Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Artur Żurawik, Sędziowie Sędzia NSA Łucja Franiczek (spr.), Sędzia WSA Elżbieta Kaznowska, Protokolant Agnieszka Jurczak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 grudnia 2017 r. sprawy ze skargi Wojewody [...] na uchwałę Rady Gminy O. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie wyrażenia zgody na nabycie i obciążenie nieruchomości służebnością stwierdza wydanie zaskarżonej uchwały z naruszeniem prawa w części określonej w § 1 w zakresie wyrazu "bezpłatnymi".
Zaskarżoną uchwałą Rada Gminy O. działając na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446) w zw. z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r. poz. 1774 ze zm.), wyraziła zgodę na nabycie od osób fizycznych własności niezabudowanej nieruchomości, oznaczonej jako działka nr [...] k.m. [...] o pow. 0,0447 ha, położonej w O. i obciążenie jej bezpłatnymi służebnościami.
Odpis uchwały doręczono organowi nadzoru w dniu [...] r.
Pismem z dnia [...] r. Wojewoda [...] wniósł o stwierdzenie niezgodności z prawem powyższej uchwały, w części określonej w § 1, w zakresie wyrazu "bezpłatnymi", jako niezgodnej z art. 14 ust. 2 zd. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami.
Zdaniem organu nadzoru, nieodpłatne ustanowienie ograniczonych praw rzeczowych dopuszczalne jest jedynie na rzecz Skarbu Państwa lub innych jednostek samorządu terytorialnego. A contrario, nieodpłatne obciążenie nieruchomości nie może nastąpić na rzecz innych podmiotów (vide: uchwała SN z dnia 20 października 2010 r. sygn. akt III CZP 70/10, OSNIC 2011/4/43) oraz wyrok WSA w Gliwicach z dnia 20 października 2016 r. sygn. akt II SA/Gl 694/16.
Stąd też uchwała w tym zakresie istotnie narusza prawo.
W odpowiedzi na skargę Wójt Gminy O. uznał w całości jej zarzuty i podał, że w najbliższym czasie zostanie podjęta uchwała o zmianie zaskarżonej uchwały.
Następnie przesłał uchwałę z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zmiany zaskarżonej uchwały. Na tej podstawie Wójt Gminy wniósł o umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowego.
Na wezwanie sądu organ nadesłał kserokopię aktu notarialnego z dnia [...] r. o sprzedaży przedmiotowej nieruchomości i ustanowieniu nieodpłatnej służebności gruntowej na rzecz osoby fizycznej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:
Skarga jest uzasadniona, bowiem zaskarżona uchwała zapadła z istotnym naruszeniem prawa.
Przepis art. 91 ust. 1 u.s.g. stanowi, iż uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem jest nieważne. O nieważności uchwały lub zarządzenia w całości lub części orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia jej doręczenia organowi nadzoru. Stosownie do art. 93 ust. 1 u.s.g. wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego przez organ nadzoru w zakresie stwierdzenia nieważności uchwały lub zarządzenia organu gminy po upływie tego terminu nie jest dopuszczalne. W takim przypadku organ nadzoru może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie organu gminy do sądu administracyjnego, nie będąc związanym jakimkolwiek terminem. W niniejszej sprawie organem nadzoru jest Wojewoda [...], który nie skorzystał z możliwości wydania rozstrzygnięcia nadzorczego, a obecnie zakwestionował zgodność z prawem części zaskarżonej uchwały w drodze skargi do sądu administracyjnego, w trybie art. 93 ust 1 u.s.g.
Stosownie z kolei do art. 147 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 poz. 1369 ze zm.), sąd administracyjny uwzględniając skargę na uchwałę lub akt, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 5 i 6 p.p.s.a. stwierdza nieważność tej uchwały lub aktu w całości lub w części albo stwierdza, że zostały wydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności. Regulację szczególną w tym zakresie zawiera art. 94 ustawy o samorządzie gminnym. Stanowi on, że nie stwierdza się nieważności uchwały lub zarządzenia organu gminy (a jedynie ich niezgodność z prawem) po upływie roku od dnia ich podjęcia, chyba że, uchybiono obowiązkowi przedłożenia uchwały lub zarządzenia w terminie określonym w art. 90 ust. 1, albo jeżeli są one aktem prawa miejscowego, co w niniejszej sprawie nie ma miejsca.