Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądowo administracyjnym stronami postępowania komunalizacyjnego są Skarb Państwa, jako dotychczasowy właściciel oraz właściwa gmina, która w wyniku komunalizacji stają się właścicielami danej nieruchomości. Inne podmioty mogą brać udział w postępowaniu komunalizacyjnym gdy wykażą, że mienie to stanowi ich własność i nie podlega komunalizacji.
W niniejszej sprawie z karty inwentaryzacyjnej nr [...] stanowiącej część decyzji komunalizacyjnej wynika, że tytuł Skarbu Państwa wynikał z zapisów w księdze wieczystej KW [...]. Z zaświadczenia Sądu Rejonowego w [...] wynikało że księga ta (obecny nr [...]) w dziale II ujawniała własność Skarbu Państwa na wniosek z [...] grudnia 1989 r., na podstawie orzeczenia o wywłaszczeniu nieruchomości. Orzeczenie Wojewódzkiej Rady Narodowej z [...] lipca 1961 r. dotyczyło wywłaszczenia na rzecz Skarbu Państwa m.in. nieruchomości objętej [...], oznaczonej [...] stanowiącej własność J. M. w [...] części, W. z M. B. w [...] części, K. H. w [...] części, H. M. w [...], O. z M. w [...] części. Oznacza to, że przed wydaniem decyzji komunalizacyjnej jako właściel w księdze wieczystej figurował Skarb Państwa.
Z zapisów w księdze wieczystej nie wynika aby tytułem nabycia nieruchomości przez Skarb Państwa były przepisy dekretu o reformie rolnej. Były nimi przepisy ustawy z 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (D.U. nr 17, poz. 70 z 1958 r.). Organ nie kwestionuje, że działka o nr ew. [...] powstała częściowo z nieruchomości należącej w udziale [...] części do poprzedniczki prawnej skarżących. Ale organ administracji orzekał na datę [...] maja 1990 r. kiedy to w księdze wieczystej figurował Skarb Państwa.
Zdaniem organu skarżący nie wykazali się żadnym dowodem, który potwierdzałby ich tytuł prawny do nieruchomości. Nie jest nim wyrok Sądu Apelacyjnego w [...]. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (D.U: 2017, poz 1007). domniemuje się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. Domniemanie to wiąże organy i sąd. Domniemanie to nie może być obalone w wyniku postępowania administracyjnego a jedynie w procesie w trybie art. 10 tej ustawy.
Odnosząc się do zarzutów wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy (zaniechanie ustalenia rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości) organ stwierdził, że stan ten został ustalony w sposób prawidłowy.
W tym świetle, zdaniem organu, skoro skarżący nie posiadają tytułu prawnego do ww nieruchomości, nie przysługuje im legitymacja czynna do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania nieważnościowego i dlatego na podstawie art. 105 § 1 K.p.a. postępowanie należało umorzyć, co prawidłowo uczynił Minister.
Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wywiedli Skarżący. Zarzucili naruszenie:
-art. 7, 8, 28, 77, 107 § 3 K.p.a. poprzez zaniechanie ustalenia rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości na dzień wydania decyzji komunalizacyjnej oraz losów nieruchomości od daty przejęcia nieruchomości na podstawie dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej do daty komunalizacji, zaniechania zebranie dostępnych dowodów oraz błędną ocenę zebranych w sprawie dokumentów; błędne ustalenie, że skarżącym nie przysługują żadne prawa do nieruchomości, a zatem nie przysługuje im przymiot strony postępowania; zaniechanie wyjaśnienia istotnego dla wydania rozstrzygnięcia obecnego stanu prawnego nieruchomości.