1. Możliwość cofnięcia uprawnienia do wykonywania działalności gospodarczej osobie, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo /art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 18 lipca 1974 r. o wykonywaniu handlu oraz niektórych innych rodzajów działalności przez jednostki gospodarki nie uspołecznionej - Dz.U. 1983 nr 43 poz. 193/, uzależniona jest od łącznego spełnienia dwóch warunków: nie tylko charakter czynu przestępnego, ale i osoba sprawcy, muszą nasuwać uzasadnione wątpliwości co do rzetelnego i zgodnego z interesem społecznym wykonywania działalności gospodarczej.
2. Decyzja o cofnięciu uprawnienia na podstawie powyższego przepisu, jakkolwiek jest wydawana w granicach uznania administracyjnego, powinna zawierać uzasadnienie wskazujące na związek występujący między charakterem czynu przestępnego i osobowością jego sprawcy a oceną możliwości wymaganego sposobu dalszego prowadzenia działalności gospodarczej.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Witolda S. na decyzję Wojewody Piotrkowskiego z dnia 23 lutego 1984 r. w przedmiocie cofnięcia uprawnienia do prowadzenia działalności handlowej i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję, a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Wojewody Piotrkowskiego kwotę złotych sześćset tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.
Wojewoda Piotrkowski utrzymał w mocy decyzję Prezydenta Miasta P.T. nr HU.II-7652-0/8/84 z dnia 20 stycznia 1984 r., cofającą Witoldowi S. zezwolenie nr 165 z dnia 28 grudnia 1982 r. na wykonywanie działalności handlowej w branży spożywczo-rolnej o specjalności warzywniczo-owocarskiej. Organy obu instancji przyjęły, że fakt skazania Witolda S. za popełnienie przestępstwa określonego w art. 222 Kk dopuszcza możliwość cofnięcia mu zezwolenia na działalność handlową. Ponadto Wojewoda stwierdził, że Witold S. nie ma kwalifikacji określonych w par. 3 pkt 2 lit. "b" rozporządzenia Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług z dnia 28 października 1974 r. w sprawie wykonywania działalności handlowej oraz niektórych usług przez jednostki gospodarki nie uspołecznionej /Dz.U. nr 44 poz. 265/.
Nawiązując do wcześniejszych wyjaśnień, Witold S. w skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł o uchylenie decyzji, podkreślając, że skazania go za nabycie znacznych ilości owoców i warzyw przed uzyskaniem zezwolenia na działalność handlową nie można łączyć z nieuczciwością dyskwalifikującą kontynuowanie handlu na podstawie posiadanych obecnie zezwolenia. zdaniem skarżącego, w dobrej wierze gromadził on artykuły po to, by po uzyskaniu zezwolenia móc bezzwłocznie rozwinąć wspomnianą działalność, a orzeczona przez sąd kara grzywny jest i tak zbyt dużą dolegliwością za nierozważne jego postępowanie, nie łączące się jednak z nieuczciwością.
W odpowiedzi na skargę Wojewoda Piotrkowski nie znalazł podstaw do zmiany zajętego w sprawie stanowiska.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Artykuł 18 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 18 lipca 1974 r. o wykonywaniu handlu oraz niektórych innych rodzajów działalności przez jednostki gospodarki nie uspołecznionej /Dz.U. 1983 nr 43 poz. 193/ dopuszcza możliwość cofnięcia zezwolenia w razie skazania prawomocnym orzeczeniem sądu za przestępstwo, jednak wprowadza dodatkowe, nieodzowne warunki, które muszą być spełnione łącznie. Nie tylko więc charakter czynu przestępnego ale i osoba sprawcy muszą nasuwać uzasadnione wątpliwości co do rzetelnego i zgodnego z interesem społecznym wykonywania działalności gospodarczej. W tej sytuacji decyzja o cofnięciu zezwolenia, wydana na podstawie tego przepisu, aczkolwiek mieszcząca się w granicach uznania administracyjnego, powinna zawierać uzasadnienie wykazujące związek między charakterem czynu przestępnego i osobowością sprawcy a możliwością wymaganego sposobu dalszego prowadzenia działalności gospodarczej.
Z uzasadnienia decyzji organów obu instancji wynika, że skazanie skarżącego za wymienione przestępstwo zostało uznane za samoistną przesłankę cofnięcia zezwolenia, zwalniającą te organy z obowiązku bliższego analizowania sprawy. Konieczność dokonania takiej analizy wynika dodatkowo z ustaleń kolejnych lustracji zakładu skarżącego /nie stwierdzono żadnych uchybień/ i jego wyjaśnień dotyczących przyczyn zakupu artykułów spożywczych w warunkach oczekiwania na wydanie zezwolenia.
Niejasny jest w sprawie również przedmiotowy zakres decyzji o cofnięciu zezwolenia. Skarżący odrębną decyzją Prezydenta Miasta z dnia 22 marca 1983 r. nr HU.I-7652/120/83 uzyskał zezwolenie na działalność handlową poszerzoną o nowe asortymenty, natomiast decyzje o cofnięciu zezwolenia jednoznacznie nawiązują do zezwolenia z dnia 28 grudnia 1982 r. Ponadto w decyzji Wojewody pojawiła się nowa, dodatkowa podstawa cofnięcia zezwolenia /brak uprawnień skarżącego do prowadzenia działalności handlowej/, sprowadzona jedynie do wskazania przepisu, bez powiązania jego treści ze stanem faktycznym sprawy.
Okoliczności te Naczelny Sąd Administracyjny uznał za istotne naruszenie przepisów postępowania administracyjnego mające wpływ na wynik sprawy i dlatego na podstawie art. 207 par. 2 pkt 3 w związku z art. 7, art. 77 par. 1 i art. 107 par. 3 Kpa oraz art. 208 Kpa orzekł, jak w sentencji.