Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Irena Kamińska sędzia NSA Monika Nowicka sędzia del. WSA Dariusz Chaciński (spr.) Protokolant starszy sekretarz sądowy Joanna Drapczyńska po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2014 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Gminy O. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 marca 2012 r. sygn. akt I SA/Wa 973/11 w sprawie ze skargi Gminy O. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] kwietnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od Gminy O. na rzecz J. J. B. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Zaskarżonym skargą kasacyjną wyrokiem z dnia 6 marca 2012 r., sygn. akt I SA/Wa 973/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Gminy O. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] kwietnia 2011 r., nr [...], w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji.
W uzasadnieniu wyroku Sąd przedstawił następujący stan sprawy.
Wojewoda O. decyzją z dnia [...] marca 1991 r., wydaną na podstawie art. 18 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32 poz. 191 ze zm.) - dalej: ustawa komunalizacyjna - stwierdził nabycie przez Gminę O. z mocy prawa, nieodpłatnie, własności nieruchomości położonej w O. o pow. [...] ha, oznaczonej jako działka ew. nr [...], z obrębu nr [...], uregulowanej w [...], opisanej w karcie inwentaryzacyjnej nr [...].
Objęta tą decyzją nieruchomość stanowiła dawną własność J. B., przejętą przez Skarb Państwa na podstawie art. 38 ust. 3 ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz. U. z 1969 r., Nr 22, poz. 159 ze zm.).
Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 13 styczna 2010 r., sygn. akt I C 333/09, wydanym na podstawie art. 189 k.p.c. ustalił, że nieruchomość położona w O., numer obrębu ewidencyjnego [...], składająca się z działek [...] i [...] nie przeszła na własność Skarbu Państwa na podstawie art. 38 ust. 3 ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach. Apelacja wniesiona od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 października 2010 r., sygn. akt I A Ca 174/10. Powyższe działki powstały z podziału działki nr [...] i objęte są księgą wieczystą [...].
J. J. B., jedyny spadkobierca J. B., powołując się na powyższy wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie, pismem z dnia [...] sierpnia 2010 r. wystąpił o stwierdzenie nieważności decyzji komunalizacyjnej. Zdaniem wnioskującego, skoro Skarb Państwa nie nabył własności nieruchomości należącej do jego poprzednika prawnego, to tym samym brak było podstaw prawnych do wydania przez Wojewodę O. decyzji z dnia [...] marca 1991 r. Nie jest bowiem możliwe skomunalizowanie nieruchomości należącej do innego podmiotu niż Skarb Państwa.
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji decyzją z dnia [...] stycznia 2011 r., nr [...], działając na podstawie art. 156 § 1 pkt 2, art. 157 § 1 oraz art. 158 § 1 k.p.a., stwierdził nieważność decyzji Wojewody O. z dnia [...] marca 1991 r.
Organ nadzoru wskazał, że decydujące znaczenie dla komunalizacji z mocy prawa ma stan faktyczny i prawny istniejący w dacie wejścia w życie ustawy komunalizacyjnej ([...] maja 1990 r. ). Wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie ma charakter deklaratoryjny, a tym samym nie kształtuje nowego stanu prawnego, lecz stwierdza istnienie lub nieistnienie stosunku prawnego lub prawa. W konsekwencji uznać należy, że Skarb Państwa nigdy nie stał się właścicielem działki nr [...], a tym samy nie był nim również w dniu 27 maja 1990 r. To zaś oznacza, że decyzja komunalizacyjna Wojewody O. wydana została z rażącym naruszeniem ustawy komunalizacyjnej, gdyż dokonano nią komunalizacji mienia stanowiącego własność osoby fizycznej.