Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Gabriela Nowak Sędziowie WSA Iwona Kosińska (spr.) WSA Elżbieta Lenart Protokolant referent stażysta Aneta Suchecka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 sierpnia 2019 r. sprawy ze skargi [...] na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] stycznia 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Wojewody [...] z [...] listopada 2018 r. nr [...]; 2. zasądza od Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na rzecz [...] kwotę 200 zł (dwie złotych) tytułem zwrotu kosztów wpisu sądowego.
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji decyzją z dnia [...] stycznia 2019 r., nr [...], po rozpatrzeniu odwołania Z. K., utrzymał w mocy decyzję Wojewody [...] z dnia [...] listopada 2018 r., nr [...] odmawiającą potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez [...] nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w miejscowości [...] ([...]), powiat [...], województwo [...].
Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że Wojewoda [...] decyzją z dnia [...] listopada 2018 r., na podstawie art. 7 ust. 2 oraz art. 5 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. z 2017 r. Dz. U. poz. 2097), odmówił potwierdzenia [...] prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez [...] nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w miejscowości [...] ([...]). Orzeczenie to organ oparł na zebranym w sprawie materiale dowodowym, który został szczegółowo opisany w uzasadnieniu wydanej decyzji.
Nie zgadzając się z tym rozstrzygnięciem, [...] złożyła odwołanie. Rozpatrując odwołanie, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji stwierdził, że nie może ono zostać uwzględnione. W uzasadnieniu odwołująca się wyjaśniła, że wszystkie niezbędne dokumenty znajdują się w posiadaniu organu wojewódzkiego, a wymóg przedstawienia drugiego świadka jest niemożliwy do spełnienia, gdyż nie żyje żaden z sąsiadów pozostawionej nieruchomości.
W uzasadnieniu zajętego stanowiska organ odwoławczy wyjaśnił, że [...] jako następca prawny byłych właścicieli [...] złożyła wniosek dotyczący rekompensaty za mienie pozostawione poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w postaci przyznania domku jednorodzinnego lub działki budowlanej. Pozostawiona nieruchomość znajdowała się w miejscowości [...] ([...]), pow. [...], woj. [...].
Minister przywołał treść art. 7, 8, 75 § 1 i art. 80 kpa i wyjaśnił, że obowiązek przeprowadzenia postępowania dowodowego spoczywa na organie, a zatem jeżeli strona przedstawi niepełny materiał dowodowy, organ powinien z własnej inicjatywy go uzupełnić. Jednakże w postępowaniu administracyjnym obowiązuje zasada, że poszukiwanie dowodów ciąży nie tylko na organie administracji, ale obarcza także stronę, która w swym dobrze rozumianym interesie powinna wykazywać dbałość o przedstawienie środków dowodowych. W wyniku analizy akt sprawy Minister stwierdził, że wnioskodawczyni nie przedstawiła dowodów potwierdzających prawo własności, rodzaj i powierzchnię pozostawionej nieruchomości. Czynności podejmowane przez organ I instancji podczas prowadzonego postępowania nie doprowadziły natomiast do zebrania materiału dowodowego uzupełniającego braki wniosku wnioskodawczyni z dnia [...] grudnia 1989 r. Następnie organ odwoławczy, odwołując się do przepisów ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. z 2017 r. Dz. U. poz. 2097), przedstawił tryb i zasady potwierdzania prawa do rekompensaty za mienie pozostawione poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Następnie wyjaśnił, że wnioskodawczyni w złożonym wniosku wskazała, że właścicielami nieruchomości w miejscowości [...] ([...]), byli [...]. Jako dowód poświadczający prawo własności, rodzaj i powierzchnię nieruchomości wnioskodawczyni przedłożyła świadectwo niezamożności wydane przez Biuro Parafii w [...] i Zarząd Gminy w [...] z dnia [...] września 1938 r. W ocenie organu powyższy dokument potwierdza jedynie dane dotyczące [...] i został wydany w celu uzyskania uwolnienia od opłacenia czesnego w Gimnazjum [...] przez tę osobę. W treści dokumentu mowa jest o nieruchomości o powierzchni [...] pola ornego i [...] lasu oraz niesprecyzowanych zabudowaniach. Nie jest jednak wiadome, gdzie nieruchomość była zlokalizowana, ani kto był jej właścicielem. Intencją wydania powyższego dokumentu było udowodnienie, że [...], będąc dzieckiem, spełniał przesłanki materialne do zwolnienia go z czesnego. Konstrukcja świadectwa niezamożności nie pozwala, zdaniem Ministra, na interpretowanie tego dowodu jako poświadczającego posiadanie prawa własności, rodzaju i powierzchni nieruchomości. Ponadto w ocenie organu odwoławczego Biuro Parafii [...] i Zarząd Gminy w [...] nie jest w rozumieniu art. 76 kpa podmiotem, który mógłby wystawić dokument urzędowy potwierdzający stan prawny nieruchomości. Dokumenty, o których mowa powyżej, nie zostały sporządzone przez upoważnione i właściwe do tego organy państwowe w wymaganej formie, co oznacza, że świadectwo niezamożności wydane przez Biuro Parafii [...] i Zarząd Gminy w [...] z dnia [...] września 1938 r. nie stanowią w rozumieniu art. 76 § 1 kpa dokumentu urzędowego stanowiącego dowód tego, co zostało w nim stwierdzone.