Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Dorota Apostolidis Sędziowie: WSA Magdalena Durzyńska (spr.) WSA Emilia Lewandowska po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym sprawy ze skargi S. J., J. K. i M. K. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Wojewodę [...] w przedmiocie rozpoznania wniosku o potwierdzenie prawa do rekompensaty 1. zobowiązuje Wojewodę [...] do rozpoznania wniosku z dnia [...] grudnia 1990 r. o przyznanie rekompensaty za majątek ziemski [...] pozostawiony poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej - w terminie trzech miesięcy od daty doręczenia odpisu prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy; 2. stwierdza, że przewlekłe prowadzenie postępowania przez Wojewodę [...] nie miało miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 3. w pozostałym zakresie oddala skargę; 4. zasądza od Wojewody [...] na rzecz S. J., J. K. i M. K. solidarnie kwotę 631 (sześćset trzydzieści jeden) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
S. J., J. K. i M. K. (dalej jako: skarżący) pismem z dnia 13 lutego 2017 r. wnieśli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Wojewodę [...] w przedmiocie potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w postaci majątku [...], zarzucając ww. organowi naruszenie art. 35 § 1,
§ 2 i § 3 kpa poprzez niezałatwienie sprawy w terminie określonym ww. przepisami, oraz art. 6, art. 7, art. 8 i art. 12 § 1 kpa poprzez prowadzenie postępowania w sposób uniemożliwiający stronom realizację uprawnień wynikających z prawa materialnego.
W tej sytuacji skarżący wnieśli o stwierdzenie, że Wojewoda [...] dopuścił się przewlekłego prowadzenia postępowania i wyznaczenie mu terminu 1 miesiąca na załatwienie sprawy, przyznanie skarżącym od organu sumy pieniężnej w wysokości 6000 zł (2000 zł dla każdego ze skarżących), względnie nałożenie na organ grzywny w tej wysokości oraz zasądzenie od organu kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej odrzucenie, względnie o jej oddalenie. Organ przedstawił przebieg postępowania w sprawie i stwierdził, że działania organu podejmowane w sprawie znajdują uzasadnienie prawne, tym samym nie można mówić o naruszeniu prawa. Niemożność zakończenia postępowania wynika nie z przyczyn leżących po stronie organu, lecz braku wyczerpującego udowodnienia stanu faktycznego sprawy przez wnioskodawców. Organ wskazał również, że po otrzymaniu niezbędnych dokumentów z instytucji archiwalnych w Polsce i z Konsulatów Generalnych Rzeczypospolitej Polskiej niezwłocznie wyda rozstrzygniecie w sprawie. Zauważył także, że pełnomocnik stron jest na bieżąco informowany o wszystkich czynnościach organu wojewódzkiego zmierzających do wydania rozstrzygnięcia w sprawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 119 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.), dalej jako: "ppsa", sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym, jeżeli przedmiotem skargi jest bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania. Taka sytuacja zaistniała w rozpatrywanej sprawie.
Skargę na przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ administracji dopuszczają przepisy ustawy ppsa. Art. 3 § 2 pkt 8 ppsa stanowi, że kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania, które powinno być zakończone decyzją administracyjną.
Skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie (art. 52 § 1 ppsa). Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, jak np. zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie (art. 52 § 2 ppsa). Takie sformułowanie przepisu art. 52 ppsa stawia zażalenie (wezwanie do usunięcia naruszenia prawa) na równi z takimi środkami zaskarżenia jak odwołanie i wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Zgodnie z art. 37 § 1 kpa na niezałatwienie sprawy w terminie lub na przewlekłe prowadzenie postępowania stronie służy zażalenie do organu wyższego stopnia, a jeżeli nie ma takiego organu - wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Wniesienie skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania lub niezałatwienie sprawy w terminie jest dopuszczalne wówczas, gdy strona wyczerpała tryb przewidziany w art. 37 § 1 kpa.