczyn przedmiotowych lub z przyczyn podmiotowych lub wniosek o wznowienie postępowania strona złożyła po terminie, o którym mowa w art. 148 Kpa, Ustalenia, czy występują przesłanki wznowienia postępowania, mogą być poczynione wyłącznie w toku wznowionego - postanowieniem wydanym w trybie art. 149 par. 1 Kpa - postępowania, a więc w drugiej fazie postępowania, zw. "zasadniczym". Na tym etapie postępowania organ administracji przeprowadza merytoryczną ocenę materiału dowodowego sprawy i dokonuje weryfikacji żądania wnoszącego podanie i po jego zakończeniu wydaje decyzję na podstawie art. 151 Kpa. Jeżeli w trakcie wznowionego postępowania organ stwierdzi brak podstaw wznowienia, o których mowa w art. 145 par. 1 Kpa, odmawia uchylenia dotychczasowej decyzji /par. 1 pkt 1/, albo uchyla decyzje dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 par. 1 Kpa i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy /par. 1 pkt 2/.
Tymczasem w rozpatrywanej sprawie organ pierwszej instancji wydał decyzję odmawiającą wznowienia postępowania z naruszeniem tych zasad, przyjmując błędnie już na etapie postępowania wstępnego, że brak jest przesłanek do wznowienia postępowania, wynikających z art. 145 par. 1 pkt 5 Kpa. W orzecznictwie wielokrotnie podkreślano, że "brak przyczyn wznowienia postępowania określonych w art. 145 par. 1 pkt 5 Kpa nie stanowi podstawy do wydania decyzji o odmowie wznowienia postępowania, o jakiej mowa w art. 149 par. 3 Kpa. Według art. 151 par. 1 Kpa brak przyczyn wznowienia powoduje wydanie decyzji o odmowie uchylenia decyzji dotychczasowej. /por. wyrok NSA z dnia 11.03.1999 r. II SA 113/99 - Lex nr 46255/. Nie można się zgodzić się ze stanowiskiem organu, że złożenie wniosku o wznowienie postępowania w stosunku do ostatecznej decyzji, co do której toczy się postępowanie o jej zmianę w trybie art. 155 Kpa, stanowiło, w niniejszej sprawie, również przeszkodę natury przedmiotowej do wznowienia postępowania. Przede wszystkim należy zauważyć, że zaskarżona decyzja z dnia 8 kwietnia 2004 r. oraz poprzedzająca ją decyzja z dnia 20 stycznia 2004 r. zostały podjęte po wydaniu przez Ministra Infrastruktury decyzji z dnia 19 września 2003 r. utrzymującą w mocy własną decyzję z dnia 30 maja 2003 r. w przedmiocie odmowy zmiany w trybie art. 155 Kpa decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 września 2000 r. Skoro postępowanie prowadzone na podstawie art. 155 Kpa zostało zakończone i w efekcie jego nie doszło do zmiany ostatecznej decyzji, to nic ma przeszkód do zweryfikowania tej samej decyzji ostatecznej w trybie wznowienia postępowania, o ile w postępowaniu wstępnym organ nie stwierdził istnienia przyczyn przedmiotowych lub podmiotowych do odmowy wznowienia postępowania, o czym była mowa powyżej.