Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Mirosław Gdesz (spr.) Sędziowie: Sędzia WSA Elżbieta Lenart Sędzia WSA Tomasz Szmydt Protokolant starszy referent Tomasz Noske po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 czerwca 2014 r. sprawy ze skargi J. K. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] sierpnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wojewody [...] z dnia [...] października 2012 r. nr [...]; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu.
I. Stan faktyczny
1. Wojewoda [...] po rozpatrzeniu wniosku J. K. będącego jednym z następców prawnych A. B. (dalej powoływany jako: "skarżący") decyzją z dnia [...] października 2012 r., [...]:
a) odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Wiceprezydenta Miasta [...] z dnia [...] maja 1980 r. - orzekającej o przejęciu "na własność Państwa", od A. B., gospodarstwa rolnego o powierzchni [...] ha, położonego w [...] z wyłączeniem budynków, a także inwentarza żywego i martwego - w części dotyczącej przejęcia gruntów o powierzchni [...] ha,
b) stwierdził nieważność ww. decyzji Wiceprezydenta Miasta [...], w pozostałej części, tj. w zakresie przejęcia gruntów o powierzchni [...] ha.
2. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, po rozpatrzeniu odwołania skarżącego, decyzją z dnia [...] sierpnia 2013 r., nr [...], utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia organ wskazał, że wstępie zauważyć należy, że w sprawie niniejszej, organy związane są ocenami prawnymi i wskazaniami wyrażonymi przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyrokach z dnia 7 września 2004 r., sygn. akt IV SA 3848/03 i z dnia 16 października 2006 r" sygn. akt IV SA/Wa 1313/06. W ww. wyroku z dnia 7 września 2004 r., WSA, pośrednio wyraził mianowicie ocenę prawną, iż organ stopnia wojewódzkiego jest właściwy do merytorycznego rozpatrzenia sprawy. Sąd ten wskazał ponadto, że organy rozpatrujące sprawę, powinny odnieść się do okoliczności, iż "na własność Państwa" przejęta została nie tylko nieruchomość stanowiąca wyłączną własność A. B., tj. grunt o powierzchni [...] ha, ale także nieruchomość stanowiącą współwłasność małżonków A. i B. B., tj. grunt o powierzchni [...] ha.
Badając legalność decyzji o przejęciu organ wskazał,że w niniejszej sprawie, najistotniejsze jest ustalenie, czy organ ten naruszył art. 45 ustawy z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin (Dz. U. Nr 32 poz. 14, dalej: "ustawa ubezpieczeniowa z 1977 r."). Z treści ww. przepisu wynika, że przejęcie przez Państwo gospodarstwa rolnego było możliwe jeżeli spełnione zostały trzy przesłanki: rolnik złożył stosowny wniosek (1), brak było następców lub nie spełniali oni warunków do przejęcia gospodarstwa rolnego albo odmówili jego przejęcia (2), przedmiotem przejęcia było gospodarstwo rolne (3).
Ww. przesłanka przejęcia nr 1 została spełniona tylko w części dotyczącej przejęcia gruntu oznaczonego jako działka nr [...] o powierzchni [...] ha, gdyż tylko tej działki dotyczył wniosek A. B. z dnia 2 maja 1980 r. Przejęcie natomiast pozostałej części gospodarstwa, tj. gruntów o powierzchni [...] ha, odbyło się z uchybieniem tej przesłance. Decyzja o przejęciu w części dotyczącej gruntu o powierzchni [...] ha nie narusza zatem art. 45 ustawy. Jednak w części dotyczącej gruntu o powierzchni [...] ha, decyzja o przejęciu narusza ten przepis w sposób rażący.
Badając spełnienie ww. przesłanki przejęcia nr 2, wyjaśnić należy, iż z art. 75 ust. 1 pkt 2 ustawy w związku z § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 listopada 1964 r. w sprawie przenoszenia własności nieruchomości rolnych, znoszenia współwłasności takich nieruchomości oraz dziedziczenia gospodarstw rolnych (Dz. U. z 1972 r. Nr 31, poz. 215 z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania decyzji o przejęciu, wynikało, że dowodem spełniania warunków do przejęcia gospodarstwa rolnego mogły być wyłącznie: