Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Wiesław Morys sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) Protokolant starszy asystent sędziego Rafał Kopania po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2017 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. H. i M. H. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 grudnia 2014 r. sygn. akt I SA/Wa 2451/14 w sprawie ze skargi M. H. i M. H. na decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] maja 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty 1. prostuje rubrum zaskarżonego wyroku w ten sposób, że zastępuje oznaczenie strony skarżącej "M. H. " na " M. H. ", 2. oddala skargę kasacyjną, 3. zasądza od M. H. i M. H. solidarnie na rzecz Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 16 grudnia 2014r. sygn. akt I SA/Wa 2451/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę M. H. i M. D. na decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] maja 2014r. nr [...] ([...]) w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty.
Wspomniany wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Wnioskiem z dnia 8 grudnia 2008r. M. H. zwrócił się do Wojewody Mazowieckiego o potwierdzenie prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez D. H. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, położonych w D. przy ul. M. [...] (obecnie ul. T. [...]), przy ul. R. [...] (obecnie R. [...]), przy ul. Rynek [...] (obecnie Rynek [...]), powiat D., województwo l. oraz kopalni nafty "Z." w miejscowości M., powiat B., województwo l.. We wniosku wskazano, że spadkobiercami D. H. są syn M. H. i wnuczka M. D..
W piśmie z dnia 17 lutego 2010r. pełnomocnik M. H. oraz M. D. poinformował, że wniosek M. H. z dnia 8 grudnia 2008r. został złożony również w imieniu siostrzenicy wnioskodawcy M. D..
Decyzją z dnia [...] marca 2014r. nr [...] Wojewoda Mazowiecki na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 169, poz. 1418 ze zm.), dalej powoływanej również jako "ustawa", oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2013r., poz. 267), dalej powoływanej jako "K.p.a.", odmówił potwierdzenia posiadania przez M. H. oraz M. D. prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez D. H. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, położonych w D. przy ul. M. [...] (obecnie ul. T. [...]), przy ul. R. [...] (obecnie R. [...]), przy ul. R. [...] (obecnie R. [...]), powiat D., województwo l. oraz kopalni nafty "Z." w miejscowości M., powiat B., województwo l.. W motywach rozstrzygnięcia organ I instancji stwierdził, że właściciel pozostawionych nieruchomości D. H. nie spełnił przesłanki potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, o której mowa w art. 2 ustawy, tj. nie posiadał w chwili zgonu obywatelstwa polskiego.
Odwołanie od ww. decyzji wnieśli M. H. oraz M. D., zarzucając naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 3 ust. 2 ustawy oraz naruszenie prawa procesowego tj. art. 8, art. 11, art. 29 w zw. z art. 30 K.p.a.
Minister Skarbu Państwa decyzją z dnia [...] maja 2014r. znak: [...] ([...]), po rozpatrzeniu odwołania M. H. oraz M. D., na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., utrzymał w mocy decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] marca 2014r. Minister wskazał, że wniosek o potwierdzenie prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez D. H. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej złożyli jego następcy prawni M. H. oraz M. D.. Następnie podkreślił, że prawo do rekompensaty jest uprawnieniem o charakterze publicznym. Z tego względu prawo to nie wchodzi w skład spadku. Jednakże nie uprawnia to do stwierdzenia, iż sytuację prawną spadkobierców właściciela pozostawionej nieruchomości należy rozpatrywać w oderwaniu od sytuacji prawnej samego właściciela. Minister wyjaśnił, że w przypadku, gdy z wnioskiem o potwierdzenie prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej występują spadkobiercy właściciela nieruchomości pozostawionej, istotne jest ustalenie, czy właściciel nieruchomości nabyłby prawo do rekompensaty, czyli czy spełnił przesłanki określone w art. 1 oraz art. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005r. W decyzji wyjaśniono dalej, że ustawa ta przewiduje, iż rekompensata może przysługiwać wyłącznie właścicielowi pozostawionego majątku i w związku z tym prawo jego spadkobierców określonych w art. 3 ust. 2 tejże ustawy nie może być traktowane jako uprawnienie abstrakcyjne, oderwane od sytuacji, w której ten właściciel znajdował się pozostawiając swoje mienie. Jeżeli więc prawo do rekompensaty nie przysługiwałoby właścicielowi w chwili jego śmierci, spadkobiercy takiego właściciela nie mogą skutecznie dochodzić potwierdzenia prawa do rekompensaty. Minister zaznaczył, że decyzja wydana w trybie ww. ustawy ma charakter deklaratoryjny, czyli nie kreuje nowego stanu prawnego tylko potwierdza już istniejące prawo do rekompensaty. Uwzględniając powyższe Minister stwierdził, że D. H. jako właściciel nieruchomości pozostawionej powinien posiadać obywatelstwo polskie w dniu 1 września 1939r. (art. 2 ust. 1 ustawy) oraz w dniu śmierci (art. 2 ust. 2 ustawy), gdyż tylko w takiej sytuacji jego spadkobiercy mogą skutecznie złożyć wniosek o potwierdzenie prawa do rekompensaty, o którym mowa w art. 5 ust. 1 i 2 ustawy.