Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Krupiński - spr. Sędziowie Sędzia WSA Teresa Cisyk Sędzia WSA Ewa Janowska Protokolant st. sekretarz sądowy Grażyna Stykała po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 lipca 2006 r. sprawy ze skargi A. H. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia [...], nr [...] w przedmiocie zaliczki alimentacyjnej oddala skargę.
Decyzją z dnia [...] Dyrektor Ośrodka Integracji i Pomocy Społecznej w O., działając na podstawie art. 2 pkt 5 i 7 oraz art. 7, 8, 10 i 29 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. nr 86, poz. 732 ze zm.) i na podstawie § 1 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 7 czerwca 2005 r. w sprawie wzoru wniosku o ustalenie prawa do zaliczki alimentacyjnej oraz odpowiednich zaświadczeń (Dz. U. nr 105, poz. 822) odmówił skarżącej A. H. przyznania zaliczki alimentacyjnej, wskazując w uzasadnieniu, że nie spełnia ona kryteriów umożliwiających przyznanie zaliczki na dzieci z pierwszego małżeństwa tj. M. J. i J. J. W szczególności zwrócono uwagę na to, ze A. H. wyszła ponownie za mąż i nie spełnia ustawowej definicji osoby samotnie wychowującej dziecko.
W wyniku rozpatrzenia odwołania skarżącej, która wskazała, że w jej ocenie podstawą przyznania zaliczki alimentacyjnej na dwoje małoletnich dzieci z poprzedniego małżeństwa powinien być przepis art. 29 ustawy, albowiem poprzednio złożyła do sądu pozew o rozwód z byłym mężem, a przepis ten wcale nie wymaga, aby pozew rozwodowy, o którym mowa w tym przepisie, koniecznie musiał dotyczyć ostatniego małżeństwa, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. skorygowało rozstrzygnięcie organu I instancji w ten tylko sposób, że w sentencji decyzji wpisano jako osoby uprawnione J. J. i M. J., pozostawiając orzeczenie o odmowie przyznania na rzecz tych osób zaliczki alimentacyjnej.
W uzasadnieniu przedstawiono stan faktyczny sprawy, wskazując, że w dniu 1.09.2005 r. A. H. za pośrednictwem Komornika Sądowego Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w B. wystąpiła do Ośrodka Integracji i Pomocy Społecznej w O. z wnioskiem o ustalenie prawa do zaliczki alimentacyjnej na córkę J. J. oraz na syna M. J. Strona podała, że w skład jej pięcioosobowej rodziny wchodzą oprócz niej: mąż J. H., małoletnia córka J. J., małoletni syn M. J. oraz małoletni syn K. H. Do wniosku dołączyła następujące dokumenty: kserokopię dowodu osobistego, zaświadczenia Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w O. określające wysokość dochodu deklarowanego przez wnioskodawczynię oraz jej męża, objętego opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób fizycznych, uzyskanego w roku podatkowym 2004, odpis skrócony aktu urodzenia syna M. J., córki J. J. oraz syna K. H., odpis prawomocnego wyroku rozwodowego wydanego przez Sąd Wojewódzki w O. sygn. akt [...] z dnia [...], odpis ugody sądowej zawartej przed Sądem Rejonowym w O. Wydział III Rodzinny z dnia [...], sygn. akt [...] w sprawie ustalenia wysokości alimentów ponoszonych przez ojca na rzecz małoletnich dzieci J. J. i M. J., orzeczenie o niepełnosprawności córki J. J. z dnia 27 lutego 2003 r. wydane na okres do 30 sierpnia 2006 r., odpis skrócony aktu małżeństwa zawartego przez wnioskodawczynię z obecnym mężem w dniu 30 sierpnia 1997 r. oraz zaświadczenie Komornika Sądowego Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w B. z dnia 1 września 2005r. o bezskuteczności prowadzonego postępowania egzekucyjnego w przedmiocie świadczeń alimentacyjnych. Odnosząc się do istoty żądania Kolegium przyjęło, iż zasady przyznawania zaliczki alimentacyjnej reguluje ustawa z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. nr 86, poz. 732 ze zm.), zwana dalej ustawą, która odsyła do odpowiedniego stosowania ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. nr 228, poz. 2255 ze zm.). Pomimo złożenia wniosku przez stronę w 2005 r. organ odwoławczy obowiązany jest uwzględniać stan prawny obowiązujący w dacie orzekania, a zatem w dniu [...]. Zmiana przepisów prawa materialnego w toku postępowania administracyjnego, między wydaniem decyzji w pierwszej instancji a rozpatrzeniem odwołania, zobowiązuje bowiem organ odwoławczy do uwzględnienia nowego stanu prawnego, jeżeli z nowych przepisów nie wynika inny skutek (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 maja 2002 r. III RN 59/2001, OSNP 2003/3 poz. 56). Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy zaliczka alimentacyjna, przysługuje osobie uprawnionej do ukończenia 18 roku życia albo, w przypadku gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej, do ukończenia 24 roku życia. Zaliczka przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 583,00 zł (art. 7 ust. 2 ustawy). Stosownie do art. 2 pkt 5 ustawy osobą uprawnioną do otrzymania zaliczki alimentacyjnej jest osoba uprawniona do świadczenia alimentacyjnego na podstawie tytułu wykonawczego, którego egzekucja jest bezskuteczna, jeżeli: a) osoba uprawniona jest wychowywana przez osobę samotnie wychowującą dziecko, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, b) osoba uprawniona jest wychowywana przez osobę pozostającą w związku małżeńskim z osobą, która przebywa w zakładzie karnym powyżej 3 miesięcy albo jest całkowicie ubezwłasnowolniona, c) jest osobą uczącą się, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych. Stosownie do art. 29 ustawy o osoba uprawniona do świadczenia alimentacyjnego na podstawie tytułu wykonawczego, którego egzekucja jest bezskuteczna, wychowywana przez osobę pozostającą w związku małżeńskim, nabywa prawo do zaliczki, przez okres jednego roku, jeżeli osoba pozostająca w związku małżeńskim złożyła do sądu pozew o rozwód albo separację i spełnione są pozostałe warunki określone w ustawie. Zgodnie z art. 10 ustawy prawo do zaliczki ustala w formie decyzji administracyjnej organ właściwy wierzyciela począwszy od miesiąca, w którym został złożony u komornika sądowego wniosek wraz z wymaganą dokumentacją, do końca okresu zasiłkowego. Ustalenie prawa do zaliczki następuje na wniosek osoby uprawnionej do zaliczki, jej przedstawiciela ustawowego albo opiekuna prawnego. Wniosek, składa się za pośrednictwem komornika sądowego prowadzącego postępowanie egzekucyjne na rzecz osoby uprawnionej. Na mocy art. 18 ust. 2 ustawy w sprawach w niej nieuregulowanych stosuje się odpowiednio przepisy o świadczeniach rodzinnych, jeżeli nie są sprzeczne z ustawą, a także przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071, ze zm.). Zgodnie z art. 3 pkt 17 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. nr 228, poz. 2255 ze zm.) przez osobę samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu tej ustawy należy rozumieć: pannę, kawalera, wdowę, wdowca, osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem. Odnosząc powołane przepisy prawa do rozpoznawanej sprawy stwierdzono, że z treści wniosku oraz dołączonych do niego dokumentów wynika, że strona jest osobą zamężną i prowadzi pięcioosobowe gospodarstwo domowe wspólnie z mężem i trojgiem dzieci, z których jedno (syn K. H.) jest wspólnym dzieckiem strony i jej męża. Tym samym wnioskodawczyni, jako osoba pozostająca w związku małżeńskim, nie może być uznana za osobę samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu art. 3 pkt. 17 i pkt 17a ustawy o świadczeniach rodzinnych, co uniemożliwia przyznanie jej świadczeń objętych wnioskiem. Możliwość taka w przypadku wnioskodawczyni nie zachodzi również na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy, albowiem zarówno pozew o rozwód jak i o separację, o którym mowa w tym przepisie musi dotyczyć związku małżeńskiego, w którym strona pozostaje w chwili występowania z wnioskiem o zaliczkę alimentacyjną, i nie może dotyczyć poprzednio rozwiązanego małżeństwa.