Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Irena Kamińska (spr.) sędzia NSA Maciej Dybowski sędzia del. WSA Olga Żurawska-Matusiak Protokolant asystent sędziego Aleksander Jakubowski po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2016 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej H. [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 stycznia 2014 r. sygn. akt I SA/Wa 1991/13 w sprawie ze skargi H. [...] na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 lipca 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę kasacyjną.
Naczelnik Gminy Grudusk decyzją z dnia [...] kwietnia 1976 r., działając na podstawie art. 9 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 9 maja 1974 r. o przekazywaniu gospodarstw rolnych na własność Państwa za rentę i spłaty pieniężne (Dz.U. Nr 21, poz. 118), powoływanej dalej jako "ustawa", przejął na własność Państwa przedmiotowe gospodarstwo rolne o łącznej pow. 14,83 ha, bez zabudowań. Organ wskazał jednocześnie, że Z. i M. małż. K. przysługuje prawo do bezpłatnego dożywotniego użytkowania działki o obszarze 0,5 ha.
Wnioskiem z dnia 8 sierpnia 2005 r. następca prawny byłych właścicieli nieruchomości - H.K., wystąpił o stwierdzenie nieważności decyzji z dnia [...] kwietnia 1976 r. i wskazał, że w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przesłanki z art. 9 pkt 2 ustawy z dnia 9 maja 1974 r.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzją z dnia [...] listopada 2012 r. odmówił stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] kwietnia 1976 r. i wskazał, że w jego ocenie w niniejszej sprawie spełnione zostały wszystkie przesłanki do przejęcia przedmiotowej nieruchomości przez Państwo. Ustalono bowiem, że pod względem wieku byli właściciele spełniali warunki określone w art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 29 maja 1974 r., gdyż na dzień wydania decyzji mieli ukończone: Z.K. - 74 lata, M.K. - 66 lat. Prawo własności ww. osób do przedmiotowej nieruchomości wynikało natomiast z aktu własności ziemi z dnia 26 października 1971 r. Jeśli chodzi o drugą z przesłanek wynikających z przepisu art. 9 ust. 2 ustawy, tj. wykazywanie przez gospodarstwo "niskiego poziomu produkcji rolnej", organ wskazał, że wyrażenie to nie zostało w ustawie zdefiniowane. W § 4 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 1974 r. w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o przekazywaniu gospodarstw rolnych na własność Państwa za rentę i spłaty pieniężne (Dz.U. Nr 21, poz. 125), wskazano natomiast jedynie, że poziom produkcji danego gospodarstwa ustalał naczelnik gminy po zasięgnięciu opinii właściwej komisji gminnej rady narodowej. Z powyższego wynika, że ocena gospodarstwa należała do podmiotów wymienionych w tym przepisie. Organ podał, że z uwagi na znaczny upływ czasu (ponad 36 lat od dnia wydania decyzji), nie zachowała się całość akt archiwalnych dotyczących nieruchomości objętej decyzją z dnia [...] kwietnia 1976 r., jednak dołożono wszelkich starań, aby zgromadzić jak największą ilość dokumentów dotyczących przejęcia przedmiotowego gospodarstwa, co umożliwiło w sposób pośredni, na ustalenie stanu faktycznego sprawy. Zachowały się m.in. protokoły z zebrań Komisji Rolnictwa Gminnej Rady Narodowej w Grudusku z lat 1971, 1972 i 1974, z których wynika, że omawiane gospodarstwo zaliczone było już na 7 lat przed jego przejęciem do grupy gospodarstw podupadłych. Gospodarstwom tym systematycznie składano wizyty w celu udzielania porad i pomocy w formie np. materiału siewnego, materiałów budowlanych, kredytów inwestycyjnych, czy też pomocy materialnej w powiększeniu pogłowia zwierząt gospodarskich. W powyższych protokołach zawarte są również informacje, że w większości przypadków winę za zubożenie gospodarstw ponoszą ich właściciele. W protokole nr 1/74 z dnia 9 stycznia 1974 r. znajduje się ponadto informacja na temat zadłużenia gospodarstw podupadłych, która objęła również gospodarstwo Z.K. (80 tys. zł). Zdaniem organu nadzoru, brak kompletnej dokumentacji w sprawie nie pozwala jednak na domniemanie braku legalizmu w działaniu organu administracji, tym bardziej, że ustalenia zawarte w zebranym materiale dowodowym, w tym w treści decyzji z dnia 16 kwietnia 1976 r., jednoznacznie potwierdzają, że przedmiotowe gospodarstwo charakteryzowało się niższym niż średnia w gminie poziomem produkcji. W aktach sprawy znajdują się również oświadczenia byłych właścicieli z dnia 1 lipca 1985 r. i z dnia 29 lipca 1985 r. dotyczące dobrowolnej rezygnacji małż. Kołakowskich z użytkowania działki o pow. 0,5 ha, przyznanej decyzją z dnia [...] kwietnia 1976 r. Organ nadzoru podkreślił również, że byli właściciele nigdy nie kwestionowali ustaleń zawartych w powyższej decyzji, wobec czego uzyskała ona walor prawomocności. Wobec tego brak jest podstaw do stwierdzenia, że decyzja Naczelnika Gminy Grudusk wydana została z rażącym naruszeniem prawa.