Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Anna Łuczaj /spr./ Sędziowie sędzia NSA Joanna Runge-Lissowska sędzia del. WSA Jerzy Siegień Protokolant asystent sędziego Dorota Chromicka po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej N. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia [...] grudnia 2008 r. sygn. akt IV SA/Wa 1774/08 w sprawie ze skargi N. W. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] września 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego oddala skargę kasacyjną
Wyrokiem z dnia 11 grudnia 2008 r., sygn. akt IV SA/Wa 1774/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę N. W. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] września 2008 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Sąd podał, że zaskarżoną decyzją z dnia [...] września 2008 r., nr [...] Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji utrzymał w mocy decyzję Wojewody M. z dnia [...] lipca 2008r., nr [...], odmawiającą stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego przez małoletniego N. W., urodzonego 10 października 2006 r. w Warszawie, syna Z. i N. i S., z domu N., zamieszkałego w Polsce. Organ odwoławczy wskazał, iż wniosek o stwierdzenie posiadania przez małoletniego N. W. obywatelstwa polskiego złożyła do Wojewody M. w dniu 20 czerwca 2008 r. matka skarżącego, jako przedstawicielka ustawowa małoletniego. W dniu 18 sierpnia 2008r. matka skarżącego wniosła odwołanie od odmownej decyzji Wojewody M. z dnia [...] lipca 2008 r.
Minister wskazał, iż skarżący urodził się w dniu 19 października 2006 r. jako dziecko dwojga obywateli ukraińskich (N. S. i O. S.). Wyrokiem z dnia 1 kwietnia 2008 r. Sąd Rejonowy w Warszawie, sygn. akt VI RC 127/07) ustalił, że O. S. nie jest ojcem skarżącego. Oświadczeniem z dnia 29 maja 2008 r., złożonym przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego m.st. Warszawy, Z. S. W. uznał skarżącego za swoje dziecko.
Minister podkreślił, że zgodnie z art. 7 ust.1 i 2 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2000 r., Nr 28, poz. 353 ze zm.), zmiany w ustaleniu osoby albo obywatelstwa jednego lub obojga rodziców podlegają uwzględnieniu przy określeniu obywatelstwa dziecka, jeżeli nastąpiły przed upływem roku od dnia urodzenia się dziecka. Zmiany natomiast w ustaleniu osoby ojca, wynikające z orzeczenia sądu wydanego na skutek powództwa o zaprzeczenia ojcostwa lub o unieważnienie uznania, podlegają uwzględnieniu przy określeniu obywatelstwa dziecka, chyba że osiągnęło ono już pełnoletniość. Minister zaznaczył, że taka interpretacja art. 7 ustawy jest prezentowana w orzecznictwie sądowoadministracyjnym.
Odnosząc powyższe do rozpatrywanej sprawy Minister wskazał, iż uznanie skarżącego przez jego ojca nastąpiło po upływie przeszło 1,5 roku od dnia urodzenia się skarżącego. Uznanie to wywołało skutki w sferze prawa rodzinnego, nie skutkowało natomiast nabyciem obywatelstwa polskiego przez skarżącego. Skarżący nie nabył i nie posiada obywatelstwa polskiego.
Skargę na decyzję Ministra wniosła matka skarżącego, działająca jako przedstawicielka ustawowa małoletniego.
W skardze zarzucono naruszenia przepisu prawa materialnego poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, a w szczególności art. 7 ust.1 i 2 ustawy o obywatelstwie polskim poprzez przyjęcie, że zmiana osoby ojca skarżącego nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu obywatelstwa skarżącego z uwagi na upływ terminu. Zdaniem skarżącej ustalenie tak ważnej sprawy, jaką jest obywatelstwo człowieka, nie może być oparte wyłącznie na językowej wykładni art. 7 ustawy. Należy zastosować również wykładnię funkcjonalną całej instytucji prawnej nabycia obywatelstwa przez dziecko, określonej w art. 4 i następnych ustawy o obywatelstwie polskim, a także z uwzględnieniem przepisów regulujących problematykę pochodzenia dziecka, zawartą w art. 62 - 86 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 ze zm.). Skarżąca podniosła, iż niezgodne z prawami człowieka jest to, aby dziecku narzucać obywatelstwo ojca, którego ojcostwo zostało skutecznie zaprzeczone. Nie bez znaczenia w sprawie jest również fakt, iż to nie z winy matki skarżącego doszło do uchybienia terminu wskazanego w art. 7 ust.1 ustawy. Z wnioskiem o nadanie obywatelstwa polskiego skarżącemu nie można było wystąpić wcześniej niż przed ukończeniem postępowania o zaprzeczenie ojcostwa i po złożeniu oświadczenia przez ojca skarżącego. Domniemamy ojciec dziecka (były mąż matki skarżącego, który to z mocy ustawy był uznany za ojca dziecka) zamieszkuje na Ukrainie i dlatego postępowanie o zaprzeczenie ojcostwa trwało bardzo długo. Matka skarżącego i ojciec dziecka niezwłocznie po uprawomocnieniu się wyroku o zaprzeczenie ojcostwa męża matki skarżącego dokonali niezbędnych czynności celem uznania skarżącego przez ojca oraz złożenia wniosku o nadanie skarżącemu obywatelstwa polskiego. Z punktu widzenia prawa międzynarodowego obywatelstwo stanowi podstawę prawną wszelkich praw i obowiązków osoby fizycznej wobec państwa ojczystego i jest źródłem wielu konsekwencji w sferze stosunków międzynarodowych. Obywatelstwo tak jak pochodzenie człowieka stanowi o jego tożsamości i jest podstawowym prawem człowieka, chronionym m.in. przepisem art. 8 Konwencji o prawach dziecka (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526). W przedmiotowej sprawie, po zaprzeczeniu ojcostwa męża matki dziecka, doszło do ustalenia w wyniku uznania, iż ojcem skarżącego jest obywatel polski. Zmiana w ustaleniu osoby ojca podlega zatem uwzględnieniu przy określaniu obywatelstwa dziecka. Zmiana ta winna być również oceniona z punktu widzenia art. 6 ustawy.