Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Marian Wolanin (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Maciej Dybowski Sędzia del. WSA Katarzyna Matczak Protokolant starszy sekretarz sądowy M. B. po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2018 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej D. C. i J. C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 28 lutego 2017 r. sygn. akt III SAB/Kr 107/16 w sprawie ze skargi D. C. i J. C. na bezczynność i przewlekłość postępowania Burmistrza Miasta i Gminy [...] w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości 1. uchyla zaskarżony wyrok; 2. stwierdza przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ; 3. stwierdza, że przewlekłość postępowania miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa; 4. zasądza od Burmistrza Miasta i Gminy [...] na rzecz D. C. i J. C. kwotę 560 (pięćset sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 lutego 2017 r., sygn. akt III SAB/Kr 107/16, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił skargę D. C. i J. C. na bezczynność i przewlekłość postępowania Burmistrza Miasta i Gminy [...] w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości.
W uzasadnieniu wyroku wskazano, że postanowieniem z dnia [...] czerwca 2012 r. Burmistrz Miasta i Gminy [...] wszczął postępowanie rozgraniczeniowe między działkami skarżących o nr ew. [...] z działkami sąsiednimi nr [...] i nr [...]. W trakcie rozprawy rozgraniczeniowej w dniu [...] września 2012 r., skarżący zawarli ugodę z właścicielami działek nr [...] i nr [...], natomiast z właścicielami działki nr [...] ustalono granice na podstawie zgodnych oświadczeń. Burmistrz nie zakończył jednak postępowania rozgraniczeniowego. W wyniku wniesionego zażalenia do organu wyższego stopnia Burmistrz został zobowiązany, postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2014 r., do załatwienia sprawy w ciągu jednego miesiąca liczonego od dnia zwrotu akt. Jedynymi czynnościami podjętymi przez Burmistrza było przedłużenie terminów załatwienia spraw (ostatnie do 30 kwietnia 2015 r.). W dniu 2 marca 2015 r. skarżący wnieśli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego przez Burmistrza Miasta i Gminy [...]. W odpowiedzi na skargę organ opisał dotychczasowy stan faktyczny sprawy, w tym czynności podejmowane m.in. przez skarżących i stwierdził, że postępowanie trwa około trzech lat, ale nie można przypisać mu cech przewlekłości czy bezczynności, ponieważ organ, w ramach ustawowych obowiązków, dokonywał oceny dokumentacji geodezyjnej, dyscyplinował uczestników postępowania oraz ograniczając ramy czasowe wyznaczał stronom właściwe terminy do zaprezentowania ich stanowisk w sprawie. Postępowanie było wstrzymywane, zdaniem organu, z przyczyn od niego niezależnych i bez możliwości podjęcia ze względu na brak współdziałania ze strony geodety odmawiającego odbioru korespondencji i niestosującego się do wyników dwukrotnej oceny jego pracy. Na tok sprawy miały wpływ również liczne środki zaskarżenia stron, z których rozpatrzeniem wiązało się przekazanie akt do organu wyższego stopnia. Pomimo nieposiadania akt organ podejmował czynności mające na celu spowodowanie sporządzenia i przedłożenia przez geodetę dokumentacji rozgraniczenia i dokumentacji technicznej. Organ wyższego stopnia zaakceptował działania prowadzące do zakończenia postępowanie w sprawie, w której strony ustaliły granice na podstawie zgodnych oświadczeń. Burmistrz Miasta i Gminy [...] - po wniesieniu skargi - decyzją z dnia [...] kwietnia 2015 r. umorzył, wskutek zawartych ugód, postępowanie rozgraniczeniowe w zakresie dotyczącym ustalenia granicy pomiędzy nieruchomością położoną w [...] oznaczoną nr ew. [...], dla której założona jest księga wieczysta nr [...], opisaną w operacie ewidencji gruntów pod poz. rej. [...], jako własność D. i J. C., a działkami sąsiednimi o nr [...] i nr [...]. Skarżący odwołali się w dniu [...] maja 2015 r. od powyższej decyzji o umorzeniu części postępowania. Natomiast Burmistrz Miasta i Gminy [...] zawiadomieniem z dnia [...] kwietnia 2015 r. poinformował strony postępowania, że postępowanie rozgraniczeniowe dla nieruchomości położonej w [...] ozn. jako działka nr [...] z działką sąsiednią o nr [...] nie może zostać zakończone w terminie wskazanym w poprzednim zawiadomieniu, tj. 12 stycznia 2015 r., z przyczyn niezależnych od organu wydającego decyzję, gdyż organ nie dysponuje dokumentacją z czynności ustalenia granic tych nieruchomości, do których został upoważniony geodeta [...]. Czynności pełnomocnika organu nie zostały w tym zakresie zakończone. Operat nie został przedłożony celem dokonania jego oceny. Ponowne zażalenia na nieterminowe załatwienie sprawy skierowane zostały do SKO w [...] w dniu [...] października 2014 r. oraz w dniu [...] lutego 2015 r., a postanowienia w tej sprawie organ nadzorujący wydał kolejno w dniach [...] listopada 2014 r. i [...] marca 2015 r., uwzględniając złożone zażalenia. Wyrokiem z dnia 4 sierpnia 2015 r., sygn. akt III SAB/Kr 37/15, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zobowiązał Burmistrza Miasta i Gminy [...] do wydania w terminie 1 miesiąca od dnia zwrotu akt administracyjnych, aktu w sprawie z wniosku skarżących z dnia 8 maja 2012 r. o rozgraniczenie nieruchomości oraz stwierdził, że przewlekłość i bezczynność postępowania nie miały miejsca z rażącym naruszeniem prawa. W wyniku rozpatrzenia skargi kasacyjnej Burmistrza Miasta i Gminy [...], Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 26 października 2016 r., sygn. akt I OSK 3334/15, uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Krakowie stwierdzając, że Sąd pierwszej instancji uchylił się od oceny prawnej prowadzonego postępowania konstatując, że za przebieg postępowania administracyjnego odpowiada organ. Ocena dokonana przez Sąd pierwszej instancji w realiach rozpoznawanej sprawy jest niewystarczająca z następujących powodów: po pierwsze Sąd ten, stwierdzając, że w sprawie miały miejsce "przewlekłość i bezczynność postępowania", nie uzasadnił dostatecznie swojego stanowiska w zakresie zaistnienia w sprawie obu wymienionych instytucji prawnych; po wtóre: stwierdzenie, że w określonej dacie można zakwalifikować postępowanie jako dotknięte przewlekłością jego prowadzenia, wymaga wszechstronnego zbadania sprawy, dokonania szeregu ocen, toku czynności procesowych, ustalenia faktów i okoliczności zależnych od działania organu i jego pracowników oraz stanu sprawy wynikającego z zaniechania lub wadliwości działań podejmowanych przez strony lub innych uczestników postępowania. Uzasadnienie wyroku Sądu pierwszej instancji w tej mierze nie uznano za wystarczające, zwłaszcza że skarżący kasacyjnie podnosił, że niemożność zakończenia postępowania wynika ze zdarzeń i okoliczności, na które organ nie ma wpływu. Rolą Sądu pierwszej instancji jest ocena tych zdarzeń - ocena poprawności rozumowania w zakresie twierdzeń o niezależnej od tego organu niemożności zakończenia postępowania.