Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Bożena Walentynowicz Sędziowie sędzia NSA Zofia Flasińska /spr./ sędzia NSA Anna Łuczaj Protokolant Marcin Sikorski po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej R. Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 listopada 2007 r., sygn. akt IV SA/Wa 1367/07 w sprawie ze skargi R. Z. na decyzję Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców z dnia [...] czerwca 2007 r., nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego 1. uchyla zaskarżony wyrok oraz zaskarżoną decyzję Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców z dnia z dnia [...] czerwca 2007 r., nr [...], 2. zasądza od Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na rzecz R. Z. kwotę 700 (siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Wyrokiem z dnia 12 listopada 2007 r. (sygn. akt IV SA/Wa 1367/07) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę R. Z. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] czerwca 2007 r., którą uchylono decyzję Wojewody Dolnośląskiego z dnia [...] października 2003 r. stwierdzającą, że R. Z., poprzednio R. J. B. utraciła obywatelstwo polskie i odmówiono stwierdzenia posiadania przez nią obywatelstwa polskiego.
Sąd I instancji uznał, iż zaskarżona decyzja nie narusza prawa. W ocenie Sądu, uchylenie decyzji organu I instancji przez organ odwoławczy było zasadne, bowiem rozstrzygnięcie tego organu nie mieściło się w granicach żądania strony. R. Z. złożyła bowiem wniosek o stwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego, natomiast Wojewoda orzekł o utracie obywatelstwa polskiego. Sąd podzielił stanowisko organu odwoławczego, iż stwierdzenie utraty obywatelstwa polskiego nie jest tożsame z odmową stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego.
Zdaniem Sądu I instancji, zaskarżona decyzja w części, w której odmówiono stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego przez skarżącą również odpowiada prawu. Sąd wskazał, iż podstawową kwestią wymagającą ustalenia w niniejszej sprawie było to, czy skarżąca, w związku z wyjazdem wraz z rodzicami do Izraela i nabyciem obywatelstwa izraelskiego w 1957 r., poprzedzonym skierowaniem przez jej rodziców wniosku do Rady Państwa o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, utraciła obywatelstwo polskie na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 5, poz. 25 ze zm.). Przepis ten przewidywał możliwość utraty obywatelstwa polskiego na skutek nabycia obywatelstwa obcego jedynie po uzyskaniu zezwolenia władzy polskiej na zmianę obywatelstwa. Orzekanie o utracie obywatelstwa, w tym o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa w związku z nabyciem obywatelstwa obcego, należało do Rady Państwa (art. 13 ust. 1 powołanej ustawy). Orzeczenie o utracie obywatelstwa polskiego następowało na wniosek Prezesa Rady Ministrów, a ogłoszenie takiego orzeczenia w Monitorze Polskim zastępowało doręczenie orzeczenia.
Sąd I instancji stwierdził, iż rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymaga ustalenia, jak należy traktować zezwolenie na zmianę obywatelstwa udzielone aktem o charakterze generalnym, jakim niewątpliwie była uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na stały pobyt do państwa Izrael. Sąd wskazał, iż w doktrynie przyjmuje się, że Rada Państwa była samodzielnym, naczelnym organem władzy państwowej i podlegała w całej swojej działalności Sejmowi. Jej funkcjonowanie opierało się na zasadzie kolegialności. Sposób działania Rady Państwa był określony w regulaminie, który był uchwalany po każdorazowym wyborze nowej Rady (tak też J. Stembrowicz "Rada Państwa w systemie organów PRL", Warszawa 1968). Z samej Konstytucji z 1952 r. wynikało, iż Rada Państwa wykonywała między innymi funkcje przekazane jej z mocy ustaw oraz działała na zasadzie kolegialności (art. 25 ust. 1 pkt 11 i ust. 3). Z mocy ustawy Rada Państwa zaliczona była do naczelnych organów władzy państwowej (rozdział 3 Konstytucji), nie zaś do organów administracji (rozdział 4). Ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. dopuszczała nabycie obcego obywatelstwa jedynie po uzyskaniu zezwolenia władzy polskiej oraz wskazywała Radę Państwa jako właściwą do orzekania w tym przedmiocie (art. 11 ust. 1 i art. 13). Wskazane wyżej przepisy nie stanowiły jednoznacznie, iż orzeczenie dotyczące zezwolenia musi mieć charakter aktu indywidualnego. Ustawa nie wskazywała jednak, w jakiej formie i w jakim trybie postępowania jest załatwiana przez Radę Państwa sprawa o zezwolenie na zmianę obywatelstwa. Sąd zgodził się z poglądem, że nie jest to sprawa rozstrzygana w drodze decyzji administracyjnej w postępowaniu regulowanym przepisami rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnym (Dz. U. z 1928 r. nr 36, poz. 341 ze zm.), a później k.p.a. (postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 kwietnia 1985 r., III S.A. 404/05, ONSA z 1985 r. nr 1, poz. 23). Zdaniem Sądu I instancji, oznacza to, że ustawa o obywatelstwie polskim samodzielnie określała tryb wydawania przez Radę Państwa orzeczeń w przedmiocie zezwolenia na zmianę obywatelstwa.