Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grzegorz Dobrowolski, Sędziowie Sędzia WSA Stanisław Nitecki (spr.), Sędzia WSA Renata Siudyka, po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 27 września 2021 r. sprawy ze skargi T. B., J. B., S. B. i M. B. na decyzję Wojewody Śląskiego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odszkodowania za przejęcie nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa 1. stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji w części dotyczącej działek 1, 2, 3; 2. zasądza na rzecz skarżących solidarnie kwotę 697 (sześćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania; 3. oddala skargę w pozostałym zakresie.
Prezydent Miasta C. decyzją z [...] nr [...] wydaną na podstawie art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2020 r. poz. 1990) odmówił ustalenia i wypłaty odszkodowania za część gruntu oznaczonego jako działki 0, 1, 2, 3 przejętego na rzecz Skarbu Państwa w trybie art. 11 ustawy z 22 maja 1958 r. o terenach dla budownictwa domów jednorodzinnych w miastach i osiedlach (Dz. U. nr 31, poz. 138 ze zm.) położonego w C., obręb [...]. Decyzja ta wydana została na wniosek T. B., S. B., J. B., M. B. oraz A. P. (dalej jako strony lub skarżący) reprezentowanych przez pełnomocnika J. B. W uzasadnieniu decyzji organ pierwszej instancji przedstawił historię wywłaszczenia wskazanych w osnowie decyzji działek i przybliżył unormowania prawne, które leżały u podstaw przejętych nieruchomości. Podkreślono, że za przejęte nieruchomości ówcześni właściciele nie otrzymali odszkodowania, ponieważ przejęcie to nastąpiło z mocy prawa i w tym zakresie nie było wydawane żadne rozstrzygnięcie. W motywach podjętego rozstrzygnięcia wskazano, że obecnie obowiązujące unormowania prawne nie dają podstaw dla wypłaty takiego odszkodowania na rzecz następców prawnych. Dla wykazania prawidłowości wydanej decyzji organ pierwszej instancji odwołał się do orzecznictwa sądów administracyjnych. W końcowej części uzasadnienia organ ten wskazał, że nieruchomości oznaczone nr 1, 2, 3 były przedmiotem orzekania przez organ pierwszej instancji w decyzji z [...] która została utrzymana w mocy decyzją Wojewody Śląskiego z [...]
Z powyższą decyzją nie zgodziły się strony, które reprezentowane przez pełnomocnika radcę prawnego J. B. wniosły odwołanie do Wojewody Śląskiego. Powyższej decyzji zarzucono naruszenie postanowień art. 129 ust. 5 pkt 3 w związku z art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami przez przyjęcie, że z przepisów tych nie wynika obowiązek wypłaty odszkodowania za wywłaszczenie dokonane w 1970 r. to jest w okresie, gdy nie obowiązywała ustawa o gospodarce nieruchomościami, w sytuacji kiedy ze wskazanych przepisów taki obowiązek wynika. Nadto wskazano na naruszenie przywołanych powyżej przepisów poprzez przyjęcie, że odszkodowanie za wywłaszczenie jest należne tylko, gdy zostało dokonane w formie decyzji administracyjnej, podczas gdy warunek taki nie wynika z przywołanych przepisów. W motywach skargi przedstawiono argumentację przemawiającą za stanowiskiem, że za wywłaszczoną nieruchomość przysługuje odszkodowanie, odwołując się do orzecznictwa sądów administracyjnych. Podkreślono, że wykładnia przywołanych przepisów uzasadniająca wypłatę odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość zgodna jest z postanowieniami Konstytucji RP oraz z zasadami demokratycznego państwa prawa.
Wojewoda Śląski decyzją z [...] nr [...] wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W motywach tej decyzji przedstawiono wpierw dotychczasowy przebieg postępowania, a następnie organ odwoławczy przedstawił własne stanowisko w sprawie. Ponownie przybliżył działania organów, które miały miejsce w 1969 i 1970 r. w następstwie wniosków o podział nieruchomości stanowiących własność poprzedników prawnych stron tego postępowania. W dalszej części uzasadnienia organ ten wskazał, że organ pierwszej instancji zasadnie uczynił postawą wydanego rozstrzygnięcia art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, jak również przedstawił własną wykładnię tego przepisu. Następnie organ ten stwierdził, że przepisy obowiązujące obecnie jak również w przeszłości nie dają i nie dawały podstaw dla ustalenia odszkodowania w okolicznościach zaistniałych w rozpoznawanej sprawie. Podstawy ustalenia takiego odszkodowania nie stanowi również art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami.