Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Wojciech Chróścielewski (spr.) Sędzia NSA Ewa Dzbeńska Sędzia NSA del. Teresa Rutkowska Protokolant: sekretarz sądowy Rafał Jankowski po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej T. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 stycznia 2010 r. sygn. akt I SA/Wa 1344/09 w sprawie ze skargi T. S. , R. S. , K. A. , J. A. i L. K. na postanowienie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] lipca 2009r. nr [...] w przedmiocie zwrotu podania oddala skargę kasacyjną
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 21 stycznia 2010 r., sygn. akt I SA/Wa 1344/09 oddalił skargę T. S. , R. S. , K. A. , J. A. i L. K. na postanowienie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] lipca 2009 r., nr [...] w przedmiocie zwrotu podania.
Wyrok został wydany w następujących okolicznościach sprawy:
W dniu 9 marca 2009 r. do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wpłynął wniosek T. S. , R. S. , K. A. , L. K. oraz J. A. , o przyznanie odszkodowania w łącznej wysokości 683.760 zł w związku z wydaniem decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] listopada 2008 r., nr [...] stwierdzającej, że decyzja Wojewody Nowosądeckiego z dnia [...] kwietnia 1993 r., nr [...], w części dotyczącej działki nr [...], obręb [...], została wydana z naruszeniem prawa.
W odpowiedzi na wniosek Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji postanowieniem z dnia [...] marca 2009 r. zwrócił ten wniosek nadawcy wyjaśniając, iż w tej sprawie właściwy do orzekania jest sąd powszechny.
We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy wniesiono o uchylenie zaskarżonego postanowienia, zarzucając błędną wykładnię art. 66 § 3 k.p.a. w zw. z art. 5 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 162, poz. 1692) w zw. z art. 160 k.p.a..
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji postanowieniem z dnia [...] lipca 2009 r. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. W uzasadnieniu wskazał, że na mocy art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, przepis art. 160 k.p.a. został uchylony z dniem 1 września 2004 r. Od tego dnia, do stanów i zdarzeń powstałych po 1 września 2004 r. stosuje się art. 4171 § 2 k.c., który stanowi, że właściwym trybem do dochodzenia roszczeń z tytułu szkody powstałej na skutek wydania decyzji z naruszeniem prawa lub stwierdzenia nieważności takiej decyzji jest tryb sądowy. Takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 6 listopada 2008 r., III CZP 101/08, wyjaśniając, iż dopuszczalna jest droga sądowa w sprawie o odszkodowanie za szkodę poniesioną na skutek wydania przed dniem 1 września 2004 r. decyzji administracyjnej, której nieważność została stwierdzona ostateczną decyzją administracyjną po tym dniu.
Na powyższe postanowienie skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wnieśli T. S. , R. s. , K. A. , L. K. oraz J. A. W swojej skardze zarzucili, że zaskarżone postanowienie z naruszyło art. 5 ustawy z dnia 17 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, poprzez uznanie, że zdarzeniem wyznaczającym tryb dochodzenia odszkodowania z tytułu szkody poniesionej skutkiem wydania bezprawnej decyzji administracyjnej jest decyzja stwierdzająca tę bezprawność, a nie decyzja bezprawna oraz w następstwie przyjęcia tej interpretacji naruszenie art. 160 k.p.a. przez jego pominięcie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalając skargę zaskarżonym wyrokiem wskazał, że istotą sprawy rozpoznawanej sprawy jest ocena, według jakich przepisów, a co za tym idzie, w jakim trybie, podlega rozpoznaniu roszczenie skarżących o odszkodowanie, zgłoszone do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, w związku z wydaniem decyzji z dnia [...] listopada 2008 r. Roszczenia o naprawienie szkody powstałej w wyniku wydania decyzji dotkniętej wadą nieważności były i są roszczeniami cywilnymi, które począwszy od dnia 1 września 2004 r. rozpoznawane są całkowicie w postępowaniu przed sądami powszechnymi. Do dnia 1 września 2004 r. podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę wyrządzoną wskutek wydania przez organ administracji publicznej decyzji administracyjnej z naruszeniem art. 156 § 1 k.p.a., albo stwierdzeniem nieważności takiej decyzji stanowił art. 160 k.p.a. Zgodnie z tym przepisem stronie, która poniosła szkodę wskutek wydania przez organ administracji publicznej decyzji administracyjnej z naruszeniem art. 156 § 1 k.p.a., albo stwierdzeniem nieważności takiej decyzji, służyło roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę, chyba że ponosiła ona winę za powstanie okoliczności będących źródłem szkody. O odszkodowaniu orzekał organ administracji publicznej, który stwierdził nieważność decyzji, albo wydanie decyzji z naruszeniem prawa. Postępowanie administracyjne wszczęte na podstawie art. 160 k.p.a. było jednoinstancyjne. Strona niezadowolona z przyznanego jej odszkodowania mogła wnieść powództwo do sądu powszechnego. Ten stan prawny uległ zmianie z dniem 1 września 2004 r., to jest z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ta nadała nowe brzmienie art. 417 k. c. oraz wprowadziła do kodeksu cywilnego przepisy art. 4171, i 4172 normując w nich kompleksowo odpowiedzialność za szkody wyrządzone wykonywaniem władzy publicznej. W związku z tym ustawa w art. 2 uchyliła zawarte w k.p.a.: art. 153, 160 i § 5 w art. 161 dotyczące tej kwestii, postanawiając jednocześnie w art. 5, że do zdarzeń i stanów prawnych powstałych przed jej wejściem w życie stosuje się regulujące dotychczas te sprawy przepisy kodeksu cywilnego i kodeksu postępowania administracyjnego, w tym art. 160 k.p.a., w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie ustawy.