Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska Sędziowie: Sędzia NSA Zygmunt Zgierski Sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. K. i A. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2019 r. sygn. akt I SA/Wa 2106/18 w sprawie ze skargi M. K. i A. B. na postanowienie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] września 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 17 kwietnia 2019 r. sygn. akt I SA/Wa 2106/18, oddalił skargę M.K. i A.B. na postanowienie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] września 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania.
Wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:
Wnioskiem z dnia [...] marca 2017 r., złożonym w oparciu o art. 145 § 1 pkt 4 K.p.a., M.K. wystąpiła do Wojewody [...] o wznowienie postępowania zakończonego decyzją Naczelnika Gminy w [...] z dnia [...] marca 1976 r. nr [...], utrzymaną w mocy decyzją Wojewody [...] z dnia [...] listopada 1976 r. nr [...], w przedmiocie przejęcia na własność Państwa opuszczonego gospodarstwa rolnego o powierzchni 9,96 ha, położonego we wsi [...]. W uzasadnieniu wniosku podniosła, że strony tego postępowania A.K. i M.K., będący poprzednikami prawnymi wnioskodawczyni, nie brali w nim udziału bez własnej winy. Ponadto A.K. pominięto w doręczeniu decyzji o przejęciu gospodarstwa. Pismem z dnia [...] września 2017 r. do wniosku M.K. przyłączył się A.B. Wojewoda [...] postanowieniem z dnia [...] października 2017 r. odmówił wznowienia postępowania, wskazując na upływ terminu, o którym mowa w art. 148 § 1 K.p.a. Zażalenie na powyższe postanowienie wnieśli A.B. i M.K. wskazując, że termin określony w art. 148 § 1 K.p.a. powinien być liczony od dnia [...] marca 2017 r., tj. od daty kiedy M.K. dowiedziała się o decyzji Naczelnika Gminy w [...] z dnia [...] marca 1976 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, po rozpoznaniu ww. zażalenia, postanowieniem z dnia [...] września 2018 r. utrzymał w mocy postanowienie organu I instancji. W uzasadnieniu podniósł, że z akt sprawy wynika, iż pismem z [...] sierpnia 1992 r., skierowanym do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...], pierwotni właściciele gospodarstwa - A.K. i M.K. wnieśli o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Gminy w [...] z dnia [...] marca 1976 r. Zdaniem organu odwoławczego fakt ten oznacza, że co najmniej od dnia [...] sierpnia 1992 r. osoby te wiedziały o postępowaniu, w którym nie brały udziału i o wydaniu ww. decyzji z dnia [...] marca 1976 r. Zatem, określony w art. 148 § 1 K.p.a., termin na wniesienie wniosku o wznowienie wskazanego postępowania upłynął najpóźniej w dniu [...] września 1992 r., czyli ponad 24 lata przed jego wniesieniem przez M.K.. Przy czym Minister nie podzielił poglądu M.K. i A.B., że termin o wznowienie postępowania powinien być w stosunku do nich liczony od daty kiedy dowiedzieli się o kwestionowanej decyzji z 1976 r. Organ podkreślił, że termin z art. 148 § 1 K.p.a. ma charakter jednorazowy. Wobec czego w przypadku, gdy pierwotna strona postępowania nie wykorzystała przysługującego jej uprawnienia, należy uznać, że uprawnienie to wygasło i nie przysługuje zstępnym strony. Tak więc gdy poprzednik prawny spadkobierców, mając wiedzę o wydaniu decyzji w postępowaniu, w którym został pominięty, nie skorzystał w przysługującym mu czasie, liczonym stosownie do art. 148 § 2 K.p.a., z uprawnienia do wystąpienia z wnioskiem o wznowienie postępowania, to jego następcy prawni nie mogą skutecznie żądać wznowienia postępowania. Spadkobiercy pominiętej strony dziedziczą bowiem w takim przypadku, wraz z prawami majątkowymi do nieruchomości, sytuację prawnoprocesową pominiętej strony, a więc nie może im przysługiwać więcej praw niż posiadała sama pominięta strona. Interes prawny następców prawnych pominiętej strony nie ma charakteru samoistnego, a jest to interes pochodny, wiążący się z sytuacją, w jakiej znajdował się ich poprzednik prawny. Minister zauważył nadto, że wniosek M.K. z dnia [...] marca 2017 r. zawierał żądanie wznowienia postępowania nie tylko na podstawie art. 145 § 1 pkt 4 K.p.a., lecz również art. 145 § 1 pkt 1 K.p.a. Jednak ponieważ postanowienie Wojewody [...] z dnia [...] października 2017 r. nie dotyczyło wady określonej w art. 145 § 1 pkt 1 K.p.a., organ odwoławczy ograniczył zakres swojego rozstrzygnięcia tylko do oceny wystąpienia przesłanki z art. 145 § 1 pkt 4 K.p.a.