Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Łukaszewska - Macioch (spr.), Sędzia NSA Ewa Dzbeńska, Sędzia del. NSA Tomasz Zbrojewski, Protokolant asyst. sędz. Anna Pośpiech - Kłak, po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 2010r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Wojewody Śląskiego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 5 czerwca 2008r. sygn. akt II SA/Gl 977/07 w sprawie ze skargi J. S. na decyzję Wojewody Ś. z dnia [...] września 2007r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie odszkodowania za nieruchomość zajętą pod drogę publiczną oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 5 czerwca 2008 r. - w sprawie ze skargi J. S. na decyzję Wojewody Ś. z dnia [...] września 2007 r. nr [...] uchylającą decyzję Prezydenta Miasta K. z dnia [...] marca 2007 r. nr [...] i umarzającą postępowanie w sprawie odszkodowania za nieruchomość zajętą pod drogę publiczną - uchylił zaskarżoną decyzję i stwierdził, że nie podlega ona wykonaniu oraz zasądził od Wojewody Ś. na rzecz skarżącej kwotę 1217 zł tytułem kosztów postępowania sądowego.
W uzasadnieniu wyroku Sąd przedstawił następujący stan faktyczny sprawy:
Prezydent Miasta K. decyzją z dnia [...] marca 2007 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 73 ust. 2, 4 i 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872 ze zm.) oraz art. 128 ust. 1 i 4, art. 129 ust. 1, art. 130 ust. 1 i 2 i art. 134 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.), ustalił i przyznał J. S. odszkodowanie w kwocie 6.655 zł za utratę własności nieruchomości położonej w Katowicach stanowiącej działkę nr [...], karta mapy [...], obręb L., o pow. 121 m2, która stała się z mocy prawa własnością Miasta K. jako grunt trwale zajęty pod gminną drogę publiczną - ulicę D.. W uzasadnieniu decyzji Prezydent Miasta K. wskazał, że decyzją z dnia [...] listopada 2005 r. nr [...] Wojewoda Ś. stwierdził nabycie przez Miasto K. własności przedmiotowej działki z mocy prawa z dniem 1 stycznia 1999 r., jako trwale zajętej pod gminną drogę publiczną. Według księgi wieczystej KW nr [...] Wydziału Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Katowicach nieruchomość ta stanowiła na dzień 31 grudnia 1998 r. własność I. M.. Aktem notarialnym z dnia 20 kwietnia 2000 r. jej własność została przeniesiona na J. S.. Odszkodowanie zostało ustalone według zasad obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości w kwocie wynikającej z operatu szacunkowego sporządzonego przez rzeczoznawcę majątkowego.
W odwołaniu od decyzji Prezydenta Miasta Katowice J. S. zakwestionowała wysokość ustalonego i przyznanego jej odszkodowania, które jej zdaniem zostało zaniżone i nie odpowiada cenom rynkowym gruntów oferowanych przy sprzedaży na terenie Katowic. Powołując się na dane uzyskane za pośrednictwem internetu podała, że średnia cena gruntu w Katowicach wynosi około 260 zł za 1 m2. Zaproponowała odszkodowanie w wysokości po 200 zł za 1 m2.
Wojewoda Ś. decyzją z dnia [...] września 2007 r. nr [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 K.p.a., uchylił zaskarżoną decyzję w całości i umorzył postępowanie pierwszej instancji. Uzasadniając rozstrzygnięcie podał, że zgodnie z art. 74 ustawy z dnia 13 października 1998 r. odszkodowanie za nieruchomości zajęte w dniu 31 grudnia 1998 r. pod drogi publiczne ustala się i wypłaca w oparciu o stan faktyczny i prawny nieruchomości na dzień 31 grudnia 1998 r., na wniosek właściciela, tj. osoby, którą pozbawiono prawa własności w związku z nabyciem tej nieruchomości z mocy prawa w dniu 1 stycznia 1999 r. przez określony podmiot publicznoprawny. Odszkodowanie wiąże się zatem nierozerwalnie z aktem wywłaszczenia. W tej sytuacji czynności prawne pomiędzy poszczególnymi podmiotami nie mogą stanowić podstawy roszczenia o odszkodowanie. Nie stanowią one bowiem źródła interesu prawnego w rozumieniu art. 28 K.p.a., którym musi się legitymować strona postępowania administracyjnego. W konsekwencji Wojewoda stwierdził, że inny podmiot nie posiada legitymacji do występowania z żądaniem ustalenia i wypłaty odszkodowania. Skutkuje to umorzeniem postępowania wszczętego na wniosek takiego podmiotu - jako postępowania bezprzedmiotowego, zgodnie z treścią art. 105 § 1 K.p.a. Wydanie w takiej sytuacji decyzji merytorycznej skierowanej do podmiotu nie będącego stroną stanowi podstawę nieważności wymienioną w art. 139 K.p.a. Stanowi też rażące naruszenie art. 73 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Daje to podstawę, zgodnie z treścią art. 139 K.p.a., do wydania orzeczenia na niekorzyść odwołującej się strony.