Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Irena Kamińska sędzia NSA Maciej Dybowski (spr.) sędzia del. WSA Olga Żurawska-Matusiak Protokolant asystent sędziego Aleksander Jakubowski po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2016 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej L. S. i W. D.i od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 stycznia 2014 r. sygn. akt I SA/Wa 858/13 w sprawie ze skargi L. S. i W. D. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 14 stycznia 2014 r., sygn. akt I SA/Wa 858/13 Wojewódzki Sad Administracyjny w Warszawie oddalił skargę L. S. i W. D. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji.
Wyrok ów zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Decyzją z dnia [...] maja 1976 r. nr [...] (dalej decyzja z [...] maja 1976 r. bądź decyzja Naczelnika), Naczelnik Gminy B. (dalej Naczelnik), na podstawie art. 2 ustawy z dnia 13 lipca 1957 r. o zmianie dekretu z dnia 18 kwietnia 1955 r. o uwłaszczeniu i o uregulowaniu innych spraw związanych z reformą rolną i osadnictwem rolnym [Dz. U. nr 39, poz. 174 ze zm., dalej ustawa z 1957 r.] i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 1961 r. w sprawie opuszczonych gospodarstw rolnych (Dz. U. nr 39, poz. 198 ze zm., dalej rozporządzenie), orzekł o przejęciu na własność Państwa stanowiącego własność A. D., położonego we wsi R. gm. B. gospodarstwa rolnego o powierzchni 1,13 ha, obejmującego działki ewidencyjne nr [...]. W uzasadnieniu decyzji Naczelnik wskazał, że właścicielka nie zamieszkuje na terenie wsi R., nie interesuje się gruntami, a tam samym nie troszczy się o ich należyte zagospodarowanie - grunty od trzech lat nie są użytkowane rolniczo.
Wojewoda K., po rozpatrzeniu odwołania A. D., decyzją z dnia [...] sierpnia 1976 r. nr [...] (dalej decyzja z [...] sierpnia 1976 r.) utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Gminy B. z dnia [...] maja 1976 r., wskazując że grunty są od trzech lat odłogowane, a właścicielka i jej dzieci od trzech lat nie zamieszkują w gospodarstwie.
Wnioskiem z 10 marca 2001 r., podtrzymanym pismem z 25 kwietnia 2008 r., W. D. wystąpiła o stwierdzenie nieważności obu decyzji.
Postanowieniem z dnia [...] czerwca 2008 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi zawiesił, na wniosek strony, postępowanie w niniejszej sprawie, po czym postanowieniem z dnia [...] października 2009 r. podjął zawieszone postępowanie administracyjne.
Decyzją z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...] (dalej decyzja z [...] listopada 2012 r.) Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi (dalej Minister Rolnictwa bądź organ nadzoru) odmówił stwierdzenia nieważności decyzji z [...] sierpnia 1976 r. i utrzymanej nią w mocy decyzji z [...] maja 1976 r.
W uzasadnieniu wskazał, że legitymację procesową wnioskodawczyni do wystąpienia z żądaniem stwierdzenia nieważności decyzji oraz strony postępowania ustalono na podstawie postanowienia z 30 stycznia 2009 r., I Ns 541/08 Sądu Rejonowego w Starachowicach o stwierdzeniu nabycia spadku po A. D. i postanowienia z 13 lipca 2010 r., I Ns 806/09 Sądu Rejonowego w Kutnie o stwierdzeniu nabycia spadku po Z. S. D..
Organ nadzoru podniósł, że zgodnie z art. 2 ustawy z 1957 r., gospodarstwa rolne i działki, jeżeli zostały opuszczone przez właściciela po dniu 28 kwietnia 1955 r. oraz wszelkie inne gospodarstwa rolne opuszczone przez właścicieli, mogły być przejęte na własność Państwa bez odszkodowania w stanie wolnym od obciążeń, z wyjątkiem służebności gruntowych, których utrzymanie uznane zostało za niezbędne. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia, za gospodarstwo rolne opuszczone uważało się gospodarstwo, na którym nie zamieszkiwał właściciel ani jego małżonek, dzieci lub rodzice, a przy tym gospodarstwo to nie było w całości lub w większej części uprawiane oraz poddawane właściwym zabiegom agrotechnicznym przez właściciela bądź użytkownika czy dzierżawcę. Zgodnie z § 2 rozporządzenia, przejęcie gospodarstwa rolnego na własność Państwa następowało bez odszkodowania w stanie wolnym od obciążeń z wyjątkiem służebności gruntowych, których utrzymanie uznane zostało za niezbędne.