Sygn. I SA/Wa 2304/18 [pic] WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 30 stycznia 2019 r. WSA w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Magdalena Durzyńska (spr.) po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2019 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze sprzeciwu D. B. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w przedmiocie potwierdzenia prawa do rekompensaty
Uzasadnienie strona 2/2

W kontrolowanej sprawie skarżąca wniosła skargę w miejsce dopuszczalnego sprzeciwu - gdyż w tym zakresie została obłędnie pouczona przez organ w decyzji organu z [...] września 2018 roku o prawie i terminie dopuszczalnej skargi. Uwzględniając treść art. 112 kpa Sąd przyjął, że skoro strona została błędnie pouczona, a przy tym nie może ponosić negatywnych skutków owego błędnego pouczenia, skargę przez nią wniesioną rozpoznał jako sprzeciw.

Sprzeciw Sąd rozpoznaje na posiedzeniu niejawnym a przedmiotem jego rozpoznania jest jedynie istnienie przesłanek do wydania decyzji, o której mowa w art. 138 § 2 kpa (art. 64d § 1 i 64 e ppsa). Oznacza to, że co do zasady Sąd nie bada sprawy pod kątem merytorycznym, ocenia jedynie, w kontekście istotnych dla wyniku sprawy przepisów prawa materialnego, zasadność zastosowania decyzji kasatoryjnej w określonym stanie faktycznym sprawy.

Dopuszczalność uchylenia decyzji organu pierwszej instancji i przekazania temu organowi sprawy do ponownego rozpatrzenia wymaga wystąpienia łącznie dwóch przesłanek: 1) naruszenia przez organ pierwszej instancji przepisów procesowych oraz - stanowiącego konsekwencję tego naruszenia - 2) zaniechania wyjaśnienia przez ten organ okoliczności faktycznych sprawy w stopniu wykraczającym poza uprawnienia organu odwoławczego, o których mowa w art. 136 kpa. Użyte w art. 138 § 2 kpa określenie "konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie" jest określeniem wymagającym każdorazowo interpretacji na tle okoliczności faktycznych sprawy i nawiązuje do pojęcia "nieprzeprowadzenia przez organ I instancji postępowania wyjaśniającego w całości lub znacznej części", co (zgodnie z zasadą dwuinstancyjności postępowania administracyjnego) - uniemożliwia rozstrzygnięcie sprawy przez organ odwoławczy.

W ocenie Sądu, argumentacja organu przedstawiona w zaskarżonej decyzji nie pozwala uznać, że została ona podjęta po rozważeniu wszystkich przesłanek uprawniających do zastosowania art. 138 § 2 kpa. W pierwszej kolejności należało rozważyć, czy organ I instancji naruszył przepisy procedury w taki sposób, że mogło to mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia oraz, czy przeprowadzone przez organ I instancji postępowanie i zgromadzony materiał dowodowy wymagały uzupełnienia w takim zakresie, że nie mogło to zostać uczynione przez organ odwoławczy bez naruszenia zasady dwuinstancyjności. Okoliczności tych organ II instancji w ogóle nie przedstawił. Istota problemu sprowadza się natomiast do zaistnienia na etapie postępowania drugoinstancyjnego oświadczeń woli dwojga spadkobierców o cofnięciu wskazania skarżącej jako osoby uprawnionej w ich miejsce do uzyskania prawa do rekompensaty. Wbrew twierdzeniu organu nie jest to nowy "dowód" w sprawie ani też dowód nie oceniony przez organ I instancji (bo wówczas nie istniejący) lecz nowa okoliczność. Okoliczność tę organ II instancji winien ocenić we własnym zakresie i dopiero jednoznaczne przesądzenie czy i w jakim zakresie organ administracji może badać i pod jakim kątem złożone w toku postępowania administracyjnego oświadczenia woli (a nie "dowody") - dawałaby możliwość sformułowania wytycznych dla wojewody w jakim kierunku, gdy chodzi o niepełny materiał dowodowy (i niemożliwy do uzupełnienia przez organ II instancji w ramach art. 136 kpa) winien on procedować. Podkreślić bowiem trzeba, że organ II instancji rozpoznaje sprawę od początku w pełnych jej granicach a nie jedynie kontroluje postępowanie pierwszoinstancyjne. Wymogiem warunkującym uchylenie decyzji I instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania wojewodzie może być jedynie zarzut "nieprzeprowadzenia przez organ I instancji postępowania wyjaśniającego w całości lub znacznej części" bądź konieczność przeprowadzenia takiego rodzaju postępowania w razie pojawienia się nowej okoliczności. Zanim organ zastosuje art. 138 § 2 kpa winien jednak ocenić czy owa nowa okoliczność, która pojawiła się w sprawie, ma znaczenie dla jej końcowego wyniku, czy wymaga uzupełnienia postępowania dowodowego; winien przy tym wskazać w jakim ewentualnie ma to nastąpić zakresie oraz wykazać, iż sam dowodów tych nie mógł przeprowadzić. Uchylenie decyzji wojewody w stanie faktycznym sprawy uzasadniałoby zatem jednoznaczne stwierdzenie organu, iż oświadczenia woli L. S. i I. S. są skuteczne i mają wpływ na wynik postępowania, a w konsekwencji na zmianę po jego stronie podmiotowej. Powyższego organ nie "przesądził" lecz uchylając się od zajęcia merytorycznego stanowiska w sprawie - polecił to organowi I instancji; naruszając wprost art. 138 § 2 kpa. Nakazał bowiem dopiero rozważenie przez ten organ, czy sprawa wymaga uzupełnienia postępowania dowodowego w znacznym zakresie.

Wobec powyższego, na podstawie art. 151a § 1 zd. 1 ppsa Sąd uchylił zaskarżoną decyzję (pkt 1 wyroku); o kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200 ppsa (pkt 2 wyroku). Na tym etapie postępowania Sąd nie dostrzegł naruszenia przez organ art. 139 kpa, a zarzut ten pozostaje bezprzedmiotowy wobec dokonania negatywnej oceny zasadności decyzji kasatoryjnej i wydania wyroku ww treści.

Strona 2/2