Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno Sędzia NSA Marzenna Linska-Wawrzon /spr./ Sędzia del. WSA Aleksandra Łaskarzewska Protokolant Aleksander Jakubowski po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Związku [...] z/s w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 września 2011 r., sygn. akt I SA/Wa 919/11 w sprawie ze skargi Związku [...] z siedzibą w W. w przedmiocie wymierzenia Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji grzywny w związku z niewykonaniem wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 marca 2004 r., sygn. akt I SA 2188/03 oddalono skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 15 września 2011 r. sygn. akt I SA/Wa 919/11, oddalił skargę Związku [...] z siedzibą w Warszawie w przedmiocie wymierzenia Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji grzywny w związku z niewykonaniem wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 marca 2004 r., sygn. akt I SA 2188/03.
Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach sprawy:
Związek [...] w skardze na Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z tytułu niewykonania prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 marca 2004 r., sygn. I SA/Wa 2188/03, zażądał ukarania organu grzywną - stosownie do art. 154 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej "p.p.s.a.").
W uzasadnieniu skargi wyjaśniono, że przedmiot postępowania administracyjnego dotyczy rozpoznania wniosku skarżącego o stwierdzenie nieważności decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] lutego 2000 r. o wpisaniu Niezależnej Gminy [...] do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych, które to postępowanie trwa do chwili obecnej.
W wyniku rozpoznania w/w wniosku Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji w dniu [...] lipca 2003 r. wydał decyzję w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] lutego 2000 r., którą następnie utrzymał w mocy decyzją z dnia [...] sierpnia 2003 r. Powyższe decyzje nie ostały się w obrocie, gdyż Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 26 marca 2004 r., sygn. I SA 2188/03, uchylił decyzję Ministra z dnia [...] sierpnia 2003 r. i poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] lipca 2003 r.
Wyrokiem z dnia 22 grudnia 2004 r. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji od wymienionego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.
W wyniku powyższych orzeczeń Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wszczął postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] lutego 2000 r., a następnie decyzją z dnia [...] października 2007 r. umorzył postępowanie administracyjne w sprawie z wniosku Związku [...] o stwierdzenie nieważności tej decyzji. Decyzją z dnia [...] kwietnia 2008 r. podtrzymał swoje stanowisko przedstawione w decyzji z dnia [...] października 2007 r.
W wyniku rozpoznania skargi Związku [...] na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] kwietnia 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wyrokiem z dnia 5 grudnia 2008 r., sygn. akt I SA/Wa 948/08 uchylił zaskarżoną decyzję i decyzję ją poprzedzającą. Następnie, w wyniku rozpoznania skargi kasacyjnej Niezależnej [...] w dniu 3 marca 2010 r., Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok (sygn. akt II OSK 498/09), w którym oddalił skargę kasacyjną Niezależnej [...].
Związek [...] wskazał, że Sądy nie tylko nakazały organowi wszczęcie postępowania administracyjnego w przedmiotowej sprawie, ale także stwierdzono, że organ nie jest uprawiony do umorzenia postępowania. W ostatnim wyroku Naczelny Sąd Administracyjny zobowiązał organ do oceny w zakresie tego, czy Związek [...] - skarżący - ma przymiot strony w tym postępowaniu, która to ocena powinna być dokonana na podstawie dwóch ustaw: tj. ustawy z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do [...] oraz ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania - a nie tylko na podstawie tej ostatniej ustawy. Dalej skarżący podkreślił, że Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że: "Zastosowanie przepisu ogólnego, tu ustawy z 1989 r. może nastąpić po uprzednim niewątpliwym ustaleniu, że w sprawie nie ma zastosowania przepis szczególny. (...) organ nie przeprowadził analizy wymienionych ustaw i nie dokonał oceny wzajemnych relacji pomiędzy nimi." Zdaniem skarżącego, organ zaś, który jest związany - stosownie do art.153 p.p.s.a. - oceną prawną i wskazaniami co do dalszego prowadzenia sprawy, zawartymi w wyrokach z dnia 5 grudnia 2008 r. oraz z dnia 3 marca 2010 r., zamiast dokonać analizy, wskazywanych przez Sąd administracyjny w orzeczeniu z dnia 3 marca 2010 r., przepisów Ustawy z 1997 r., która stanowi lex specialis do Ustawy z 1989 r., zajął się w sposób nie uprawniony i nie wskazany przez Sąd "wstępną analizą" zapisów Statutu Związku [...], choć art. 170 p.p.s.a. zakazuje nawet ponownego badania kwestii objętych prawomocnym orzeczeniem Sądu. Rezultatem "wstępnej analizy" przez Ministra zapisów Statutu Związku [...] jest stwierdzenie, że gminy żydowskie zrzeszone w Związku Gmin "nie są sensu stricte gminami wyznaniowymi żydowskimi, podobnie jak Niezależna gmina [...], w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 1997 r." Skarżący podniósł, że organ po to od ponad siedmiu lat prowadzi postępowanie administracyjne w przedmiocie wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji MSWiA z dnia [...] lutego 2000 r. (dwukrotnie otrzymując ocenę prawną i wytyczne co do dalszego prowadzenia postępowania zawarte w prawomocnych orzeczeniach WSA i NSA), aby móc "ustalić", że ani gminy żydowskie zrzeszone w Związku [...] w RP, ani Niezależna Gmina [...] z siedzibą w G. nie są gminami wyznaniowymi żydowskimi, a przynajmniej nie są gminami żydowskimi w ścisłym znaczeniu. Dalej skarżący podniósł, że prawomocne wyroki WSA i NSA wskazywały organowi niezasadność i brak podstaw prawnych do analizy i porównywania, w niniejszym postępowaniu, statusu gmin żydowskich, jako typowych i nietypowych. Widocznie jednak, w ocenie organu podział gmin żydowskich na gminy żydowskie sensu stricto i gminy żydowskie nie sensu stricto - czego Minister dokonał w decyzji z dnia 18 sierpnia 2010 r., a także podtrzymał w decyzji z dnia 21 grudnia 2010 r., nie jest podziałem na gminy żydowskie typowe i nietypowe.