Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Katarzyna Matczak Sędziowie Sędzia WSA Adam Matuszak Sędzia WSA Piotr Chybicki (spr.) Protokolant specjalista Karolina Hrymowicz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 stycznia 2020 r. sprawy ze skargi Gminy Miejskiej - Burmistrza Miasta na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody z dnia "[...]" nr "[...]" w przedmiocie zasad naboru i działania Rady Kobiet oddala skargę.
Burmistrz Miasta "[...]", działając na podstawie art. 31 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2018r., poz. 994 z późn. zm.), wydał w dniu "[...]" zarządzenie Nr "[...]" w sprawie zasad naboru i działania Rady Kobiet (dalej: zarządzenie o powołaniu). W treści aktu określono zadania Rady, termin i zasady powoływania i zgłaszania do udziału w pracach tego podmiotu, strukturę organizacyjną, czas kadencji członków Rady, jak również warunki utraty członkostwa w powołanej Radzie.
Rozstrzygnięciem nadzorczym z "[...]" Wojewoda (dalej: Wojewoda, organ nadzoru), na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz.U. z 2019 r., poz. 506, dalej : u.s.g.), stwierdził nieważność zarządzenia Burmistrza Miasta "[...]" w sprawie zasad naboru i działania Rady Kobiet. W ocenie organu nadzoru art. 31 u.s.g. nie może stanowić podstawy dla wydanego zarządzenia, gdyż przepis ten jest upoważnieniem ustawowym w ściśle określonych ramach prawnych do podejmowania przez organ wykonawczy czynności w zakresie reprezentowania gminy. Podniesiono, że zgodnie z art. 7, art. 16 ust. 2, art. 169 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, organy jednostek samorządu terytorialnego są zobligowane do działania na podstawie i w granicach prawa, co wynika z zasady demokratycznego państwa prawnego unormowanej art. 2 Konstytucji RP. Powszechnie prezentowany jest pogląd, że należy odróżnić prowadzenie spraw gminy od jej reprezentowania. Prowadzenie spraw gminy odnosi się do sfery stosunków wewnętrznych, obejmuje akty zarządzania i kierowania, które są niezbędne do funkcjonowania gminy i realizowania jej zadań. Prawo reprezentowania zaś oznacza kompetencję do dokonywania w imieniu gminy czynności prawnych wobec osób trzecich ze skutkiem dla gminy. Ustawa o samorządzie gminnym nie określa zakresu przysługującej wójtowi, burmistrzowi reprezentacji, jednak należy przyjąć, że chodzi o reprezentację gminy zarówno w sferze publicznoprawnej (ustrojowej), jak i cywilnoprawnej, a w obrębie tej należy uznać, że prawo to rozciąga się i na czynności sądowe i pozasądowe. Prawo reprezentowania gminy obejmuje więc postępowanie przed wszelkimi sądami i organami administracji w sprawach, w których stroną jest gmina, jak też również postępowanie arbitrażowe w stosunkach międzynarodowych oraz wszelkie działania prawne związane ze składaniem oświadczeń woli - art. 46 ust. 1 u.s.g. Tym samym przepis ten nie uprawnia organu wykonawczego gminy do wydawania zarządzeń mających charakter władczy i publicznoprawny.
Na rozstrzygnięcie nadzorcze Gmina Miejska - Burmistrz Miasta "[...]" (dalej: Burmistrz) wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie domagając się uchylenia w całości zaskarżonego aktu nadzoru. W uzasadnieniu podniósł, że organ nadzoru zarzuca zakwestionowanemu zarządzeniu naruszenie art. 31 i art. 91 u.s.g. Wskazał, że art. 31 u.s.g. uzupełnia sferę kompetencji wójta między innymi o kierowanie bieżącymi sprawami gminy. Ustawodawca nie definiuje pojęcia "bieżące sprawy gminy", jednak w oparciu o wykładnię gramatyczną i systemową należy uznać, że pojęcie to obejmuje sprawy codzienne, powtarzalne, aktualnie dotyczące gminy i wymagające szybkiego załatwienia z wyłączeniem tych, które są zastrzeżone do właściwości rady gminy lub obejmują uprawnienia o charakterze stanowiącym (nie mieszczą się w sferze wykonawczej). Biorąc pod uwagę obecny ustrój gminy, w którym wójt zastąpił kolegialny organ wykonawczy, zakres kompetencji wójta, rozproszony w poszczególnych przepisach ustawy o samorządzie gminnym oraz innych ustaw, należy rozpatrywać łącznie. Umożliwia to pełną oceną zadań i kompetencji powierzonych organowi wykonawczemu gminy. W tym kontekście komentowany przepis, ze względu na użycie przez ustawodawcę nieostrego i szerokiego pojęcia, stanowi raczej ogólną normę kompetencyjną, upoważniającą wójta do działania w sytuacji, gdyby na taką możliwość nie wskazywały inne przepisy odnoszące się do sfery wykonawczej. Podniósł, że wspieranie i upowszechnianie idei samorządowej wśród mieszkańców gminy powinno być ukierunkowane na samorząd terytorialny, aktywizację społeczności lokalnej. Władze gminy powinny zapewniać głos społeczności lokalnej mówiącej o swoich problemach i słuchać tego głosu. Zgodnie z art. 5b u.s.g. gmina podejmuje działania na rzecz wspierania i upowszechniania idei samorządowej wśród mieszkańców gminy, w tym min. młodzieży (a w następnym artykule ustawy jest mowa o seniorach). Pytanie brzmi, czy nie dotyczy to innych grup społecznych. Odpowiedź jest oczywista - dotyczy wszystkich mieszkańców.