Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Daria Sachanbińska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Bogusz Sędzia WSA Ewa Janowska Protokolant St. sekretarz sądowy Katarzyna Stec po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 marca 2019 r. sprawy ze skargi A. D. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 6 kwietnia 2017 r., nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu świadczeń wypłaconych osobie uprawnionej z funduszu alimentacyjnego oddala skargę.
Zawiadomieniem z dnia 15 maja 2014 r., nr [...], Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Strzelcach Opolskich (dalej w skrócie: OPS) poinformował A. D. (zwanego dalej również skarżącym) o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie zwrotu przez skarżącego należności, które zostały wypłacone osobom uprawnionym: J. D. i D. D. w okresie świadczeniowym od 1 października 2009 r. do 30 września 2010 r. z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Jednocześnie organ pouczył skarżącego o przysługujących mu uprawnieniach procesowych (możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i zgłaszania wniosków dowodowych).
Następnie decyzją z dnia 30 stycznia 2017 r., nr [...], Kierownik OPS, działając z upoważnienia Burmistrza Strzelec Opolskich, umorzył postępowanie wszczęte dnia 15 maja 2014 r. w sprawie zwrotu przez skarżącego należności, które zostały wypłacone ww. osobom uprawnionym w okresie świadczeniowym 2009/2010 z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Rozstrzygnięcie zostało wydane na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23, z późn. zm.), zwanej dalej w skrócie: K.p.a. W uzasadnieniu decyzji organ podał, że zgodnie z nowelizacją ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, która weszła w życie dnia 18 września 2015 r., art. 27 ust. 2 tej ustawy został uchylony. W związku z tym należało umorzyć postępowanie, gdyż stało się ono bezprzedmiotowe. Jednocześnie organ wyjaśnił, że w świetle art. 27 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2016 r. poz. 169, z późn. zm.) dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej łącznie z odsetkami. Oznacza to obowiązek zwrotu przez skarżącego świadczeń z funduszu alimentacyjnego, które zostały wypłacone uprawnionym w okresie świadczeniowym 2009/2010.
W odwołaniu od powyższej decyzji A. D. wniósł o jej uchylenie i wydanie kolejnej decyzji, w której organ zbada sprawę poprzez rzetelne i pełne ustalenie dochodów - przychodów rodziny, w tym K., D. i J. D. Zdaniem skarżącego, organ błędnie przyznał uprawnionym świadczenie alimentacyjne. W uzasadnieniu odwołania skarżący stwierdził, że sprawa prowadzona jest przewlekle, a podjęte decyzje rażąco naruszają prawo. Wskazał też, że w stosunku do rodziny D. toczy się śledztwo prokuratorskie o wyłudzenie świadczeń alimentacyjnych, ponieważ dochody wykazane w dokumentach Urzędu Skarbowego w [...] nie mogą stanowić podstawy do wydania zgodnej z prawem decyzji administracyjnej. Końcowo skarżący podniósł, że całe postępowanie rażąco narusza zasady współżycia społecznego, art. 3 i 6 Europejskiej Konwencji o Prawach Człowieka oraz art. 2 Konstytucji RP. Zdaniem skarżącego, dochody D. i J. D. przekroczyły kwotę 725 zł miesięcznie, a więc nie byli oni uprawnieni do świadczeń z funduszu alimentacyjnego.
W wyniku rozpatrzenia odwołania, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu decyzją z dnia 6 kwietnia 2017 r., nr [...], utrzymało w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie. W uzasadnieniu Kolegium przedstawiło przebieg dotychczasowego postępowania i uznało decyzję organu pierwszej instancji za zgodną z prawem. Wskazało również, że postępowanie w niniejszej sprawie zostało wszczęte na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2017 r. poz. 489), zwanej dalej ustawą. Jednakże od dnia 18 września 2015 r. nastąpiła zmiana stanu prawnego w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. poz. 1302). Zgodnie z art. 1 pkt 6 ustawy zmieniającej uchylony został ust. 2 art. 27 ustawy. Od dnia 18 września 2015 r. nie są już zatem wydawane decyzje administracyjne w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Organ wyjaśnił też, że nowela w przepisach intertemporalnych nie przewiduje, by zakończenie spraw wszczętych a niezakończonych do dnia 18 września 2015 r. następować miało w oparciu o przepisy dotychczasowe. Organ pierwszej instancji zobowiązany był więc zastosować nowe regulacje. W takiej sytuacji, wobec wystąpienia przesłanki bezprzedmiotowości postępowania z uwagi na brak podstaw prawnych do rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy, należało umorzyć postępowanie na podstawie art. 105 § 1 K.p.a. Ponadto Kolegium stwierdziło, że zarzuty skarżącego dotyczące niezasadnego przyznania świadczenia z funduszu alimentacyjnego osobom uprawnionym odnoszą się do postępowania w sprawie przyznania tych świadczeń i pozostają bez wpływu na zaskarżone rozstrzygnięcie.