Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Łucja Franiczek, Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Kaznowska,, Sędzia WSA Maria Taniewska-Banacka (spr.), Protokolant st. sekretarz sądowy Ewa Jędrasik, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lutego 2013 r. sprawy ze skargi Miejskiej Spółki Wodnej w R. na decyzję Starosty [...] z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie spółek wodnych 1. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Starosty [...] z dnia [...] r. nr [...]; 2. orzeka, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.
Pismem z dnia [...] r. B.M. na podstawie § 8 pkt 7 statutu Miejskiej Spółki Wodnej w R. zwróciła się do Zarządu Spółki o zgodę na wystąpienie ze Spółki podając, iż jest właścicielem działek o nr [...].
Pismem z dnia [...] r., podpisanym przez Przewodniczącego Zarządu, Zarząd powiadomił współwłaścicielki nieruchomości Z.M. i B.M., iż działając na podstawie § 8 pkt 7 statutu odmówił wyłączenia działek nr [...] ze Spółki. O otrzymanej odmowie właścicielki poinformowały Starostę [...], który z urzędu wszczął postępowanie administracyjne w sprawie stwierdzenia nieważności ww. uchwały Zarządu MSW w R..
Decyzją z dnia [...] r. nr [...], wydaną na podstawie art. 179 ust. 2 i 4 w zw. z art. 178 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. 2005 r., Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.) Starosta [...] stwierdził nieważność Uchwały L.dz. [...] z dnia [...] r. Zarządu Miejskiej Spółki Wodnej w R..
W uzasadnieniu Starosta [...] wskazał, że podejmując rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie wzięto przede wszystkim pod rozwagę czy członkostwo w spółce wodnej jest dobrowolne. W tym względzie Starosta [...] w pełni podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w postanowieniu z dnia 29 czerwca 2010 r. sygn. akt III CZP 46/10, stwierdzający, iż w obecnym stanie prawnym członkostwo w spółce wodnej jest dobrowolne, z jednym wyjątkiem, zgodnie bowiem z art. 168 Prawa wodnego, na wniosek spółki wodnej lub zainteresowanego zakładu starosta, w drodze decyzji, może włączyć zakład do spółki, jeżeli jest to uzasadnione celami, dla których spółka została utworzona. Należy również wziąć pod uwagę przepisy Konstytucji RP, a w szczególności art. 12, według którego Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji, jak również art. 58 ust. 1, według którego każdemu zapewnia się wolność zrzeszania się. Decyzja Zarządu MSW w R. odmawiająca zgody na wystąpienie zainteresowanych ze Spółki w istocie prowadzi do powstania przymusowego członkostwa w sytuacji, w której zgodnie z cyt. ustawą jest ono dobrowolne (z wyjątkiem wynikającym z art. 168 ustawy). Dobrowolność członkostwa oznacza zaś zarówno swobodę przystąpienia do zrzeszenia, jak i wystąpienia z niego, również wtedy, gdy członkostwo powstało ex lege na podstawie art. 165 ust. 7 ustawy. Prowadzi to do wniosku, że decyzja Zarządu Miejskiej Spółki Wodnej w R. z dnia [...] r. jest sprzeczna zarówno z obowiązującymi przepisami Prawa wodnego, jak również z art. 12 i 58 ust. 1 Konstytucji RP. Należy dodać, że stosunek członkostwa w spółce wodnej jest stosunkiem zobowiązaniowym i bezterminowym o charakterze ciągłym, który wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów - niezwłocznie po wypowiedzeniu (art. 3651 k.c). Tak więc skoro, jak wyżej wykazano, członkostwo w spółce zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa jest dobrowolne, to wszelkie uchwały organów spółki odmawiające wyrażenia zgody na wystąpienie z jej struktur, są z mocy prawa nieważne, a o nieważności tych uchwał orzeka w drodze decyzji starosta (art. 179 ust. 2 Prawa wodnego). Starosta [...] zaznaczył nadto, że podejmując rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie uznano, iż mimo braku wyraźnego określenia w piśmie L.dz. [...] z dnia [...] r., że pismo to stanowi uchwałę, w rzeczywistości należy przyjąć, że jest to uchwała. Decyzję w sprawie odmowy wyrażenia zgody na wystąpienie ze Spółki podjął bowiem Zarząd Spółki w pełnym składzie (dowód: oświadczenie pełnomocnika Spółki złożone podczas rozprawy administracyjnej przeprowadzonej w dniu [...] r.), a w piśmie podpisanym przez Przewodniczącego Zarządu Spółki L.dz. [...] z dnia [...] r. znajduje się merytoryczne rozstrzygnięcie wniosku zainteresowanych.