Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Bożena Popowska Sędziowie: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno Sędzia del. WSA Dorota Jadwiszczok (spr.) Protokolant starszy asystent sędziego Anna Siwonia- Rybak po rozpoznaniu w dniu 20 sierpnia 2015 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. N., Z. B., A. W., J. S. i J. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 maja 2013 r. sygn. akt I SA/Wa 2013/12 w sprawie ze skargi M. B., A. N., Z. B., A. W., J. S. i J. B. na postanowienie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia [...] sierpnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego o stwierdzenie nieważności decyzji komunalizacyjnej 1. uchyla zaskarżony wyrok oraz zaskarżone postanowienie i poprzedzające je postanowienie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia [...] maja 2012 r. nr [...], 2. zasądza od Ministra Administracji i Cyfryzacji na rzecz M. B., A. N., Z. B., A. W., J. S. i J. B. solidarnie kwotę 352 (trzysta pięćdziesiąt dwa) złote tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z 17 maja 2013 r., sygn. akt I SA/Wa 2013/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę M. B., A. N., Z. B., A. W., J. S. i J. B. na postanowienie Ministra Administracji i Cyfryzacji z [...] sierpnia 2012 r. w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego o stwierdzenie nieważności decyzji komunalizacyjnej.
Wyrok został wydany w następującym stanie sprawy:
Postanowieniem z [...] sierpnia 2012 r. Minister Administracji i Cyfryzacji utrzymał w mocy własne postanowienie z [...] maja 2012 r., odmawiające wszczęcia postępowania administracyjnego o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody [...] z [...] kwietnia 1993 r., stwierdzającej nabycie przez Gminę Miasta P. nieodpłatnie z mocy prawa własności nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów w jednostce ewidencyjnej obrębie P., jako działka nr [...], wpisanej w księdze wieczystej art. matr. [...], opisanej w karcie inwentaryzacyjnej nr [...], stanowiącej integralną część powyższej decyzji.
Przedstawiając stan faktyczny sprawy Minister podał, że Powiatowa Komisja Ziemska w G. aktem nr [...] z dnia [...] listopada 1954 r. nadała J. B. działkę rolną położoną w P. przy ul. Ś. [...].
Na mocy orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w S. z [...] lutego 1954 r., wywłaszczono m.in. J. B. z części parceli nr [..] o pow. 1440 m2, nr [...] o pow. 4560 m2, nr [...] o pow. 966 m2.
Kolejnym orzeczeniem Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w S. z [...] maja 1956 r. wywłaszczono za odszkodowaniem J. B. z części parceli nr [...] o pow. 19600 m2.
Następnie Wojewoda K. decyzją z [...] kwietnia 1993 r. stwierdził nabycie przez Gminę Miasto P. z mocy prawa, nieodpłatnie własności nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów w jednostce ewidencyjnej obrębie P., jako działka nr [...], uregulowanej w księdze wieczystej art. matr. [...], opisanej w karcie inwentaryzacyjnej nr [...], stanowiącej integralną część powyższej decyzji.
Następcy prawni J. B. wnieśli m.in. o stwierdzenie nieważności wyżej opisanej decyzji Wojewody [...] oraz orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w S. o wywłaszczeniu z [...] lutego 1954 r..
W uzasadnieniu wniosku podnieśli, że na mocy decyzji wywłaszczeniowych pozbawiono ich prawa do gruntu nabytego na podstawie aktu nadania ziemi z [...] października 1961 r..
Wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w S. z [...] lutego 1954 r. został pozostawiony bez rozpoznania, zaś postanowieniem z [...] maja 2012 r. Minister Administracji i Cyfryzacji odmówił wszczęcia postępowania administracyjnego o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody [...] z [...] kwietnia 1993 r..
W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Minister stwierdził, że w pierwszej kolejności zobowiązany był ustalić, czy wnioskodawcy posiadają legitymację procesową do wystąpienia z żądaniem wszczęcia postępowania nadzorczego.
Dodał, że zgodnie z treścią art. 157 § 2 k.p.a. postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Definicję strony postępowania administracyjnego zawiera art. 28 k.p.a., zgodnie z którym stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Interes prawny musi mieć swoje źródło w przepisach prawa materialnego. W świetle przepisów ustawy z dnia 10 maja 1990 r., regulujących problematykę komunalizacji mienia, stronami postępowania komunalizacyjnego są tylko Skarb Państwa - jako dotychczasowy właściciel mienia oraz gmina, która mienie to przejmuje, ponieważ postępowanie dotyczy interesu prawnego tych podmiotów. Inne osoby mogą brać udział w tym postępowaniu tylko gdy wykażą, że postępowanie to jest bezprzedmiotowe, ponieważ mienie stanowi ich własność i nie podlega komunalizacji (wyrok NSA z dnia 26 sierpnia 1998 r., sygn. akt I SA 873/98).