Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno Sędziowie: Sędzia NSA Wiesław Morys (spr.) Sędzia NSA Tamara Dziełakowska Protokolant asystent sędziego Katarzyna Kudrzycka po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2018 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Infrastruktury i Budownictwa od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 czerwca 2016 r. sygn. akt IV SAB/Wa 142/16 w sprawie ze skargi A. J., J. L. i E. R. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Ministra Infrastruktury i Budownictwa w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji 1. uchyla punkt 2. zaskarżonego wyroku i stwierdza, że Minister Infrastruktury i Budownictwa dopuścił się przewlekłego prowadzenia postępowania w sprawie z wniosku skarżących opisanego w punkcie 1. zaskarżonego wyroku, które to przewlekłe prowadzenie postępowania nie miało miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 2. w pozostałym zakresie oddala skargę kasacyjną; 3. odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie umorzył postępowanie w zakresie zobowiązania Ministra Infrastruktury i Budownictwa do rozpatrzenia wniosku A. J., J. L. i E. R. (dalej wnioskodawczynie lub skarżące) z dnia [...] maja 2012 r. o stwierdzenie nieważności orzeczenia b. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w [...] z dnia [...] lutego 1956 r., nr [...], stwierdził że Minister Infrastruktury i Budownictwa dopuścił się przewlekłego prowadzenia postępowania i że miało ono miejsce z rażącym naruszeniem prawa, przyznał skarżącym od tegoż Ministra sumę pieniężną w wysokości 1.200 zł, nadto orzekł o kosztach postępowania.
Przedstawiając w uzasadnieniu wyroku stan faktyczny sprawy Sąd pierwszej instancji wskazał, iż wspominanym orzeczeniem z [...] lutego 1956 r. wywłaszczono nieruchomości położone w [...] przy ul. [...]. Wniosek o stwierdzenie jego nieważności do dnia wniesienia skargi nie został załatwiony. W skardze postulowano zobowiązanie organu do wydania decyzji, zasądzenie sumy pieniężnej w kwocie 15.000 zł i kosztów postępowania. W jej motywach podano, iż wpierw wiele czasu poświęcono na ustalenie właściwego organu, po czym pismem z [...] grudnia 2014 r. skarżące zostały zawiadomione o wyznaczeniu kolejnego terminu wydania decyzji (na [...] marca 2015 r.), a podniesiona przez Ministra dopiero w grudniu 2014 roku rzekoma konieczność, a zarazem możliwość uzupełnienia akt była wątpliwa; od czasu uprawomocnienia się wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 5 lutego 2014 r. (sygn. akt I SA/Wa 2728/13), który przesądził o właściwości organu, ten nie podjął żadnych czynności, także pomimo uprawomocnienia się wyroku z 11 czerwca 2015 r. (sygn. akt IV SA/Wa 777/15), wydanego w następstwie próby wznowienia postępowania w sprawie zakończonej pod sygn. akt I SA/Wa 2728/13. Dopiero w odpowiedzi na pismo skarżących z [...] grudnia 2015 r. - Minister pismem z [...] stycznia 2016 r. poinformował, że strony mogą zapoznać się z aktami, a przewidywany termin rozstrzygnięcia wniosku wyznaczył na [...] marca 2016 r. W tej sytuacji - zdaniem skarżących - żądanie jest w okolicznościach niniejszej sprawy uzasadnione.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie. Opisał przebieg postępowania podając, że pismem z [...] sierpnia 2012 r. przekazał wniosek z [...] maja 2012 r. Wojewodzie [...], który decyzją z [...] kwietnia 2013 r. umorzył postępowanie, wskazując na właściwość Ministra Transportu. Budownictwa i Gospodarki Morskiej. Decyzją z [...] sierpnia 2013 r. Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej utrzymał w mocy tę decyzję organu I instancji. Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z 5 lutego 2014 r. (sygn. akt I SA/Wa 2728/13) stwierdził nieważność obu tych decyzji. Wyrok ten doręczono organowi [...] czerwca 2014 r. Postępowanie administracyjne, w związku z postępowaniem sądowym było zawieszone od [...] listopada 2013 r. do [...] września 2014 r. Następnie Minister wystąpił ze skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie o wznowienie postępowania. Sąd wyrokiem z 11 czerwca 2015 r., sygn. akt I SA/Wa 2728/13, skargę oddalił. Wyrok doręczono organowi [...] września 2015 r. Z tego powodu postępowanie niniejsze zostało zawieszone od [...] lutego 2015 r. do [...] października 2015 r. W ocenie organu zarzuty skargi są bezzasadne, albowiem nie prowadził on postępowania w sposób przewlekły, czego dowodził przedstawiając szczegółowo dokonane czynności dowodowe. Podkreślił, iż w dacie wniesienia skargi nie upłynął jeszcze czternastodniowy termin zakreślony stronom na zapoznanie się ze zgromadzonym materiałem i złożenie ewentualnych wniosków lub stanowisk w piśmie z [...] stycznia 2016 r.; w tym terminie organ nie mógł więc wydać rozstrzygnięcia. Odnotowano, że zawieszenie postępowania administracyjnego, wstrzymuje bieg terminów przewidzianych w K.p.a., a skarżące nie kwestionowały postanowień o zawieszeniu postępowania. Podniesiono, że sprawy rewindykacyjne mają - ze swojej natury - charakter długotrwały; wiąże się to z trudnościami w ustaleniu stanu faktycznego na dzień wydania orzeczenia oraz ze zgromadzeniem całości akt archiwalnych postępowania zakończonego orzeczeniem wywłaszczeniowym kilkadziesiąt lat wstecz, wielowątkowość postępowań, bardzo wymagający, zarówno pod względem czasowym jak i merytorycznym, charakter czynności niezbędnych do wydania rozstrzygnięcia. Wreszcie wskazano na zmiany organizacyjne związane z wydzieleniem Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa ze struktury organizacyjnej Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju oraz Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, co powodowało znaczące trudności organizacyjne i opóźnienia w prowadzeniu spraw, ogromną ilość spraw prowadzonych w Departamencie Orzecznictwa (ok. 5000), trudną sytuację kadrową, nadto podano że sprawy są rozstrzygane (co do zasady) według kolejności wpływu.