Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA - Maria Tarnowska Sędziowie WSA - Daniela Kozłowska (spr.) Asesor WSA - Agnieszka Miernik Protokolant - Anna Jurak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 listopada 2008 r. sprawy ze skargi Związku [...] w Rzeczypospolitej Polskiej na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] kwietnia 2008 r., nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] października 2007 r., nr [...]; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu; 3. zasądza od Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na rzecz skarżącego Związku [...] w Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 500 (pięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji decyzją z [...] kwietnia 2008 r. nr [...] utrzymał w mocy własną decyzję z [...] października 2007 r. nr [...] o umorzeniu postępowania w sprawie z wniosku Związku [...] w Rzeczypospolitej Polskiej o stwierdzenie nieważności decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z [...] lutego 2000 r. nr [....] o wpisaniu w dziale A Rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych [...] Gminy [...] z siedzibą w G.
W uzasadnieniu decyzji Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji przedstawił następujący stan sprawy:
Decyzją z [...] lutego 2000 r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji powołując art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz § 2 pkt 1, § 5 ust. 1 i § 6 ust. 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych (Dz. U. Nr 38, poz. 374) wpisał w dziale A Rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych [...] Gminę [...] z siedzibą w G. (dalej [...]).
Związek [...] w Rzeczypospolitej Polskiej (dalej Związek Gmin), działający na podstawie ustawy z dnia 20 lutego1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 41, poz. 251 ze zm.) wystąpił 10 czerwca 2003 r. o stwierdzenie nieważności decyzji z [...] lutego 2000 r. twierdząc, że narusza ona rażąco prawo (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.).
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji decyzją z [...] lipca 2003 r. nr [...], powołując art. 157 § 3 k.p.a., odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z [...] lutego 2000 r. Minister uznał, że Związek Gmin nie ma przymiotu strony w postępowaniu o stwierdzenie nieważności tej decyzji.
Po rozpatrzeniu wniosku Związku Gmin o ponowne rozpoznanie sprawy Minister decyzją z [...] sierpnia 2003 r. nr [...] utrzymał w mocy swoją decyzję z [...] lipca 2003 r.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu skargi Związku Gmin wyrokiem z dnia 26 marca 2004 r. sygn. I SA 2188/03 uchylił decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z [...] sierpnia 2003 i poprzedzającą ją decyzję z [...] lipca 2003 r. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał m.in., iż " nie jest zatem oczywiste, że Związek Gmin [...], któremu art. 7 ustawy o stosunku Państwa do gmin przyznaje określone uprawnienia i kompetencje jeżeli idzie o organizację gmin wyznaniowych nie ma legitymacji w postępowaniu o rejestrację podmiotu, który jego zdaniem, opartym na analizie dokumentów rejestrowych - jest Gminą [...] w rozumieniu tej ustawy. Zarzut taki nie może być odparty teoretycznie, jak to uczynił organ w zaskarżonej decyzji, bez takiej samej rzeczowej analizy tej dokumentacji, co do zasad życia religijnego. Argumenty przedstawione przez Ministra są bowiem z kategorii wolności sumienia i wyznania i zasad rejestracji kościołów, a nie interesu prawnego skarżącego w świetle art. 18 ustawy o wolności sumienia i art. 7 ustawy o stosunku Państwa do gmin. Jeżeli bowiem nowo zarejestrowana gmina jest w założeniu typową gminą [...] Związek Gmin ma prawo brać udział w postępowaniu rejestrowym z uwagi na uprawnienia przewidziane dla niego ustawą o stosunku Państwa do gmin, odwołującą się do prawa wewnętrznego gmin [...]".