Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Borowiec, Sędzia NSA Joanna Banasiewicz, Sędzia NSA Wiesław Morys (spr.), Protokolant asystent sędziego Łukasz Mazur, po rozpoznaniu w dniu 8 maja 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Spółdzielni Mieszkaniowej "[...]" w Warszawie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 czerwca 2012 r. sygn. akt I SA/Wa 2405/11 w sprawie ze skargi Spółdzielni Mieszkaniowej "[...]" w Warszawie na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] października 2011 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nabycia prawa własności nieruchomości oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 21 czerwca 2012 r., sygn. akt. I SA/Wa 2405/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Spółdzielni Mieszkaniowej "[...]" w Warszawie na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] października 2011 r., nr [...], w przedmiocie stwierdzenia nabycia prawa własności nieruchomości.
Przedstawiając w uzasadnieniu stan faktyczny sprawy Sąd pierwszej instancji wskazał, iż wnioskiem z dnia 6 lipca 2010 r. Miasto Stołeczne Warszawa wystąpiło o wydanie decyzji - na podstawie art. 73 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133 poz. 872) - stwierdzającej, iż grunt położony w m.st. Warszawie, oznaczony w ewid. gruntów jako działka nr [...] o pow. 0,0215 ha, zajęty pod ulicę [...], zapisany w księdze wieczystej KW Nr [...], stał się z dniem 1 stycznia 1999 r. z mocy prawa własnością m. st. Warszawy.
Wojewoda Mazowiecki decyzją z dnia [...] czerwca 2011 r., nr [...], stwierdził nabycie przez Gminę Warszawa-[...] z mocy prawa, z dniem 1 stycznia 1999 r., prawa własności wyżej opisanej nieruchomości. W jej uzasadnieniu stwierdził, że stosownie do przepisu art. 73 ust. 1 uprzednio wskazanej ustawy nieruchomości pozostające w dniu 31 grudnia 1998 r. we władaniu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, nie stanowiące ich własności, a zajęte pod drogi publiczne, z dniem 1 stycznia 1999 r. stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub właściwych jednostek samorządu terytorialnego za odszkodowaniem. Działka nr [...], która jest częścią działki ewidencyjnej nr [...], z obrębu [...], była własnością Spółdzielni Mieszkaniowej [...]. Przedmiotowy grunt nie stanowił własności Skarbu Państwa, ani jednostki samorządu terytorialnego, lecz pozostawał we władaniu Gminy, jako droga publiczna. Ponadto zgodnie z Uchwałą Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 26 maja 1988 r., Nr 245, w sprawie zaliczenia dróg publicznych na terenie m. st. Warszawy i województwa stołecznego warszawskiego do kategorii dróg lokalnych miejskich oraz dróg gminnych (Dz. Urz. Województwa Stołecznego Warszawskiego Nr 17, poz. 186), ulica [...] w Warszawie stanowiła w dniu 31 grudnia 1998 r. drogę lokalną miejską, która to droga na podstawie art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. stała się drogą gminną. Spełnione zostały więc przesłanki przywołanego przepisu
Odwołanie od w/w decyzji wniosła Spółdzielnia Mieszkaniowa [...] podnosząc, że jako właściciel nieruchomości nią objętej powinna być powiadomiona o fakcie nabycia z mocy prawa jej własności przez Gminę Warszawa-[...] - aby mogła skorzystać z ustawowego prawa do uzyskania odszkodowania. Tymczasem działania organu w sposób rażący naruszyły podstawowe zasady prowadzenia postępowania administracyjnego uniemożliwiając realizację tego uprawnienia.
Zaskarżoną następnie decyzją z dnia [...] października 2011 r. Minister Infrastruktury otrzymał w mocy decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] czerwca 2011 r. Organ odwoławczy podniósł, że działka nr [...] stanowiła w dniu 31 grudnia 1998 r. własność Spółdzielni Mieszkaniowej [...] w Warszawie, a zatem na wskazaną datę nie była własnością Skarbu Państwa bądź jednostki samorządu terytorialnego. Zaś zgodnie z wykazem zmian gruntowych przyjętym do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego pod nr [...] w dniu 28 maja 2009 r., z działki nr [...] została wydzielona działka nr [...]. Ponadto ul. [...] w Warszawie została zaliczona do kategorii dróg lokalnych miejskich. Minister dodał, że na fakt zajęcia przedmiotowej nieruchomości pod drogę publiczną - ul. [...] w Warszawie, wskazuje mapa sytuacyjna nieruchomości zajętych pod drogę publiczną wg stanu z dnia 31 grudnia 1998 r., przyjęta do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w dniu 28 maja 2009 r. oraz protokół z ustalenia granic zajętości nieruchomości pod drogę publiczną na dzień 31 grudnia 1998 r. wraz ze sporządzoną do niego mapą przez geodetę uprawnionego. Wskazał też, iż o przestrzennych granicach zajęcia nieruchomości pod drogę publiczną rozstrzyga stan jej urządzenia w dniu 31 grudnia 1998 r. bądź sposób korzystania z niej. Natomiast przesłanka władztwa określona w art. 73 w/w ustawy, zgodnie z orzecznictwem sądowym, może zostać wykazana m.in. przez udokumentowanie utrzymywania drogi, jej konserwację, modernizację, odśnieżanie (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 listopada 2008 r., sygn. akt I OSK 1471/2007, LEX Polonica 1972653). W aktach sprawy znajduje się umowa z dnia [...] kwietnia 1997 r. zawarta pomiędzy Gminą Warszawa - [...] a firmą "[...]" Nawierzchnie ulic i placów tereny zieleni z siedzibą w Warszawie, na podstawie której miała być wykonywana konserwacja nawierzchni dróg gruntowych obejmująca m.in. ul. [...]. Wykonanie wymienionych zadań potwierdza faktura VAT z dnia [...] grudnia 1998 r. i protokół odbioru robót z dnia [...] października 1998 r. Dokumenty te dowodzą publicznoprawnego władania ww. nieruchomością na dzień 31 grudnia 1998 r. Odnosząc się zaś do podniesionej w odwołaniu kwestii stosowania przepisu art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r., mimo upływu terminu do złożenia wniosku przez właściciela o odszkodowanie, organ wskazał, że postępowanie o stwierdzenie nabycia przez Skarb Państwa własności nieruchomości zajętej pod drogę i postępowanie prowadzone w przedmiocie odszkodowania z tego tytułu zależą od siebie jedynie w tym znaczeniu, iż dla orzekania o odszkodowaniu konieczne jest wcześniejsze wydanie stosownej decyzji deklaratoryjnej. Natomiast z brzmienia powołanego przepisu nie wynika, aby organ orzekający o przejściu własności nieruchomości na Skarb Państwa miał obowiązek wydania decyzji w tym przedmiocie przed datą 31 grudnia 2005 r. Zachowanie terminu dotyczy wyłącznie czynności, jaką jest złożenie wniosku o odszkodowanie. Minister dodał, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 15 września 2009 r., sygn. akt P 33/07 wskazał, iż art. 73 ustawy reguluje wywłaszczenie nieruchomości prywatnych zajętych pod drogi publiczne i ma charakter porządkujący sytuacje faktyczne, jakie zaistniały przed końcem 1998 r. i jest zgodny z Konstytucją. Realizacja dyrektyw tego przepisu następuje poprzez dwie odrębne sprawy administracyjne. W jednej z nich wojewoda potwierdza w drodze decyzji, że konkretna nieruchomość została wywłaszczona z mocy prawa na podstawie art. 73 Przepisów wprowadzających... pod drogę z dniem 1 stycznia 1999 r. W odrębnym zaś postępowaniu, wszczynanym tylko na wniosek byłego właściciela takiej nieruchomości, starosta orzeka o wysokości odszkodowania za utraconą własność. Ponadto organ II instancji wskazał, iż wprawdzie art. 9 k.p.a. nakłada na organy administracji publicznej obowiązek udzielenia stronom informacji faktycznej i prawnej, to jednak nie może on być rozumiany jako obowiązek informowania poszczególnych stron postępowania, jeszcze przed jego wszczęciem o obowiązujących przepisach prawa, z których wypływają dla nich jakiekolwiek uprawnienia, tym bardziej, jeśli uwzględnić określony w art. 73 ust. 4 wspomnianej ustawy 5 - letni okres na składanie wniosku o odszkodowanie (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31.01.2002 r., sygn. akt V SA 2649/01, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 30.09.2008 r., sygn. akt II SA/Lu 452/08). Dlatego odwołania nie uwzględnił.