Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk, Sędzia NSA Roman Ciąglewicz (spr.), Sędzia del. WSA Krzysztof Dziedzic, Protokolant sekretarz sądowy Julia Chudzyńska, po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2017 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Infrastruktury i Budownictwa od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 lipca 2016 r. sygn. akt IV SAB/Wa 167/16 w sprawie ze skargi H. M., L. M. i E. R. na bezczynność Ministra Infrastruktury i Budownictwa w przedmiocie rozpatrzenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji 1) uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania; 2) odstępuje od zasądzenia na rzecz Ministra Infrastruktury i Budownictwa zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.
Wyrokiem z 27 lipca 2016 r., sygn. akt IV SAB/Wa 167/16, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi H. M., L. M. i E. R. na bezczynność Ministra Infrastruktury i Budownictwa w przedmiocie rozpatrzenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji, zobowiązał Ministra Infrastruktury i Budownictwa do rozpatrzenia wniosku skarżących z dnia [...] listopada 2009 r. o stwierdzenie nieważności orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z [...] listopada 1950 r., nr [...], o wywłaszczeniu na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości położonej przy ul. Ś. [...] w Gdyni, w terminie jednego miesiąca od daty doręczenia odpisu prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy; stwierdził, że Minister Infrastruktury i Budownictwa dopuścił się bezczynności i ta bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa; wymierzył Ministrowi Infrastruktury i Budownictwa grzywnę w wysokości 1.000 (tysiąc) złotych oraz zasądził od Ministra Infrastruktury i Budownictwa solidarnie na rzecz skarżących kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Wnioskiem z [...] listopada 2009 r. H. M., L. M. i E. R. wystąpili o stwierdzenie nieważności orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z [...] listopada 1950 r., nr [...], o wywłaszczeniu na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości położnej przy ul. Ś. [...] w Gdyni o ogólnej pow. 1404 m2.
Minister Infrastruktury, decyzją z [...] maja 2011 r., odmówił stwierdzenia nieważności orzeczenia z [...] listopada 1950 r.
Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej decyzją z [...] lutego 2012 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 2 sierpnia 2012 r. I SA/Wa 859/12 uchylił tę decyzję oraz decyzję organu pierwszej instancji z 25 maja 2011 r., wywodząc w uzasadnieniu, że organy nie wyjaśniły w sposób dostateczny, czy cała nieruchomość została zajęta na cel wskazany w decyzji wywłaszczeniowej z 25 listopada 1950 r.
Naczelny Sąd Administracyjny, wyrokiem z dnia 13 marca 2014 r., sygn. akt I OSK 461/13, oddalił skargę kasacyjną Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej.
Pismem z 23 marca 2016 r. skarżący H. M., L. M. i E. R. wnieśli skargę na bezczynność Ministra Infrastruktury i Budownictwa w przedmiocie rozpoznania ich wniosku z dnia 23 listopada 2009 r. o stwierdzenie nieważności orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z [...] listopada 1950 r. Skarżący podnieśli, że organ w terminie określonym w art. 35 § 3 K.p.a. nie rozpoznał ich wniosku, nie uczynił tego również mimo złożenia przez skarżących w dniu 19 lutego 2016 r. (24 lutego 2016 r. - data wpływu do organu) wezwania do usunięcia naruszenia prawa i wydania decyzji.
W odpowiedzi na skargę Minister Infrastruktury i Budownictwa wniósł o jej oddalenie. Przedstawił działania podejmowane przez organ po zwrocie akt w dniu 6 sierpnia 2014 r. Organ stwierdził, że rozpoznawana sprawa jest skomplikowana ze względu na trudności w pozyskaniu akt archiwalnych, a także ze względu na konieczność ustalenia pełnego kręgu stron postępowania. Niemożność zakończenia sprawy w terminie wynika także z trudnej sytuacji kadrowej w organie spowodowaną nagłą chorobą pracownika i związaną z tą koniecznością przypisania sprawy do innego referenta. Dodał, ze sprawy rewindykacyjne ze swojej natury maja charakter długotrwały, co wiąże się z trudnościami w ustaleniu stanu faktycznego. Do wydania prawidłowej decyzji niezbędne jest poza pozyskaniem materiałów archiwalnych, ustalenie kręgu stron, przeanalizowanie orzecznictwa sądów administracyjnych. Nadto, takie czynności jak analiza akt sprawy, badanie treści ksiąg wieczystych, ewidencji gruntów, poszukiwania w aktach innych spraw w celu odnalezienia właściwej dokumentacji przedmiotowego wywłaszczenia są czasochłonne i nie sposób pomijać ich przy rozważaniu zasadności skargi na bezczynność. W sprawie wydanie rozstrzygnięcia uległo przesunięciu także ze względu na zmiany organizacyjne w urzędzie, tj. wydzielenie Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa ze struktury organizacyjnej Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju oraz Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji. Wywołało to m.in. konieczność wydania nowych upoważnień dla pracowników, co było możliwe dopiero po wydaniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2015 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa. Wreszcie, przy ograniczeniach kadrowych, organ zmuszony jest rozpatrywać sprawy według kolejności wpływu, co jest praktykowane także w sądach administracyjnych.