Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodnicząca sędzia WSA Alicja Jaszczak-Sikora Sędziowie sędzia WSA Beata Jezielska (spr.) sędzia WSA Piotr Chybicki po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 16 lipca 2020 roku na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego w Ełku na uchwałę Rady Miasta Ełku z dnia 16 października 2018 r., nr LI.493.2018 w przedmiocie regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków na terenie miasta Ełku stwierdza nieważność § 4 pkt 1 lit. b, pkt 2,3,6,7,9,11, § 5 pkt 1oraz § 6 pkt 2,4 i 9, § 12, § 21 załącznika do zaskarżonej uchwały.
Rada Miasta w Ełku w dniu 16 października 2018 r. podjęła uchwałę Nr LI.493.18 w sprawie Regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków na terenie miasta Ełku. Uchwała ta została podjęta na podstawie art. 19 ust. 3 - 6 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jednolity na dzień wydania aktu - Dz.U. z 2018 r. poz. 1152, dalej jako: u.z.z.w.) w związku z art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity na dzień wydania aktu - Dz.U. z 2018 r. Nr 142, poz. 994 ze zm., dalej jako: u.s.g.).
Skargę na powyższą uchwałę wniósł Prokurator Rejonowy w Ełku, zaskarżając ją w części dotyczącej § 4 pkt 1 lit. b, pkt 2, 3, 6, 7, 9, 11, § 5 pkt 1 oraz § 6 pkt 1, 2 i 9, § 12 oraz § 21 załącznika do przedmiotowej uchwały (dalej jako: Regulamin). Prokurator zarzucił, że uchwała została wydana z istotnym naruszeniem art. 19 ust. 5 u.z.z.w. oraz art. 40 ust. 1 u.s.g. poprzez przekroczenie delegacji ustawowej i nałożenie szeregu obowiązków bez podstawy prawnej oraz w sposób sprzeczny z przepisami u.z.z.w., a także powtórzenie regulacji zawartych w ustawie, a mianowicie:
- powtórzenie w § 4 pkt 1 lit. b, pkt 2, 3, 6, 7, 9, 11, § 5 pkt 1 oraz § 6 pkt 2 Regulaminu zapisów art. 5 ust. 1, 1 a, art. 6 ust. 1, art. 8 ust. 1, art. 9 ust. 2 pkt 1 i ust. 3, art. 15 ust. 3 u.z.z.w. oraz zmodyfikowanie w § 4 pkt 11 Regulaminu treści art. 15 ust. 1 u.z.z.w. poprzez wskazanie, że przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane zapewnić budowę oraz modernizację urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych w zakresie wynikającym z wieloletniego planu rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych będących w jego posiadaniu i posiadanych środków finansowych,
- wprowadzenie w § 6 pkt 1 (powinno być: pkt 4) Regulaminu obowiązku zapewnienia prawidłowego utrzymania i zabezpieczenia wodomierza głównego, łącznie z pomieszczeniem przewidzianym do lokalizacji wodomierza głównego, pozostałych wodomierzy oraz urządzeń pomiarowych, a także zapewnienia łatwego dostępu do przyrządów, a także wprowadzenie w § 6 pkt 9 Regulaminu obowiązku pokrycia kosztów wykonanej na zlecenie odbiorcy usług ekspertyzy wodomierza głównego w przypadku, gdy wykonana ekspertyza potwierdziła jego prawidłowe działanie, co stanowi przekroczenie delegacji ustawowej i uchwalenie zaskarżonego przepisu bez podstawy prawnej,
- określenie w § 21 Regulaminu, że zapewnienie dostawy wody na cele przeciwpożarowe następuje na podstawie umowy zawieranej przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne z gminą, co stanowi przekroczenie delegacji ustawowej i narusza art. 22 u.z.z.w.,
- uzależnienie w § 12 Regulaminu przystąpienia do wykonania robót przyłączeniowych od wcześniejszego uzgodnienia dokumentacji technicznej z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym, co stanowi regulację przekraczającą upoważnienie ustawowe określone w art. 19 u.z.z.w.
W świetle powyższych zarzutów Prokurator wniósł o stwierdzenie nieważności Regulaminu w zaskarżonej części. W uzasadnieniu podniesiono, że akty prawa miejscowego mogą być stanowione przez organy samorządu terytorialnego oraz organy administracji rządowej na podstawie i w granicach upoważnienia zawartych w ustawie (art. 94 Konstytucji RP). Podano, że zakres materii przekazanej do uregulowania w gminnym regulaminie dostarczania wody i odprowadzania ścieków wyznacza art. 19 ust. 5 u.z.z.w. Celem tego aktu prawa miejscowego nie jest informowanie o prawach i obowiązkach wynikających z przepisów powszechnie obowiązujących, ale konkretyzacja treść delegacji ustawowej. Zgodnie z § 115 i § 135 w zw. z § 143 załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (Dz. U. Nr 100, poz. 908 ze zm.), w akcie wykonawczym zamieszcza się tylko przepisy regulujące sprawy przekazane do unormowania w przepisie upoważniającym, a w myśl § 118 i § 137 w zw. z § 143 tego załącznika w akcie wykonawczym nie powtarza się tego, co zostało wcześniej przez prawodawcę unormowane w przepisie powszechnie obowiązującym. Wskazano, że w rozdziale 2. Regulaminu wielokrotnie powtórzono i zmodyfikowano zapisy u.z.z.w. Podniesiono, że Rada nie ma kompetencji do wprowadzania jako warunku budowy i modernizacji urządzeń posiadania odpowiednich zasobów finansowych w sytuacji, gdy delegacja ustawowa takiego upoważnienia nie przewiduje. Wskazano, że zbędne jest również powtórzenie zapisu art. 9 ust. 2 pkt 1 u.z.z.w. w § 6 pkt 2 Regulaminu normującego prawa i obowiązki odbiorców usług skoro zakazy wprowadzania określonych substancji do urządzeń kanalizacyjnych przewidziano w u.z.z.w. Ponadto § 6 pkt 4 Regulaminu, a także § 6 pkt 9 Regulaminu wskazuje na przekroczenie delegacji ustawowej. W świetle art. 15 ust. 2 i 3 u.z.z.w. brak jest podstaw do nałożenia na odbiorcę usług obowiązku polegającego na zapewnieniu należytego utrzymywania i zabezpieczenia wodomierza głównego, łącznie z pomieszczeniami, pozostałych wodomierzy i urządzeń, a także zapewnienia łatwego dostępu do tych przyrządów, co dodatkowo jest sformułowaniem niejasnym i ogólnikowym. Ponadto nałożenie na odbiorcę usług takich obowiązków bez upoważnienia ustawowego, stanowi próbę ukształtowania przyszłej odpowiedzialności stron umowy za zdarzenia wynikłe podczas jej obowiązywania, a z art. 5 ust. 2 u.z.z.w. wynika, że inne obowiązki niż zapewnienie prawidłowego działania posiadanych instalacji i przyłączy wodociągowych lub instalacji i przyłączy kanalizacyjnych wraz z urządzeniem pomiarowym, mogą być nałożone na odbiorcę usług wyłącznie w umowie zawartej pomiędzy nim a przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym. Ponadto w myśl art. 5 ust. 1 u.z.z.w. to przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne ma obowiązek zapewnić zdolność posiadanych urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych do realizacji dostaw wody w wymaganej ilości i pod odpowiednim ciśnieniem oraz dostaw wody i odprowadzania ścieków w sposób ciągły i niezawodny, a także należytą jakość dostarczanej wody i odprowadzanych ścieków. Podano, że wykracza poza upoważnienie ustawowe uregulowanie § 6 pkt 9 Regulaminu przewidujące obowiązek pokrycia przez odbiorcę usług kosztów wykonanej na jego zlecenie ekspertyzy wodomierza głównego w przypadku, gdy wykonana ekspertyza potwierdziła jego prawidłowe działanie, gdyż art. 19 ust. 5 u.z.z.w. nie upoważnia Rady do regulowania tej kwestii. Brak jest również podstaw do wprowadzenia w § 12 Regulaminu jako warunku przystąpienia do wykonania przyłącza wcześniejszego uzgodnienia dokumentacji technicznej przez podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym. Budowa przyłącza wodociągowego lub kanalizacyjnego może zostać wykonana w trybie przepisów Prawa budowlanego, zgodnie z którymi ustawodawca zwolnił inwestora z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, a więc przedłożenia projektu budowlanego, a wśród dokumentów wymaganych do zgłoszenia pominął projekt przyłącza. Ponadto w świetle art. 15 ust. 4 u.z.z.w. ustawodawca nie wprowadził jakichkolwiek innych obowiązków obarczających podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci wodociągowej, czy też kanalizacyjnej, w tym obowiązku uzgadniania dokumentacji prowadzonych prac oraz sposobu dokonywania przez przedsiębiorstwo kontroli prowadzonych czy wykonanych robót. Natomiast ewentualne wykonanie przyłącza niezgodnie z warunkami przyłączenia spowodowałoby odmowę zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków, ale jest to kwestia wzajemnych relacji między przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym a odbiorcą usług i nie może być przedmiotem Regulaminu. Podniesiono, że zapis § 21 Regulaminu narusza art. 19 ust. 5 pkt 9 w zw. z art. 22 pkt 2 u.z.z.w., gdyż warunkiem dostawy wody na cele przeciwpożarowe nie jest zawarcie umowy pomiędzy gminą a przedsiębiorstwem, lecz obowiązek ten obciąża przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne na podstawie art. 22 pkt 2 u.z.z.w. Treść art. 19 ust. 5 pkt 9 u.z.z.w. nie uprawnia do wskazania w Regulaminie konieczności zawarcia jakiekolwiek umowy pomiędzy gminą a przedsiębiorstwem na pobór wody na cele przeciwpożarowe.