Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Włodzimierz Ryms Sędziowie sędzia NSA Jacek Chlebny (spr.) sędzia NSA Zygmunt Zgierski Protokolant Agnieszka Kuberska po rozpoznaniu w dniu 30 października 2008 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 marca 2007 r. sygn. akt IV SA/Wa 216/07 w sprawie ze skargi D.M. reprezentowanej przez matkę N.F. na decyzję Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców z dnia [...] listopada 2006 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego 1. uchyla zaskarżony wyrok, 2. oddala skargę, 3. odstępuje od zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego od skarżącej na rzecz organu.
Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców z dnia [...] listopada 2006 r. oraz poprzedzającą ją decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] sierpnia 2006r., na mocy której odmówiono stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego przez małoletnią D.M.
W uzasadnieniu wyroku Sąd przytoczył następujące okoliczności faktyczne i prawne sprawy.
D.M. urodziła się 4 marca 2004 r. w P., jako dziecko z małżeństwa obywatelki ukraińskiej N.F. i obywatela polskiego B.F. Wyrokiem z dnia 8 września 2005 r. właściwy sąd orzekł, że B.F. nie jest ojcem małoletniej, a wyrokiem z dnia 24 marca 2006 r. następnie ustalił, iż jest nim M.W.M., również obywatel polski. W decyzji odmawiającej potwierdzenia posiadania obywatelstwa organ odwoławczy wskazał, że stan faktyczny sprawy wypełnia dyspozycję art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353 ze zm.), dalej: ustawa o obywatelstwie polskim, tj. przy określeniu obywatelstwa dziecka należało uwzględnić zmiany wynikające z orzeczenia sądu w sprawie o zaprzeczenie ojcostwa w stosunku do B.F. Uwzględnienie tych zmian oznacza, że małoletnia nie nabyła obywatelstwa polskiego z tytułu urodzenia (art. 6 ustawy o obywatelstwie polskim), ponieważ wyrok sądu o zaprzeczenie ojcostwa wywołał skutek od chwili jej urodzenia. Jednocześnie w rozpoznawanej sprawie nie miał zastosowania art. 7 ust. 1 ustawy o obywatelstwie polskim, bowiem przy ustaleniu osoby ojca przekroczony został ustanowiony w tym przepisie roczny termin od dnia urodzenia się dziecka. Z tego względu ustalenie na mocy orzeczenia sądu, że ojcem małoletniej jest inny obywatel polski - M.W.M., nie skutkowało nabyciem przez nią obywatelstwa polskiego, pomimo że w sferze prawa rodzinnego wywołało skutki ex tunc.
W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, stanowisko organów nie było trafne, albowiem rozstrzygnięcie w przedmiocie posiadania obywatelstwa nie mogło zostać oparte tylko na językowej wykładni art. 7 ustawy o obywatelstwie polskim. Zdaniem Sądu, należało zastosować wykładnię funkcjonalną instytucji nabycia obywatelstwa przez dziecko, określonej w art. 4 i nast. ustawy o obywatelstwie polskim, zaś użyte w art. 7 ust. 2 tejże ustawy sformułowanie "zmiany w ustaleniu osoby ojca", winno być rozumiane jako wszystkie zmiany w prawach stanu dziecka. Sąd uznał, że organ nieprawidłowo zinterpretował treść przepisu art. 7 ust. 2 ustawy. W uzasadnieniu orzeczenia wskazał, że ratio legis tego uregulowania było uwzględnienie dalszej zmiany w prawach stanu dziecka, zaistniałej na przykład na skutek uznania.
W skardze kasacyjnej wniesionej przez Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców wyrok Sądu pierwszej instancji zaskarżono w całości, podnosząc zarzut naruszenia art. 7 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim poprzez jego błędną wykładnię. Zdaniem strony skarżącej, przepis ten odnosi się wyłącznie do sytuacji, gdy dziecko nabyło obywatelstwo polskie w chwili urodzenia, na przykład w trybie art. 6 ust. 1 ustawy o obywatelstwie polskim z uwagi na obywatelstwo polskie ojca, a następnie w wyniku orzeczenia o zaprzeczeniu ojcostwa ojca - obywatela polskiego lub unieważnieniu uznania przez obywatela polskiego, nastąpiła zmiana skutkująca tym, że dziecko takie nie posiada obywatelstwa polskiego, gdyż w istocie nigdy go nie nabyło. Dokonana przez Sąd rozszerzająca wykładnia art. 7 ust. 2, w świetle której orzeczenie sądu wydane na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa otwiera dopiero drogę do ustalenia stanu prawnego dziecka, tj. do wydania takiego orzeczenia przez sąd (bądź oświadczenia o uznaniu), które doprowadziłoby bezpośrednio do zmiany przesłanki powodującej nabycie przez dziecko obywatelstwa polskiego, prowadziłaby do obejścia przepisu art. 7 ust. 1, w którym ustawodawca wskazał prekluzyjny termin, w jakim może nastąpić zamiana w ustaleniu osoby lub obywatelstwa rodziców, która skutkować może nabyciem obywatelstwa polskiego przez dziecko. Z powołanych względów organ wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i oddalenie skargi na decyzję z 21 listopada 2006 r., ewentualnie - uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, a także zasądzenie kosztów postępowania.