Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Teresa Cisyk Sędzia WSA Ewa Janowska Protokolant St. sekretarz sądowy Joanna Szyndrowska po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 30 września 2010 r. sprawy ze skargi J. G., J. P. i J. N. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zwrotu podania w sprawie o odszkodowanie oddala skargę.
Pismem z dnia 31 lipca 2009 r., opatrzonym pieczęcią Stowarzyszenia [...] Oddział Terenowy [...], a podpisanym przez J. G., J. P. oraz J. N., Stowarzyszenie wystąpiło do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu o rekompensatę w postaci jednorazowego odszkodowania dla 56 poszkodowanych mieszkańców K. za szkody w stracie zdrowia od wymienionych w piśmie 8 zakładów przemysłowych: tj. A w K., B w Z., C S.A. w B., Spółki D Sp. z o.o. w B., E w B., F w B., G S.A. w. oraz H w K., w wysokości po 50000 zł dla każdego poszkodowanego od każdego z tych zakładów. Wniosek uzasadniony został skażeniem powietrza związkami chemicznymi emitowanymi przez te zakłady. Dołączono do niego także listę mieszkańców domagających się odszkodowania (wśród których znajdowały się nazwiska J. G., J. P. i J. N.) wraz z upoważnieniem dla J. G. do działania w ich imieniu, a także wskaźniki umieralności niemowląt, poronień samoistnych i przekroczeń dopuszczalnej wartości benzenu w Z. i K. Na wezwanie Kolegium o przedłożenie umocowania do działania w imieniu Stowarzyszenia [...], J. G., J. P. oraz J. N. w piśmie z dnia 24 sierpnia 2009 r. wyjaśnili, że w związku ze śmiercią przewodniczącego Stowarzyszenia nikt nie prowadzi sprawy, legitymują się jedynie umocowaniami z lat 2006 i 2007, oczekując na nowe umocowania członków Stowarzyszenia.
Postanowieniem z dnia [...], nr [...], wydanym na podstawie art. 1 i art. 18 ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych oraz art. 66 § 3 K.p.a., Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu orzekło o zwrocie podania wnoszącym. W uzasadnieniu organ wskazał na wstępie, że J. G., J. P. i J. N. nie wykazali, że działają w imieniu Stowarzyszenia [...], po czym podkreślił wynikający z art. 19 K.p.a. obowiązek przestrzegania i kontrolowania przez organy właściwości rzeczowej. W związku z tym wywiódł, że kolegia są organami wyższego stopnia w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości jednostek samorządu terytorialnego; w szczególności do rozpatrywania odwołań od decyzji, zażaleń na postanowienia, żądań wznowienia postępowania lub do stwierdzania nieważności decyzji. Tymczasem, w ocenie Kolegium, zgłoszony wniosek dotyczy roszczenia odszkodowawczego, czyli sprawy cywilnej w rozumieniu art. 1 ustawy Kodeks postępowania cywilnego, która na zasadzie art. 2 § 1 i 3 tej ustawy należy do kognicji sądów powszechnych, natomiast w razie ustalenia właściwości sądu powszechnego organ, do którego wniesiono podanie, zwraca je wnoszącym w drodze postanowienia zgodnie z art. 66 § 3 K.p.a.
J. G., działający z upoważnienia 56 mieszkańców, których listę dołączył, wniósł o ponowne rozpatrzenie sprawy, podtrzymując żądanie przyznania tym osobom odszkodowania i domagając się sprawdzenia istnienia w K. zagrożenia substancjami chemicznymi pochodzącymi od zakładów przemysłowych oraz wywodząc, że takie zagrożenie istnieje, co wymaga niezwłocznej zmiany.
Na skutek ponownego rozpatrzenia sprawy Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu postanowieniem z dnia [...], nr [...], utrzymało w mocy postanowienie własne z dnia [...]., argumentując analogicznie jak w tym postanowieniu. Dodatkowo Kolegium wskazało, że na zasadzie art. 65 § 1 K.p.a. organ administracji publicznej niewłaściwy w sprawie jest obowiązany przekazać niezwłocznie podanie do organu właściwego, chyba że organu właściwego nie można ustalić albo gdy z podania wynika, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, organ zwraca podanie wnoszącemu. Kolegium podkreśliło, że decydujące znaczenie ma treść podania, a nie motywy jakie mogły kierować autorem podania zawierającego w swej istocie treść właściwą dla pozwu, przy czym treść wniosku z dnia 31 lipca 2009 r. niewątpliwie dotyczy kwestii należących do właściwości sądów powszechnych, co wyklucza dopuszczalność rozpatrywania tego wniosku w trybie administracyjnym, a to z kolei uzasadnia zwrot podania zgodnie z art. 63 § 3 K.p.a.