Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Tamara Dziełakowska Sędziowie: Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska Sędzia del. WSA Jolanta Górska (spr.) po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej T.M., H.S., B.M. i M.W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 października 2018 r. sygn. akt I SA/Wa 122/18 w sprawie ze skargi T.M., H.S., B.M. i M.W. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] listopada 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 17 października 2018 r., sygn. akt I SA/Wa 122/18, oddalił skargę T.M., H.S., B.M. i M.W. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z [...] listopada 2017 r., nr [...].
Wyrok ten wydany został w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy:
Wojewoda [...] decyzją z [...] lipca 2017 r., wydaną po rozpatrzeniu wniosku z [...] października 2006 r., podtrzymanego w piśmie z [...] lutego 2017 r., odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w [...] z dnia [...] grudnia 1964 r., nr [...], orzekającej o przejęciu na rzecz Państwa gospodarstwa rolnego o powierzchni 13,487 ha, składającego się z działek ewidencyjnych nr [...], [...], [...], [...] i [...], położonego na terenie wsi [...], gromada [...], powiat [...], zapisanego w księdze wieczystej karta [...] [...] jako własność w.m.
Od decyzji Wojewody Warmińsko-Mazurskiego odwołanie złożyły: T.M., H.S., B.M. i M.W., zarzucając, że decyzja Prezydium została wydana w stosunku do osoby zmarłej i w konsekwencji dotknięta jest wadą rażącego naruszenia prawa. Nadto wskazały, że decyzja orzekająca o przejęciu opuszczonego gospodarstwa była decyzją uznaniową, a organ nie rozpatrzył przesłanek jej przejęcia w sposób dostateczny.
Zaskarżoną decyzją z dnia [...] listopada 2017 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi utrzymał w mocy decyzję Wojewody [...] z [...] lipca 2017 r.
Uzasadniając wydaną decyzję, Minister wskazał, że legitymacja stron do występowania w postępowaniu została ustalona na podstawie prawomocnych postanowień: Sądu Powiatowego w [...] z [...] kwietnia 1951 r., sygn. akt [...], o stwierdzeniu nabycia spadku po W.M., Sądu Rejonowego w [...] z [...] kwietnia 1992 r., sygn. akt [...], o stwierdzeniu nabycia spadku po K.M. oraz Sądu Rejonowego w [...] z [...] listopada 2014 r., sygn. akt [...], o stwierdzeniu nabycia spadku po J.M.
Dalej, Minister wyjaśnił, że przejęcie gruntów nastąpiło na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z 13 lipca 1957 r. o zmianie dekretu z 18 kwietnia 1955 r. o uwłaszczeniu i o uregulowaniu innych spraw, związanych z reformą rolną i osadnictwem rolnym (Dz.U. Nr 39, poz. 174 z późn. zm.) w związku z § 1 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 5 sierpnia 1961 r. w sprawie opuszczonych gospodarstw rolnych (Dz.U. nr 39, poz. 198). Z przepisów tych wynika, że gospodarstwo rolne mogło być przejęte na własność Państwa, jeżeli było niezamieszkiwane przez właściciela, małżonka, dzieci lub rodziców, a przy tym nieuprawiane w całości lub w większej części oraz niepoddawane właściwym zabiegom agrotechnicznym przez właściciela bądź użytkownika albo dzierżawcę.
Minister wskazał, że posłużenie się w decyzji pojęciem nieruchomości rolnej, zamiast gospodarstwa rolnego nie stanowi rażącego naruszenia art. 2 ustawy z 13 lipca 1957 r. Przejęte na własność Państwa grunty stanowiły gospodarstwo rolne w rozumieniu § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 28 listopada 1964 r. w sprawie przenoszenia własności nieruchomości rolnych, znoszenia współwłasności takich nieruchomości oraz dziedziczenia gospodarstw rolnych (Dz.U. nr 45, poz. 304). Z przywołanego przepisu wynika, że głównym składnikiem gospodarstwa rolnego była nieruchomość rolna, która stanowiła lub mogła stanowić zorganizowaną całość gospodarczą. Pozostałe składniki wymienione w § 2 ust. 1 rozporządzenia (np. budynki, urządzenia itp.), jeżeli istniały, również wchodziły w skład gospodarstwa rolnego. Jednak, brak któregokolwiek z tych składników nie oznaczał, że nie mamy do czynienia z gospodarstwem rolnym. W myśl § 2 ust. 2 rozporządzenia do gospodarstwa zaliczały się również lasy i grunty leśne. Stosownie do § 1 powołanego rozporządzenia nieruchomość uważało się za rolną, jeżeli była lub mogła być użytkowana na cele produkcji rolnej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej, chyba że stosownie do przepisów o terenach budowlanych na obszarach wsi albo stosownie do przepisów o planach zagospodarowania przestrzennego przeznaczona została na inne cele. W sprawie brak jest jednak decyzji właściwego organu prezydium rady nadzorczej orzekającej o zmianie sposobu użytkowania gruntu.