Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska (spr.) sędzia NSA Tamara Dziełakowska sędzia del. WSA Mariusz Kotulski [...] po rozpoznaniu w dniu 18 września 2019 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 września 2017 r. sygn. akt I SA/Wa 987/17 w sprawie ze skargi J. O., L. R. i M. B. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zmiany decyzji oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 12 września 2017 r. po rozpoznaniu sprawy ze skargi J.O., L. R. i M. B. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z [...] 2017 r. w przedmiocie odmowy zmiany decyzji, w punkcie 1. uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję Wojewody [...] z [...] 2017 r., w punkcie 2. zasądził od Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na rzecz J. O., L. R. i M. B. solidarnie kwotę 200 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Wyrok ten został wydany w następujących okolicznościach sprawy.
Wojewoda [...] decyzją z [...] 2006 r. odmówił J. O., L. R. i M. B. potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez ich poprzedniczkę M. B. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, w miejscowości [...], gmina [...], powiat [...], dawne województwo białostockie. Podstawę odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty stanowiło ustalenie, iż repatriacja z byłego terytorium RP miała miejsce w 1957 r., a zatem (jak przyjęto) nie zostały spełnione przesłanki z ustawy, gdyż pozostawienie mienia i przesiedlenie nie miało związku z wojną rozpoczętą w 1939 r.
Wnioskiem z [...] 2016 r. J. O., L. R. i M. B. powołując się na art. 154 k.p.a. wystąpili o zmianę ostatecznej decyzji Wojewody [...] z [...] 2006 r. podnosząc, że od momentu wydania ww. decyzji zaszła istotna zmiana w interpretacji przepisów ustawy w zakresie dotyczącym konieczności udowodnienia przymusowego charakteru opuszczenia byłych terenów państwa polskiego, w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r.
Decyzją z [...] 2017 r. Wojewoda [...] odmówił dokonania zmiany decyzji z 2006 r. w trybie art. 154 k.p.a., decyzją zaś z [...] 2017 r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji utrzymał ją w mocy. Przywołując treść art. 154 k.p.a. Minister podał, że pierwsze dwie przesłanki ujęte w tym przepisie zostały spełnione, gdyż decyzja z [...] 2006 r. jest ostateczna i strona nie nabyła na jej podstawie prawa. W odniesieniu natomiast do przesłanki słusznego interesu strony Minister powołał się m.in. na stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego zawarte w wyroku z dnia 17 września 2010 r., sygn. akt I OSK 428/10, w którym przyjęto, że "oceniając czy w danej sprawie występuje słuszny interes strony przemawiający za uchyleniem decyzji, należy wziąć pod uwagę nie subiektywne przekonanie strony o doznanej przez nią szkodzie lecz rozważyć okoliczności, które pozwalają ustalić, że żądanie strony (zmiany decyzji) jest słuszne i zasługuje na społeczną akceptację". Zdaniem organu, zmiana stanowiska sądów administracyjnych w zakresie udowodnienia przymusowego charakteru opuszczenia byłych terenów państwa polskiego w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r. nie stanowi podstawy do zmiany decyzji Wojewody [...] z [...] 2006 r. w oparciu o art. 154 § 1 k.p.a. Minister podał, że słuszny interes strony postępowania oraz interes społeczny powinny być rozumiane w sposób obiektywny. Zmiana interpretacji przepisów ustawy nie stanowi przesłanki do zmiany decyzji - w przeciwnym razie w każdym przypadku, gdy doszłoby do wydania dwóch sprzecznych orzeczeń administracyjnych należałoby wszczynać postępowanie administracyjne celem wyeliminowania z obrotu prawnego jednego z nich. Zdaniem Ministra, strony nie wykazały również interesu społecznego przemawiającego za uchyleniem decyzji Wojewody z [...] 2006 r. zwłaszcza, że orzecznictwo sądów administracyjnych (zapadłe w odrębnych sprawach) nie stanowi źródła powszechnie obowiązującego prawa i nie jest podstawą prawną podjętych przez organy administracji publicznej rozstrzygnięć. Minister podkreślił także, że przedmiotem postępowania, o którym mowa w art. 154 k.p.a. nie jest ocena zarzutów merytorycznych, które mogły zostać podnoszone w zwykłym trybie odwoławczym, lecz to czy za zmianą decyzji przemawia interes społeczny lub słuszny interes strony. W związku z czym podnoszenie przez stronę w tym postępowaniu zarzutów i wątpliwości natury merytorycznej pozostaje bez istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w takim postępowaniu (por. wyrok NSA z dnia 24 października 2014 r., sygn. akt I GSK 913/11).