Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Tamara Dziełakowska (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Monika Nowicka Sędzia del. WSA Mariusz Kotulski po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. S., E. S., A. S., B. L. i Z. Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 marca 2018 r. sygn. akt I SA/Wa 1119/17 w sprawie ze skargi M. S., E. S., A. S., B. L. i Z. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] maja 2017 r., nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę kasacyjną.
Zaskarżonym wyrokiem z 22 marca 2018 r. (sygn. akt I SA/Wa 1119/17) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie - na podstawie art. 151 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.) określanej dalej jako "P.p.s.a." - oddalił skargę M. S. , E. S., A. S., B. L. i Z. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z [...] maja 2017 r. utrzymującą w mocy decyzję własną z [...] marca 2017 r. odmawiającą stwierdzenia nieważności decyzji Urzędu Dzielnicowego [...] z [...] stycznia 1974 r. nr [...] oraz utrzymującej ją w mocy decyzji Urzędu m.st. Warszawy z [...] kwietnia 1974 r. nr [...] odmawiających przyznania prawa użytkowania wieczystego do części nieruchomości warszawskiej położonej w W. przy ul. [...] o powierzchni 3621 m2 w zakresie, w jakim decyzje te odnoszą się do obecnej działki nr [...] z obrębu [...].
Z uzasadnienia rozstrzygnięć Kolegium wynika, że ww. nieruchomość objęta została działaniem dekretu z 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279). Wnioskiem z 31 stycznia 1949 r. (złożonym w terminie określonym w art. 7 ust. 1 ww. dekretu) jej dotychczasowi współwłaściciele - E. S., K. N. i K. S. wystąpili o przyznanie im prawa własności czasowej. Urząd Dzielnicowy [...] decyzją z [...] stycznia 1974 r. odmówił przyznania przedwojennym współwłaścicielom prawa własności czasowej do gruntu przedmiotowej nieruchomości warszawskiej. W uzasadnieniu organ stwierdził, że na podstawie planu zagospodarowania przestrzennego teren nieruchomości warszawskiej przy ul. [...] przeznaczony został pod użyteczność publiczną - porządkowanie otoczenia [...] na podstawie uchwały Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia [...] listopada 1973 r. nr [...]. Decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją Urzędu m.st. Warszawy z dnia [...] kwietnia 1974 r. Postępowanie nadzwyczajne nieważnościowe w stosunku do ww. decyzji (w zakresie w jakim decyzja ta odnosi się do obecnej działki nr [...]) zainicjował wniosek M. S. z 2 marca 2016 r. W toku postępowania nadzorczego organ potwierdził następstwo prawne skarżących po dawnych właścicielach nieruchomości warszawskiej. Ustalił, że obszar nieruchomości objętej działaniem dekretu wchodzi w skład obecnych działek ewidencyjnych nr [...]. Ustalił także, że na dzień wydania kwestionowanych decyzji dekretowych przedmiotowa nieruchomość objęta była Planem Zagospodarowania Przestrzennego z 10 lipca 1969 r. zatwierdzonym uchwałą nr 4/25 Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy. Powyższa nieruchomość zaznaczona została na planie kolorem żółtym ZD - tereny ogrodów działkowych oraz PI-PII ulice ruchu pośpiesznego wg klas. Decyzją lokalizacyjną z [...] stycznia 1972 r. (nr [...]) wydaną przez Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy ustalono lokalizację ulicy [...] na terenie położonym w dzielnicy [...] przy ul. [...]. Następnie uchwałą z [...] listopada 1973 r. nr [...] ustalono szczegółowe przeznaczenie przedmiotowego terenu nieruchomości przy ul. [...] - do rozbiórki budynki mieszkalne i gospodarcze - całość zabudowań, uporządkowanie terenu i zagospodarowanie zielenią. Kolegium wyjaśniło, że art. 7 ust. 2 dekretu przewidywał odmowę przyznania prawa własności czasowej w sytuacji, gdy korzystania z gruntu przez dotychczasowego właściciela nie można było pogodzić z przeznaczeniem gruntu według planu zabudowania. Zwróciło także uwagę, że w dacie wydania orzeczenia obowiązywał art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. z 1961 r., Nr 18, poz. 94). Przepis ten stanowił, że poprzedniemu właścicielowi gruntu, który na podstawie dekretu o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy przeszedł na własność Państwa, może być odmówione prawo użytkowania wieczystego tego gruntu stosownie do przepisów dekretu niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 7 ust. 2, także ze względu na cele określone w art. 3 ustawy. Biorąc pod uwagę obowiązujące wówczas przepisy prawa, organ orzekający mógł dojść do konkluzji, że zamierzenia planistyczne dla tego terenu uniemożliwiałyby zagospodarowanie terenu przez osoby prywatne. Istniejąca decyzja lokalizacyjna (oraz przede wszystkim plan zagospodarowania przestrzennego) przesądzała o konieczności zagospodarowania gruntu na cele państwowe, gdyż znajdował się on na obszarze inwestycji publicznych, które mogły być realizowane na gruntach państwowych lub przeznaczonych do wywłaszczenia. W rozpatrywanej sytuacji zatem, odmowa przyznania prawa użytkowania wieczystego była w świetle przepisów art. 7 dekretu w zw. z art. 51 ust. 1 (po nowelizacji w 1961 r. - art. 54 ust. 1) w zw. z art. 3 ustawy o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości uzasadniona, co wyłączało możliwość stwierdzenia nieważności odmownej decyzji dekretowej.