Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędziowie: Sędzia NSA Joanna Runge - Lissowska (spr.) Sędzia del. WSA Jacek Fronczyk Protokolant st. inspektor sądowy Tomasz Zieliński po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Transportu, Budownictwa I Gospodarki Morskiej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 maja 2012 r. sygn. akt I SA/Wa 72/12 w sprawie ze skargi Polskich Kolei Państwowych S. A. w Warszawie na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...] w przedmiocie uchylenia decyzji w sprawie wywłaszczenia prawa użytkowania wieczystego i odszkodowania 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od Ministra Infrastruktury i Rozwoju na rzecz Polskich Kolei Państwowych S. A. w Warszawie kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z 10 maja 2011 r. sygn. akt I SA/Wa 72/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi Polskich Kolei Państwowych S.A. w Warszawie, uchylił decyzję Ministra Infrastruktury z [...] listopada 2011 r. nr [...]. Decyzją tą Minister uchylił decyzję Wojewody Śląskiego z [...] maja 2011 r. nr [...], którą wywłaszczono prawo użytkowania wieczystego przysługującego Polskim Kolejom Państwowym do nieruchomości położonej w gminie K., obręb K. za odszkodowaniem, a sprawę przekazał Wojewodzie do ponownego rozpoznania.
Minister powołując ustawę z dnia 18 października 2006 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1601 ze zm.), ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. Nr 80, poz. 721 ze zm.), przeanalizował pod kątem przepisów tych ustaw kolejne etapy postępowania wywłaszczeniowego i uznał, że zostało ono wszczęte i przeprowadzone zgodnie z przepisami ww. aktów. Odnosząc się natomiast do kwestii odszkodowania, w odwołaniu od decyzji Wojewody Polskie Koleje zarzuciły niedoliczenie podatku VAT do odszkodowania, oceniając operat szacunkowy w świetle ustawy z dnia 21 sierpnia 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzenia operatu szacunkowego (Dz.U. Nr 27, poz. 2109 ze zm.), stwierdził, że operat został sporządzony wadliwie. Minister zaznaczył: rzeczoznawca nie zawarł żadnych wyjaśnień czy na analizowanym przez niego rynku nieruchomości była dostateczna liczba transakcji, pozwalająca na oszacowanie gruntu przy zastosowaniu sposobów wyceny wskazanych w § 29 ust. 1 rozporządzenia; zastosował nieprawidłową wysokość stawki opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, bowiem przyjął ją jako 3%, podczas gdy powinien zastosować 1%, gdyż grunty kolejowe są zwolnione z opłat za użytkowanie wieczyste; wobec zmiany rozporządzenia z 21 września 2004 r., operat powinien odpowiadać § 36 ust. 1 w nowej treści rozporządzenia, tymczasem nie określił jakie było przeznaczenie gruntu na dzień wydania decyzji o lokalizacji drogi; nie podał przeznaczenia nieruchomości porównywanych. Odnosząc się natomiast do kwestii podatku VAT organ odwoławczy uznał, że określona wartość nieruchomości nie może obejmować podatków, opłat lokalnych itd.
W skardze na decyzję Ministra Polskie Koleje Państwowe S.A. zarzuciły naruszenie art. 138 k.p.a. i wniosły o doliczenie podatku VAT do odszkodowania.
Uchylając decyzję Ministra Wojewódzki Sąd stwierdził:
Organ odwoławczy uznał, że decyzja Wojewody w części dotyczącej wywłaszczenia jest prawidłowa, a mimo to uchylił decyzję w całości, orzekł zatem na niekorzyść strony, czym naruszył art. 139 k.p.a., co jest tym bardziej oczywiste, że w odwołaniu ta część decyzji nie była kwestionowana. Natomiast co do oceny operatu szacunkowego Minister zakwestionował stanowisko organu I instancji, który przyjął, że stawka opłaty rocznej powinna wynosić 3%, a uznał, że należy zastosować stawkę 1% to "orzekł zamiast organu pierwszej instancji", to skoro wypowiedział się negatywnie to nie mógł zastosować art. 138 § 2 k.p.a., a powinien raczej art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. W kwestii doliczenia do odszkodowania podatku VAT, skarżące Koleje nie mają racji, gdyż wartość nieruchomości nie może być powiększona o ten podatek, żadne przepisy takiej możliwości nie przewidują.