Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krzysztof Sobieralski Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik (spr.) Sędzia WSA Marta Wojciechowska Protokolant St. inspektor sądowy Joanna Szyndrowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 sierpnia 2020 r. sprawy ze skargi B. O. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 17 marca 2020 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Burmistrza Prudnika z dnia 17 stycznia 2020 r., nr [...].
Przedmiotem skargi wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu przez B. O. (zwaną dalej: "skarżącą") jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu (zwanego dalej "SKO" lub "Kolegium") z dnia 17 marca 2020 r., nr [...], którą utrzymano w mocy decyzję wydaną z upoważnienia Burmistrza Prudnika, w przedmiocie odmowy przyznania skarżącej świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad córką - I. O., legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Skarga została wniesiona w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Wnioskiem z dnia 8 stycznia 2020 roku, B. O. wystąpiła do Burmistrza Prudnika o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad córką - I. O., legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności wydanym przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w [...] w dniu [...] oraz orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia [...] o trwałej niezdolności do samodzielnej egzystencji. Z przedmiotowych orzeczeń wynika, że ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od jej urodzenia i na stałe.
Decyzją z dnia 17 stycznia 2020 r., nr [...], działając z upoważnienia Burmistrza Prudnika, Kierownik Działu Świadczeń Rodzinnych i Dodatków Mieszkaniowych Ośrodka Pomocy Społecznej w Prudniku, orzekł o odmowie przyznania wnioskowanego świadczenia. Uzasadniając motywy rozstrzygnięcia organ ustalił, że skarżąca ma przyznane prawo do wcześniejszej emerytury od [...] r. na podstawie rozporządzenia RM z 1989 r. (rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki - Dz. U. nr 28, poz. 149, ze zm. - dopisek Sądu). Świadczenie to spełnia tę samą funkcję i ma taki sam cel jak obecnie ustanowione w ustawie o świadczeniach rodzinnych prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. Uzasadniał organ, że rozporządzenie RM z 1989 r. przyznawało prawo do wcześniejszej emerytury matce, która nie mogła lub nie może kontynuować zatrudnienia z powodu stanu zdrowia swojego dziecka - jeżeli spełniała warunki wymienione w tym akcie prawnym (§ 1 ust. 1 rozporządzenia). Wymienione rozporządzenie utraciło moc 1 stycznia 1999 r. w następstwie wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353). Z tą chwilą osoba zdolna do pracy, lecz nie pozostająca w zatrudnieniu ze względu na konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem wymagającym stałej pielęgnacji mogła ubiegać się o przyznanie zasiłku stałego na mocy art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414). Ustawa o pomocy społecznej z 1990 r. obowiązywała do 30 kwietnia 2004 r., natomiast regulacja dotycząca rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem znalazła swoje odzwierciedlenie w obecnie obowiązującym art. 17 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, który przewiduje z tego tytułu świadczenie pielęgnacyjne. Powołując treść art. 17 ust. 1 oraz ust. 3, ust. 3a i ust. 3b ww. ustawy, jako określające zasady przyznawania przedmiotowego świadczenia, na podstawie art. 17 ust. 5 pkt. 1 lit. a ustawy organ stwierdził, że przepis ten, wprost wyłącza prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób wymienionych w art. 17 ust. 1 i 1a ustawy w sytuacji, w której osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury. Nie jest więc w takim przypadku możliwe uzyskanie, przez osobę sprawującą opiekę nad niepełnosprawną osobą, świadczenia pielęgnacyjnego. Dokonując wykładni celowościowej i systemowej wskazał, że istotą świadczenia pielęgnacyjnego jest częściowe zrekompensowanie opiekunowi niepełnosprawnego strat finansowych spowodowanych niemożnością podjęcia pracy lub rezygnacją z niej w związku z koniecznością opieki nad osobą niepełnosprawną. Z uwagi właśnie na powyższy cel ustawodawca zdecydował się wyłączyć z kręgu podmiotów uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego osoby, które mają już ustalone prawo do świadczeń, o których mowa w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy, czyli m.in. osoby mające ustalone prawo do emerytury. Osoby te nie pozostają bowiem bez pomocy ze strony państwa z tytułu rezygnacji z pracy w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną. Ponadto, trzeba mieć na uwadze, że z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych wiążą się regulacje przyjęte w 3 pkt 24 lit. d, art. 24 ust. 7 i art. art. 62 ust. 2 pkt 2 tej ustawy, które są konsekwencją przyjętego przez ustawodawcę założenia, że osoba pobierająca emeryturę lub rentę, a także mająca inne źródła dochodu, o których mowa w tych przepisach, nie może otrzymać świadczenia pielęgnacyjnego. W orzecznictwie akcentowane jest również, że świadczenia emerytalne oparte na zasadzie wzajemności są stabilne i silniej chronione niż świadczenia pielęgnacyjne. Przede wszystkim więc świadczenie emerytalne, choć niższe niż świadczenie pielęgnacyjne, jest świadczeniem pewnym i stabilnym.