Dodatkowo należy także zauważyć, że przed wydaniem postanowienia o zawieszeniu postępowania obowiązkiem Starosty M. było pouczenie skarżącego o wątpliwościach prawnych dotyczących zgłoszonego roszczenia. Obowiązek udzielenia takiego pouczenia wynika bowiem wprost z zasady ogólnej postępowania administracyjnego ustanowionej w art. 9 k.p.a. Zgodnie z tą zasadą organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają też nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek. Należy także wskazać na zasadę pogłębiania zaufania wyrażoną w art. 8 k.p.a. zgodnie z którą organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów Państwa oraz świadomość i kulturę prawną obywateli.
W kontrolowanej sprawie rozważyć wreszcie należy, czy wniosek o ustalenie i wypłatę całości należnego odszkodowania mógł skutecznie złożyć tylko jeden ze współmałżonków ujawnionych w księdze wieczystej jako współwłaściciel przejętej nieruchomości, czy też skarżący był jedynie legitymowany do zgłoszenia roszczenia o ustalenie i wypłatę należnej mu części odszkodowania. W pierwszym rzędzie wskazać przyjdzie, że w tej kwestii nie mógł znaleźć zastosowania przepis art. 209 k.c. stanowiący, że każdy ze współwłaścicieli może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa. Podzielić tutaj bowiem należy stanowisko Sądu Najwyższego zajęte w wyroku z dnia 27 października 1971 r. (sygn. akt I CR 427/71, [w:] OSN z 1972 r. nr 5, poz. 88), że przepis art. 209 k.c. nie dotyczy roszczenia o odszkodowanie za utraconą własność, gdyż nie jest to czynność zmierzająca do zachowania wspólnego prawa. Roszczenie o wypłatę odszkodowania za odjętą własność nieruchomości jest bowiem roszczeniem o świadczenie podzielne, przy podzielności zaś świadczenia wierzytelność dzieli się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest wierzycieli. Pogląd ten nie dotyczy jednak roszczeń odszkodowawczych objętych małżeńską wspólnością majątkową. Zauważyć bowiem trzeba, że udziały małżonków w ustawowej wspólności majątkowej nie są określone, a zgodnie z art. 36 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać składnikami majątkowymi objętymi tą wspólnością. Wykonywanie zarządu majątkiem wspólnym obejmuje zaś czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
Ponownie rozpatrując sprawę organ I instancji zastosuje się do stanowiska Sądu i w oparciu o sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego operat szacunkowy ustali wartość przejętej nieruchomości oraz należne odszkodowanie, które nakaże wypłacić W. i S. W.
Z przytoczonych względów na mocy art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 152 p.p.s.a. Sąd orzekł jak w sentencji. O kosztach postępowania Sąd nie rozstrzygał bowiem skarżący, korzystający ze zwolnienia od kosztów sądowych, nie wnosił o zasądzenie zwrotu kosztów przejazdu i utraconych zarobków.