Dnia 6 maja 2020 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodnicząca sędzia WSA Katarzyna Matczak po rozpoznaniu w dniu 6 maja 2020 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze sprzeciwu D.K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego uchyla zaskarżoną decyzję. WSA/wyr. 1 -sentencja wyroku
Z przekazanych Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Olsztynie akt sprawy wynika, że D.K. (zwana dalej: "Skarżącą") wnioskiem z 28 sierpnia 2019 r. skierowanym do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w D. (dalej: "GOPS", "organ I instancji") wystąpiła o przyznanie jej świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawną matką - D.P.
Decyzją nr [...] z [...], Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej działający z upoważnienia Wójta Gminy, ponownie odmówił Skarżącej wnioskowanego świadczenia. W motywach uzasadnienia argumentowano, że niepełnosprawność matki wnioskodawczyni powstała po ukończeniu wieku określonego w art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Od decyzji tej Skarżąca odwołała się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego (dalej: "Kolegium", "organ odwoławczy"). Wyraziła niezadowolenie z wydanego rozstrzygnięcia bowiem opiekuje się swoją niepełnosprawną matką.
Po rozpatrzeniu odwołania, Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z [...] nr. [...] uchyliło decyzję organu I instancji w całości i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnianiu organ odwoławczy przedstawił treść przepisów ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 111 ze zm) dalej: "u.ś.r.", regulujących zasady i przesłanki przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Wyjaśniono, że podstawą odmowy przyznania wnioskowanego świadczenia przez organ I instancji był przepis art. 17 ust.1b u.ś.r., zgodnie z którym świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:
- nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub
- w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia. określających warunki przyznawania wnioskowanego świadczenia oraz okoliczności faktyczne sprawy. Ponieważ niepełnosprawność matki wnioskodawczyni nie powstała w tym okresie odmówiono przyznania wnioskowanego świadczenia.
Organ odwoławczy rozpoznając odwołanie Skarżącej nie podzielił stanowiska organu I instancji co do braku podstaw do przyznania świadczenia z uwagi na treść art. 17 ust.1b u..r. Zdaniem Kolegium treść ww. przepisu stoi w oczywistej sprzeczności z treścią wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 2014 roku, sygn. akt K 38/13, gdzie stwierdzono, że art. 17 ust.1b u.ś.r. w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności jest niezgodny z art. 32 ust.1 Konstytucji RP. Przepisy Konstytucji zobowiązują organy administracyjne do bezwzględnego stosowania orzeczeń Trybunału. W konsekwencji niedopuszczalne staje się wydanie decyzji administracyjnej na podstawie przepisu uznanego następnie za niezgodny z Konstytucją RP, pomimo, że pozostaje on w obrocie prawnym.
Zdaniem organu odwoławczego niezależnie od powyższego, przesłankami koniecznymi do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego jest sprawowanie rzeczywistej opieki nad osobą wymagającą stałej opieki oraz niepodejmowanie z tego powodu pracy lub rezygnacja z zatrudnienia. W postępowaniu wszczętym w tym przedmiocie niezbędne jest ustalenie istnienia obu tych przesłanek, zaś w tym zakresie organ I instancji nadal nie poczynił wystarczających ustaleń, a bynajmniej w sposób nie budzący wątpliwości nie udokumentował tego w aktach sprawy. Nie zbadał nadal okoliczności faktycznych dotyczących związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy sprawowaniem opieki nad matką i rezygnacją bądź niepodejmowaniem zatrudnienia przez wnioskodawczynię. Podano, że przy ustalaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego istotne jest, czy strona faktycznie sprawuje opiekę nad matką i w jakim zakresie. W tym zakresie ustalenia zawarte w wywiadzie środowiskowym z [...] 2020 r., co do zakresu opieki, jak też stanu osoby wymagającej opieki, stoją w sprzeczności z argumentacją zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.