1. Z konstytucyjnej zasady praworządności wynika, że nie mogą ostać się w obrocie prawnym akty władzy publicznej, które w sposób kwalifikowany naruszają przepisy prawa. Ochrona praw nabytych może stanowić przesłankę sanacji naruszenia prawa ale tylko o tyle o ile nie godzi w urzeczywistniane zasady sprawiedliwości społecznej. Jeżeli zatem dochodzi do naruszenia praw jednostki, w wyniku którego inna jednostka nabywa prawa niezbędne jest rozważenie takiego stosowania przepisów prawa, które przywraca zasady sprawiedliwości społecznej. Pozbawienie zatem prawa własności w wyniku kwalifikowanego naruszenia prawa musi uwzględniać reguły przywrócenia sprawiedliwości społecznej, którą trzeba odnosić też do spraw indywidualnych.
2. Nieodwracalnego skutku prawnego nie można wyprowadzić ze scalenia geodezyjnego gruntu wywłaszczonego z innymi gruntami. Nie stanowi to skutku prawnego, a można to rozpoznawać jedynie w zakresie skutków faktycznych, które mogą być odwrócone.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Zbigniew Rausz, Sędziowie NSA Barbara Adamiak /spr. /, Teresa Kobylecka, Protokolant Urszula Radziuk, po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2005r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Morskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. sygn. akt I SA 33/03 w sprawie ze skargi Morskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w G. i Prezydenta Miasta G. na decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia 18 listopada 2002 r. (...) w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji o wywłaszczeniu i ustaleniu odszkodowania oddala skargę kasacyjną
I OSK 268/05
Uzasadnienie
Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast decyzją z 28 listopada 2002 r., (...) na podstawie art. 138 par. 1 pkt 1 w związku z art. 127 par. 3 Kpa, po rozpatrzeniu wniosku Morskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w G. oraz Zarządu Gminy Miasta G. o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z 3 października 2002 r., (...) stwierdzającą nieważność decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w G. - Urząd Spraw Wewnętrznych z 10 lutego 1967 r. (...), orzekającej o wywłaszczeniu na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości położonej w G. przy ul. B. 14 i o ustaleniu odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość, utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ wywodził, że po ponownym rozpatrzeniu sprawy należy stwierdzić, że zarzuty zawarte we wnioskach Morskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w G. i Zarządu Miasta G. są nieuzasadnione.
Art. 229 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, na naruszenie którego wskazywała Morska Spółdzielnia Mieszkaniowa w G. dotyczy dopuszczalności prowadzenia postępowania o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, nie ma zastosowania w sprawie.
Ustanowienie na przedmiotowej nieruchomości użytkowania wieczystego na rzecz Morskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w G. nie pozbawiło spadkobierców wywłaszczonych właścicieli możliwości żądania oceny legalności decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w G. - Urząd Spraw Wewnętrznych z dnia 10 lutego 1967 r. (...). W przedmiotowym postępowaniu nie ma również zastosowania art. 5 Kc. Nie można bowiem jako nadużycia prawa traktować skorzystania przez stronę z przyznanego jej przez właściwe przepisy /art. 157 par. 2 Kpa/ uprawnienia do żądania przeprowadzenia kontroli legalności decyzji administracyjnych. Nie ma przy tym znaczenia fakt, iż na wywłaszczonej nieruchomości wybudowano następnie budynek mieszkalny.
W odniesieniu do zarzutów wywodzonych przez Zarząd Gminy Miasta G. organ wskazał, że postępowanie wywłaszczeniowe w sprawie prowadzone było na podstawie przepisów ustawy z 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości /Dz.U. 1961 nr 18 poz. 94/, dlatego oceny legalności decyzji należało dokonać na podstawie przepisów tej ustawy. Decyzją z 3 października 2002 r. (...) stwierdzono, że Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w G. - Urząd Spraw Wewnętrznych orzekając w dniu 10 lutego 1967 r. o wywłaszczeniu przedmiotowej nieruchomości w sytuacji, gdy nie było zakończone ostatecznie postępowanie o ustalenie lokalizacji planowanej inwestycji oraz nie wypowiadając się co do wniosku strony o zawieszenie postępowania wywłaszczeniowego do czasu zakończenia postępowania dotyczącego wydania decyzji lokalizacyjnej rażąco naruszyło art. 3 oraz art. 15 ust. 3 pkt 1 powołanej ustawy. Ponadto uznano, iż w toku postępowania wywłaszczeniowego rażąco naruszono art. 6 ustawy z 12 marca 1958 r. poprzez wadliwie prowadzone rokowania w sprawie dobrowolnego zbycia nieruchomości.
Zarząd Gminy Miasta G. wnosząc o oddalenie wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji wywłaszczeniowej wskazał, że organ nadzoru błędnie uznał, iż w toku postępowania wywłaszczeniowego naruszono dyspozycję art. 3 i art. 15 ustawy z 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości.