Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał skargę za zasadną, wskazując w zaskarżonym wyroku, że wobec istnienia dwóch całkowicie rozbieżnych operatów szacunkowych, organ winien w sposób przewidziany prawem - na podstawie art. 157 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami - zwrócić się do właściwej organizacji zawodowej rzeczoznawców majątkowych o dokonanie oceny prawidłowości ich sporządzenia.
Tymczasem składający skargę kasacyjną organ podniósł, że operat z 2010 r. nie może zostać uwzględniony, ponieważ został przedstawiony przez stronę na podstawie uchylonego postanowienia z dnia [...] lutego 2010 r.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego argumenty organu administracji nie zasługują na uwzględnienie. Sąd I instancji uwzględniając skargę nie zakwestionował prawidłowości sporządzenia któregoś z tych dwóch operatów szacunkowych. Sąd Wojewódzki miał wyłącznie zastrzeżenia do postępowania dowodowego przeprowadzonego przez organy, które zupełnie pominęły pierwszy operat z dnia [...] czerwca 2010 r., w ogóle się do niego nie odnosząc w uzasadnieniach decyzji. A przecież tak duża rozbieżność w wycenach (w drugim operacie wartość gruntów wraz z budynkami została wyceniona na około 1/3 wartości wskazanej w pierwszym, obejmującym tylko grunty) nasuwa oczywisty wniosek, że jeden z nich został sporządzony wadliwie, bądź też wadliwie są oba. Dlatego w ocenie Sądu I instancji organ winien był wyjaśnić ogromna różnicę w wycenie składników pozostawionego przez stronę majątku. Ze stanowiskiem Sądu Wojewódzkiego należy się w pełni zgodzić, pamiętając o tym, że pierwsza z wycen również została pozytywnie oceniona przez organy, które na jej podstawie ustaliły prawo do rekompensaty w znacznie wyższej wysokości, a nawet ustaloną rekompensatę już wypłaciły. Bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczność, że operat z 2010 r. złożony został przez stronę na podstawie uchylonego postanowienia z dnia [...] lutego 2010 r. Wbrew argumentom składającego skargę kasacyjną organu stan faktyczny i prawny sprawy nie uległ zmianie na tyle, żeby pomijać ten dowód w sprawie. Szacował on bowiem tę samą nieruchomość gruntową, którą następnie szacował także operat z 2014 r. Co istotne, operat dotyczący nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami kraju może być wykorzystany po upływie 12 miesięcy, nie ma tu ograniczenia czasowego. Brak limitu czasowego dla ważności operatu dotyczącego wypłaty rekompensaty za pozostawione poza obecnymi granicami kraju nieruchomości potwierdza także wyłączenie na gruncie ustawy stosowania art. 156 ust. 4 u.g.n. Tym samym należy uznać, że sprawa nie została wyjaśniona w stopniu pozwalającym na jej zakończenie w sposób rozstrzygnięty w zaskarżonej decyzji. Prawidłowo było zatem przyjęcie przez Sąd I instancji, że decyzja organu I instancji zapadła z naruszeniem art. 7, 75 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a.
Zgodnie z powołanym w skardze kasacyjnej art. 10 ust. 1 ustawy operaty szacunkowe, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 3, są sporządzane z uwzględnieniem dowodów wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1 i ust. 3. Oba operaty dowody te uwzględniały. Wbrew stanowisku organu Sąd Wojewódzki nie odmówił mocy dowodowej operatowi szacunkowemu z dnia 14 września 2016 r. i nie przyjął za wiążący operat szacunkowy z dnia 7 czerwca 2010 r.
Podkreślić należy, że operat z 2010 r. nie został sporządzony na podstawie błędnie wskazanych dowodów. To były te same dowody, które organ powołał w postanowieniu z dnia 18 stycznia 2013 r. - jeśli chodzi o pozostawiony grunt. Drugi z operatów tym się tylko różnił od pierwszego, że szacował także wartość pozostawionych zabudowań, których wcześniej wadliwie nie uznano za pozostawione mienie. Tym samym, skoro przy realizacji prawa do rekompensaty nie bierze się pod uwagę przepisów u.g.n. co do konieczności aktualizacji operatu po upływie 12 miesięcy, przyjąć należy, że operat z 2010r. zachował ważność jeśli chodzi o wycenę nieruchomości gruntowej i jest dowodem w sprawie. Nie można go było zatem pominąć, a Sąd Wojewódzki prawidłowo zwrócił uwagę na ogromną dysproporcję pomiędzy wartościami oszacowanymi w 2010 r. i w 2016, zupełnie zignorowanymi przez orzekające w sprawie organy. Taka sytuacja nie mogła zostać zaakceptowana w praworządnym państwie.
Wobec powyższego Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.
O zwrocie kosztów postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 204 pkt 2 p.p.s.a.