Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Tuszyńska Sędziowie: NSA Anna Szkodzińska WSA Mirosław Bator ( spr.) Protokolant: st. sekr. sąd. Dorota Solarz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 grudnia 2015 r. sprawy ze skargi B. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 6 sierpnia 2015 r., znak: [...] w przedmiocie odmowy nieodpłatnego przekształcenia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo własności uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji.
Prezydent Miasta K. decyzją z dnia 20 maja 2015 r. nr [...] działając na podstawie art. 1 ust. 1 a pkt 1, art. 3 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz.U. z 2012 r., poz. 83), art. 104 i art. 107 § 4 K.p.a. po rozpatrzeniu wniosku B.S. orzekł o odmowie nieodpłatnego przekształcenia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej oznaczonej jako działka nr [...] o pow. 615 m2 obręb [...], jednostka ewidencyjna P. , objętej [...] położonej w K. w prawo własności. W uzasadnieniu organ podniósł, że wnioskodawczyni nabyła prawo użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości na podstawie umowy użytkowania wieczystego zawartej w formie aktu notarialnego rep. A nr 1 nr [...] z dnia 4 października 1977 r., będącej wykonaniem decyzji Naczelnika Dzielnicy K. -P. z dnia 11 maja 1977 r. o oddaniu w użytkowanie wieczyste działki nr [...] o pow.630 m2 położonej w obrębie 67 jednostka ewidencyjna P . Nieodpłatne przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności jest wyjątkiem od ogólnej zasady odpłatności, a art. 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości odsyła do art. 1 ust. 1 a zawierającego katalog takich przypadków, przyznając uprawnienia do nieodpłatnego przekształcenia użytkownikom wieczystym lub ich następcom prawnym, którym oddano nieruchomość w użytkowanie wieczyste w zamian za wywłaszczenie lub przejecie nieruchomości gruntowej na rzecz Skarbu Państwa na podstawie innych tytułów przed dniem 5 grudnia 1990 r. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego (wyrok z dnia 12 kwietnia 2000r K. 8/98, OTK 2000, nr 3, póz.87), bezpłatność przekształcenia wiąże się z faktem wcześniejszej utraty praw do nieruchomości. Obecnie przyznanie byłym właścicielom nieodpłatnie prawa własności stanowi więc niejako przywrócenie ich pierwotnego statusu prawnego, utraconego wbrew ich woli, na skutek określonych wydarzeń historycznych i aktów podejmowanych przez władze. Uprzywilejowanie tej grupy podmiotów stanowi rekompensatę doznanego w przeszłości uszczerbku. W odniesieniu zaś do osób wymienionych w art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, okolicznością warunkującą bezpłatność przekształcenia jest ustanowienie użytkowania wieczystego tytułem ekwiwalentu za wywłaszczenie nieruchomości. Analiza dokumentów załączonych do wniosku B.S. jednoznacznie wykazała, że wnioskodawczyni stała się użytkownikiem wnioskowanej nieruchomości na podstawie decyzji Naczelnika Dzielnicy K.,-P. z dnia 11 maja 1977 r. o oddaniu w użytkowanie wieczyste działki nr [...] . Jak wynika z uzasadnienia powołanej decyzji: "zarządzeniem Naczelnika Dzielnicy K. -P. z dnia 23 grudnia 1974 r. o ustaleniu terenów budowlanych i ich podziale na działki budowlane, nieruchomości stanowiąca wyłączną własność S.S. (ojca wnioskodawczyni), oznaczona nr [...] została włączona do oś. J. i podzielona na działki budowlane nr [...] o pow.603 m2 i nr [...] o pow. 630 m2. S.S. wystąpił o zachowanie dla niego własności działki nr [...] i złożył oświadczenie, iż przystąpi do zabudowy działki w terminie 2 lat od chwili, w której decyzja stanie się ostateczna oraz, że na terenie K. jest właścicielem nieruchomości zabudowanej domem mieszkalnym przy ul. [...] (...). Łączna powierzchnia wspomnianych działek budowlanych nr [...] i [...] wynosi l 233 m2, natomiast z pierwotnej (starej) działki nr [...] do terenów przeznaczonych pod budownictwo jednorodzinne włączono grunt o pow. 978 m2 Mając na uwadze wyłącznie teren budowlany (...) występuje zatem w przedmiotowym wypadku nadwyżka 255 m2. Z uwagi na tę występującą nadwyżkę w oparciu w szczególności o przepis art. 11 ust.5 ustawy z dnia 6 lipca 1972 r. o terenach budownictwa jednorodzinnego i zagrodowego oraz o podziale nieruchomości w miastach i osiedlach, który reguluje tego typu przypadki, można było i należało oddać jedną z dwóch przedmiotowych działek budowlanych w wieczyste użytkowanie. W wieczyste użytkowanie oddano jedynie działkę nr [...] gdyż wspomniana wyżej nadwyżka tj. różnica pomiędzy łączną powierzchnią działek nr [...] i [...] (1233 m2), a powierzchnią gruntu włączonego w omawianym wypadku do terenów budownictwa jednorodzinnego jest stosunkowo niewielka.(...) Za część gruntu przejętą na rzecz Skarbu Państwa, zgodnie z przepisem art. 10 ustawy dotychczasowy właściciel nieruchomości otrzymuje odszkodowanie. W przedmiotowej sprawie S.S. otrzyma zatem na podstawie odrębnej decyzji odszkodowanie za grunt (...)". Reasumując organ stwierdził, że wnioskodawczyni nabyła prawo użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości, jednakże nie było to nabycie mające bezpośredni związek przyczynowy z wywłaszczeniem. Objęta wnioskiem nieruchomość nie stanowi bowiem nieruchomości zamiennej. Ojciec wnioskodawczyni za przejętą na rzecz Skarbu Państwa nieruchomość otrzymał ekwiwalent w postaci odszkodowania. A zatem w rozumieniu art.5 pkt 1 w związku z art. 1 ust. 1 a powołanej ustawy, B.S. nie może skorzystać z nieodpłatnego przekształcenia.