Sprawa ze skargi na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Zygmunt Niewiadomski Sędziowie sędzia NSA Zofia Flasińska /spr./ sędzia NSA Bożena Walentynowicz Protokolant Marcin Sikorski po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej H. W. i I. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 stycznia 2008 r., sygn. akt IV SA/Wa 2367/07 w sprawie ze skargi H. W. i I. W. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] września 2007 r., nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego 1. uchyla zaskarżony wyrok oraz zaskarżoną decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] września 2007 r., nr [...], 2. zasądza od Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na rzecz H. W. i I. W. kwotę 750 (siedemset pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Inne orzeczenia o symbolu:
6053 Obywatelstwo
Inne orzeczenia z hasłem:
Obywatelstwo
Inne orzeczenia sądu:
Naczelny Sąd Administracyjny
Inne orzeczenia ze skargą na:
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji
Uzasadnienie strona 1/7

Zaskarżonym wyrokiem z 24 stycznia 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę H. W. i I. W. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z [...] września 2007 r. w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego.

Wyrok wydany został w następujących okolicznościach sprawy. W wyniku rozpoznania wniosku H. W. i I. W., Wojewoda Opolski decyzją z [...] stycznia 2007 r. odmówił poświadczenia posiadania obywatelstwa polskiego przez F. W. (dziadka wnioskodawców, urodzonego w O. w 1882 r.), wskazując, że przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało, by nabył on kiedykolwiek obywatelstwo polskie, a następnie je utracił.

Decyzją z [...] września 2007 r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a., uchylił w całości decyzję Wojewody Opolskiego z dnia [...] stycznia 2007 r. i umorzył postępowanie przed organem I instancji. Organ odwoławczy podał, że powyższe rozstrzygnięcie jest wynikiem uznania, iż okoliczności powołane przez składających wniosek w rozpoznawanej sprawie nie pozwalają na uznanie ich za stronę postępowania w sprawie stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego przez zmarłego F. W., w rozumieniu jakie nadaje temu pojęciu art. 28 k.p.a.

Oddalając skargę na powyższą decyzję, Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że wystąpić z żądaniem wydania decyzji w przedmiocie obywatelstwa osoby nieżyjącej, stosownie do art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.), może nie tylko podmiot, którego obywatelstwo wynika ze statusu państwowego osoby zmarłej (wówczas orzeczenie dotyczy praw osobistych wnioskodawcy, a więc ma on interes prawny w sprawie) ale także osoba, której udział w postępowaniu uzasadniony jest szczególnymi względami, np. ma związek z kwestiami dotyczącymi roszczeń majątkowych. W ocenie Sądu, w przypadku gdy orzekanie związane jest z interesem majątkowym wnioskodawcy, jego status strony postępowania nie wynika z indywidualnego interesu prawnego w rozumieniu art. 28 k.p.a., skoro status obywatelstwa jest prawem osobistym, a kwestia ochrony roszczeń majątkowych osób trzecich nie należy do kompetencji organów administracji. Brak jest bowiem przepisów prawa materialnego, z których można by wywieść dla takich osób roszczenie do organu administracji o ochronę konkretnego prawa w trybie orzekania w drodze decyzji administracyjnej. Natomiast źródłem uzyskania statusu strony może być konkretna sytuacja prawna wnoszącego o orzeczenie w przedmiocie obywatelstwa. Według Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, chodzi tu o przypadek wskazany w art. 28 in fine k.p.a., gdy status strony wynika z żądania skierowanego do organu administracji, w związku z obowiązkiem ciążącym na wnioskodawcy. Źródłem tego obowiązku może być zarówno przepis powszechnie obowiązujący (obowiązek wynikający ex lege), jak i konkretne rozstrzygnięcie procesowe, skierowane do strony przez organ administracji lub sąd.

Mając na uwadze powyższe, Sąd I instancji wskazał, że samo twierdzenie skarżących o możliwym wpływie orzeczenia w przedmiocie statusu państwowego ich dziadka na ich własną sytuację majątkową nie stanowi o istnieniu interesu prawnego. Nie mając interesu prawnego w sprawie skarżący nie mogli więc skutecznie żądać wszczęcia postępowania (art. 61 ust. 1 k.p.a.), a o ile postępowanie takie zostało wszczęte, należało je umorzyć (art. 105 § 1 k.p.a.). Według Sądu, uzyskanie statusu strony może wynikać z uwarunkowań procesowych w konkretnych postępowaniach toczących się przed innymi organami bądź sądami. I tak w przypadku wszczęcia postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, o ile sąd powszechny uzna, iż wyjaśnienie kwestii obywatelstwa jest niezbędne w drodze orzeczenia stosowną decyzją, może zawiesić postępowanie na zasadzie art. 177 § 1 pkt 3 k.p.c. Sąd podkreślił, że z uwagi na brak ustawowego obowiązku przedkładania łącznie z wnioskiem o nabycie spadku po osobie, która posiada również obywatelstwo obce, decyzji o posiadaniu obywatelstwa polskiego, wydanej na zasadzie art. 17 ust. 4 ustawy o obywatelstwie polskim, nieprzedłożenie takiego dokumentu nie powinno prowadzić do odrzucenia wniosku z uwagi na brak formalny. Analogicznie, w przypadku postępowania administracyjnego, gdy dla orzeczenia w określonej sprawie konieczne jest przesądzenie statusu państwowego określonej osoby, a do orzekania w tym przedmiocie właściwy jest inny organ administracji, organ prowadzący postępowanie jest z kolei zobligowany do zawieszenia postępowania, na zasadzie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. Stosowne rozstrzygnięcia procesowe, o ile z ich treści wynika konieczność orzeczenia w przedmiocie obywatelstwa, mogą być podstawą dla zainteresowanych do żądania wydania decyzji w przedmiecie obywatelstwa osoby nieżyjącej stosownie do treści art. 28 in fine k.p.a. W rozpoznawanej sprawie prawidłowo więc oceniono, że wnioskodawcy nie byli obowiązani do wykazania w drodze decyzji statusu państwowego konkretnej osoby nieżyjącej. Bezsporne jest, iż postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku nie zostało dotąd wszczęte, a w świetle stanowiska organu prowadzącego postępowanie administracyjne, na które powoływali się skarżący - SKO w Opolu - nie było również konieczne ustalenie stosowną decyzją statusu państwowego F. W.

Strona 1/7
Inne orzeczenia o symbolu:
6053 Obywatelstwo
Inne orzeczenia z hasłem:
Obywatelstwo
Inne orzeczenia sądu:
Naczelny Sąd Administracyjny
Inne orzeczenia ze skargą na:
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji