Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Marzenna Glabas (spr.) Sędziowie sędzia WSA Ewa Osipuk sędzia WSA Tadeusz Lipiński Protokolant sekretarz sądowy Marta Kudła po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 marca 2019 r. przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej sprawy ze skargi H. S. na czynność Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego z dnia "[...]" w przedmiocie sprostowania z urzędu aktu urodzenia H. S. I. stwierdza bezskuteczność zaskarżonej czynności; II. zasądza od Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego na rzecz H. S. kwotę 1417 zł (słownie: tysiąc czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
W piśmie z dnia 2 marca 2018 r. H. S., ur. "[...]" r. (dalej jako: "skarżący") wystąpił do Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego (dalej jako: "Kierownik USC", "organ") o uzupełnienie swojego aktu urodzenia, sporządzonego 2 listopada 2010 r. pod nr "[...]", o następujące dane: nazwisko rodowe, datę i miejsce urodzenia ojca oraz datę i miejsce urodzenia matki. Jako podstawę uzupełnienia skarżący wskazał: akt urodzenia ojca - USC, Nr "[...]" z "[...]" r., akt zgonu matki - USC, Nr "[...]" z "[...]" r. oraz akt małżeństwa rodziców - USC, Nr "[...]" z "[...]" r.
Pismem z dnia 8 marca 2018 r. Kierownik USC zawiadomił skarżącego, że po dokonaniu analizy aktów stanu cywilnego wskazanych we wniosku, mających stanowić podstawę uzupełnienia aktu urodzenia skarżącego, stwierdził niezgodność danych dotyczących zmarłych rodziców skarżącego z danymi zawartymi w aktach stwierdzających zdarzenia wcześniejsze. Wskazał, że zgodnie z art. 35 ust. 3 ustawy z 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego zostanie sprostowany akt małżeństwa rodziców skarżącego oraz ich akty zgonu, a także akt urodzenia skarżącego. Organ podał, że w akcie urodzenia skarżącego zamierza sprostować imiona rodziców: P. na P. i H. na H..
W dniu 9 marca 2018 r. Kierownik USC przesłał skarżącemu odpis zupełny aktu urodzenia nr "[...]" (doręczony 13 marca 2018 r.), wskazując, że akt ten został uzupełniony o brakujące dane. Jednocześnie poinformował skarżącego, że w dniu 9 marca 2018 r. dokonał sprostowania imion rodziców skarżącego zgodnie z treścią pisma z dnia 8 marca 2018 r.
W dniu 3 kwietnia 2018 r. skarżący, reprezentowany przez syna P. S., wywiódł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie skargę na czynność Kierownika USC, polegającą na sprostowaniu z urzędu jego aktu urodzenia w zakresie imion rodziców. Wniósł o stwierdzenie bezskuteczności zaskarżonej czynności i zasądzenie od organu na rzecz skarżącego zwrotu kosztów postępowania sądowego. Skarżący wyjaśnił, że w dniu 2 listopada 2010 r. organ wpisał do księgi urodzeń USC jego akt urodzenia, na podstawie przedłożonego odpisu zupełnego z zaginionej księgi stanu cywilnego, zgodnie z którym urodził się dnia "[...]" r. w G., nadano mu imiona H. P., syn P. S. i H. z domu S. (nr historyczny aktu: "[...]"). Następnie Wojewoda ostateczną decyzją z dnia "[...]" r. unieważnił akt urodzenia H. S. (skarżącego), wpisany do księgi urodzeń USC w G. dnia 14 kwietnia 1951 r. (Nr "[...]"), na podstawie postanowienia Sądu Powiatowego (bez daty) o odtworzeniu aktu urodzenia (sygn. akt "[...]"). W dniu 2 marca 2018 r. skarżący wystąpił o uzupełnienie własnego aktu urodzenia o szczegółowe dane dotyczące rodziców, których nie zawierał akt pierwotny z uwagi na mniejszą liczbę rubryk w formularzu z 1933 r., względem obecnie stosowanych wzorów aktów urodzenia. Wskazał, że nie może zaakceptować dokonanego przez organ sprostowania imion jego rodziców: P. na P. i H. na H., gdyż transkrybowany w 2010 r. odpis zupełny jego aktu urodzenia z zaginionej księgi urodzeń USC, sporządzony dnia "[...]" r., zawierał zgodne z prawdą dane o rodzicach dziecka. Podkreślił, że akt małżeństwa rodziców (nr historyczny "[...]") został odtworzony na podstawie decyzji Prezydium Powiatowej Rady, a akt urodzenia ojca (nr historyczny "[...]") został odtworzony na podstawie postanowienia Sądu Powiatowego z 1952 r. Zdaniem skarżącego, jeśli akt stwierdzający zdarzenie wcześniejsze - jak w niniejszej sprawie - został odtworzony w oparciu o ostateczną decyzję administracyjną albo prawomocne postanowienie sądu, dla których podstawą sporządzenia były inne środki dowodowe niż akty stanu cywilnego, wówczas należy zachować szczególną ostrożność i rozwagę przy ocenie mocy dowodowej aktu stwierdzającego zdarzenie wcześniejsze, który to akt ma być podstawą sprostowania aktu późniejszego, a ewentualnych sprostowań dokonywać trzeba w porozumieniu z osobami uprawnionymi. Skarżący zarzucił, że Kierownik USC naruszył obowiązek powiadomienia, o którym mowa w art. 35 ust. 3 i 5 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego. Według skarżącego, obowiązek ten nie może być rozumiany jedynie jako czysta formalność. Kierownik USC powinien umożliwić osobie, której dotyczy prostowany akt, zajęcie stanowiska w sprawie. Skarżący powołał się w tym aspekcie na art. 14 Kodeksu Dobrej Administracji stanowiącego załącznik do Rekomendacji CM/Rec (2007)7 Komitetu Ministrów Rady Europy dla Państw Członkowskich w sprawie Dobrej Administracji z 20 czerwca 2007 r., w którym wyrażono prawo osób prywatnych do wysłuchania w związku z decyzjami indywidualnymi. Wskazał, że prawo każdego do wysłuchania wynika również z art. 41 ust. 1 i ust. 2 lit. a Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE C 303 z 14 grudnia 2007 r., s. 1). Wyjaśnił, że prawo do wysłuchania i złożenia oświadczeń statuuje również art. 16 Europejskiego Kodeksu Dobrej Praktyki Administracyjnej przyjętego przez Parlament Europejski w dniu 6 września 2001 r. W ocenie skarżącego, organ naruszył wskazane przepisy, gdyż nie umożliwił skarżącemu zajęcie stanowiska przed dokonaniem sprostowania, wkraczającego w sferę prawnie chronionych dóbr osobistych. Zdaniem skarżącego, czynność kierownika USC polegająca na sprostowaniu z urzędu imion rodziców w rejestrze stanu cywilnego w drodze czynności materialno-technicznej stanowi naruszenie art. 47 Konstytucji RP i art. 51 ust. 4 Konstytucji RP. Skarżący oświadczył, że w sprawie doszło również do naruszenia: art. 17 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, otwartego do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167 i 168); art. 7 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE C 303 z 14 grudnia 2007 r., s. 1) oraz art. 8 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.). Dalej skarżący zarzucił organowi dokonanie błędnej wykładni art. 35 ust. 1 i 3 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, poprzez uznanie: 1) bezwzględnego obowiązku sprostowania aktu stanu cywilnego, który zawiera dane niezgodne z innymi aktami stanu cywilnego, o ile stwierdzają one zdarzenia wcześniejsze i dotyczą tej samej osoby lub jej wstępnych; 2) prymatu prostowania z urzędu przed prostowaniem na wniosek. Skarżący zauważył, że wykładnia gramatyczna przywołanych przepisów, nieuwzględniająca wykładni systemowej, nie może zostać zaaprobowana. Chęć zapewnienia wewnętrznej spójności bazy danych, jaką jest elektroniczny rejestr stanu cywilnego, nie może przeważać nad prawami podstawowymi osób, których akty stanu cywilnego dotyczą. Wskazał, że gdyby oczekiwał sprostowania imion swoich rodziców, niewątpliwie złożyłby w tej sprawie stosowny wniosek.