Sprawa ze skargi na uchwałę Rady Gminy Sułów w przedmiocie ustalenia zasad i trybu korzystania z wodociągów wiejskich na terenie gminy
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Dudek (sprawozdawca), Sędziowie Sędzia NSA Maria Wieczorek-Zalewska, Sędzia WSA Bogusław Wiśniewski, Protokolant Referent Marzena Okoń, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 14 lutego 2013 r. sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego na uchwałę Rady Gminy Sułów z dnia 20 lutego 1998 r. nr XXXIII/190/98 w przedmiocie ustalenia zasad i trybu korzystania z wodociągów wiejskich na terenie gminy I. stwierdza nieważność § 1 zaskarżonej uchwały w części dotyczącej punktów 2, 3, 5, i 17 załącznika do tej uchwały; II. oddala skargę w pozostałym zakresie.

Uzasadnienie strona 1/5

W dniu 20 lutego 1998 r. Rada Gminy S. podjęła uchwałę Nr [...] w sprawie ustalenia zasad i trybu korzystania z wodociągów wiejskich na terenie Gminy S.

W § 1 uchwały ustalono, że korzystanie z przedmiotowych wodociągów odbywa się na zasadach i w trybie określonym w załączniku do uchwały.

Skargę na tę uchwałę wniósł Prokurator Rejonowy w Z., zaskarżając ją w całości i zarzucając rażące naruszenie prawa, tj. art. 18 ust. 1 oraz art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz.U. z 1996 r. Nr 13, poz. 74 ze zm.) poprzez uznanie, że przepisy te stanowią podstawę prawną nałożenia w drodze uchwały rady gminy obowiązku ponoszenia opłat za przyłączenie do wodociągu wiejskiego.

W związku z powyższym Prokurator wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały.

W uzasadnieniu skargi Prokurator podniósł, że w punkcie 2 załącznika do uchwały ustalono, że przyłącza do sieci dokonywane są na koszt zainteresowanego odbiorcy po uiszczeniu opłaty w wysokości do 35 % wartości kosztorysowej wodociągu podzielony na koszt 1 przyłącza w danej miejscowości. Natomiast w punkcie 3 wskazano, że przyłącza innych odbiorców, w czasie eksploatacji wodociągu wymaga uzyskania zgody zarządcy wodociągu, określenia warunków wykonania przyłącza oraz uiszczenia opłaty w wysokości 50 % kosztów 1 przyłącza wykonywanego aktualnie na terenie gminy.

Zdaniem skarżącego, art. 18 ust. 1 i art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie terytorialnym nie dawały radzie gminy prawa do nakładania na obywateli obowiązku ponoszenia opłat za samą możliwość podłączenia się do sieci wodociągowej. Art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym, określający właściwość rady gminy, stanowi odesłanie do innych ustaw regulujących kompetencje rady gminy, a zatem nie może samoistnie stanowić upoważnienia do podjęcia aktu prawa miejscowego.

Powołany przepis ma charakter organizacyjny. Nie jest to przepis prawa materialnego, a tym bardziej nie zawiera on delegacji do stanowienia jakiegokolwiek aktu prawa miejscowego (por. wyrok Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Krakowie z dnia 29 marca 2011 r., II SA/Kr 1378/10, Lex nr 785701).

Skarżący stanął na stanowisku, że zaskarżona uchwała wykracza też poza prawotwórcze kompetencje rady, ustalone przepisami art. 40 ustawy o samorządzie terytorialnym. Nie należy bowiem do kategorii aktów prawnych określających zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej (por. wyrok NSA z dnia 6 kwietnia 2006 r., OSK 19/06, Lex nr 209165).

W ocenie Prokuratora, określona w zaskarżonej uchwale opłata "za przyłączenie się do sieci" ma charakter przymusowy. Jej uiszczenie jest warunkiem przyłączenia do wodociągu gminnego. Ten element przymusu czyni ją swoistą, narzuconą jednostronnie, daniną publiczną. Mimo, iż nie posiada ona cech świadczenia podatkowego, to była wymuszona tzw. przymusem życiowym oraz pewnymi obowiązującymi standardami życiowymi.

Tymczasem, jak wskazał skarżący, z art. 84 oraz art. 94 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wynika jednoznacznie, że jednostronne nakładanie na obywateli jakichkolwiek obowiązków, w tym opłat, nie jest dopuszczalne bez wymaganego upoważnienia ustawowego.

Strona 1/5