Sprawa ze skargi na uchwałę Rady Miasta Brzeg w przedmiocie opłaty za świadczenia przedszkoli publicznych
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Janowska Sędziowie WSA Elżbieta Kmiecik - spr. WSA Daria Sachanbińska Protokolant St. inspektor sądowy Katarzyna Stec po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 3 sierpnia 2012 r. sprawy ze skargi Prokuratora Okręgowego w Opolu na uchwałę Rady Miasta Brzeg z dnia 4 marca 2011 r., Nr VII/30/11 w przedmiocie opłaty za świadczenia przedszkoli publicznych 1) stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w całości, 2) określa, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu w całości.

Uzasadnienie strona 1/8

Przedmiotem skargi wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu przez Prokuratora Okręgowego w Opolu, jest uchwała Rady Miasta Brzeg z dnia 4 marca 2011r., Nr VII/30/11 w sprawie ustalenia opłat za świadczenia przedszkoli prowadzonych przez Gminę Miasto Brzeg. Zaskarżona uchwała została podjęta na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) oraz art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.). W § 1 ust. 1 uchwały Rada Miejska w Brzegu postanowiła, że w przedszkolach publicznych prowadzonych przez Gminę Miasto Brzeg przez 5 dni w tygodniu (od poniedziałku do piątku) w godzinach od 9.00 do 14.00 zapewnia się bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę. W ustępie 2 wskazano usługi, które realizowane będą odpłatnie poza godzinami, o których mowa w ustępie 1. W § 2 ust. 1 Rada uchwaliła, że za każdą zadeklarowaną przez rodzica rozpoczętą godzinę korzystania dziecka ze świadczeń, o których mowa w § 1 ust. 2 uchwały, ustala się opłatę w wysokości 0,193% stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę, określanego odrębnymi przepisami. Ustalona w ten sposób opłata dzienna zaokrąglana jest do pełnych dziesiątek groszy. Ustęp 2 stanowi, że miesięczna wysokość opłaty za czas realizacji odpłatnych świadczeń ustalona jest jako iloczyn stawki godzinowej, o której mowa w ust. 1 i zadeklarowanej liczby godzin pobytu dziecka w przedszkolu ponad czas określony w § 1 ust. 1 oraz liczby dni pobytu dziecka w przedszkolu. Opłata podlega zaokrągleniu do pełnych złotych. Ustęp 3 zaś przewiduje, że opłata, o której mowa w ust. 2 nie obejmuje opłat za korzystanie z posiłków, które ustala dyrektor przedszkola zgodnie z odrębnymi przepisami oraz kosztów zajęć dodatkowych prowadzonych przez inne niż przedszkole podmioty, realizowanych poza zadeklarowaną liczbą godzin w przedszkolu. W § 3 uchwały postanowiono, że zasady korzystania z usług przedszkola publicznego, w tym termin i zasady wnoszenia opłaty, o której mowa w § 2 ust. 2 oraz zadeklarowaną liczbę godzin pobytu dziecka w przedszkolu określa umowa cywilnoprawna zawarta pomiędzy dyrektorem przedszkola, a rodzicem lub opiekunem prawnym dziecka. Paragraf 4 uchwały zawiera zapis, że na wniosek rodzica lub opiekuna prawnego dziecka, w przypadku, gdy na dziecko pobierany jest zasiłek rodzinny, opłatę wymienioną w § 2 obniża dyrektor przedszkola o 30 %. Paragraf 5 przewiduje, że traci moc poprzednio obowiązująca w tym zakresie uchwała, § 6, że wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta Brzeg, zaś § 7 uchwały określa, że uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia jej w Dzienniku Urzędowym Województwa Opolskiego.

W skardze na powyższą uchwałę, wniesionej na podstawie art. 8, art. 50 § 1, art. 52 § 1, art. 53 § 3 w zw. z art. 3 § 2 pkt 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012r., poz. 270), zwanej dalej P.p.s.a, Prokurator Okręgowy w Opolu domagał się stwierdzenia jej nieważności w całości z powodu istotnego naruszenia prawa. Zaskarżonej uchwale zarzucił naruszenie art. 32 ust. 1 i ust. 2 Konstytucji RP, a także art. 53 i 54 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 1996r. Nr 67, poz. 329 ze zm.) poprzez wprowadzenie uregulowań dotyczących możliwości prowadzenia w przedszkolach publicznych dodatkowych zajęć organizowanych i prowadzonych przez prywatne podmioty na życzenie rodziców w stosunku do innych zajęć, a to przez wprowadzenie na podstawie uchwały sztywnych godzin na realizację podstawy programowej oraz pojęcia "godzin zadeklarowanych"; naruszenie art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty poprzez przyjęcie, że bezpłatne nauczanie, wychowanie i opieka zapewniona jest w konkretnie ustalonych godzinach, to jest od godziny 9.00 do 14.00 przez 5 dni w tygodniu (od poniedziałku do piątku), podczas gdy ustawa o systemie oświaty upoważnia jedynie do ustalenia ilości godzin w ciągu dnia, kiedy to zajęcia będą prowadzone bezpłatnie i ustalenia opłaty za świadczenia przekraczające ten wymiar zajęć i nie daje umocowania do precyzowania w jakich konkretnie godzinach zajęcia te będą realizowane; przekroczenie w treści § 2 ust. 1, ust. 2 oraz § 3 uchwały zakresu delegacji ustawowej poprzez wprowadzenie pojęcia "godzin zadeklarowanych" podczas, gdy ustawa uprawnia jedynie do uregulowania wysokości opłaty za świadczenie udzielone, co skutkuje w istocie wprowadzeniem opłaty za gotowość do świadczenia usług i nie precyzuje zasad rozliczania za niewykorzystane godziny; naruszenie art. 14 ust. 5 ustawy o systemie oświaty polegające na braku precyzyjnego wskazania w treści § 1 ust. 2 rodzaju świadczeń, za które ustalono odpłatność wskutek czego ustalona opłata nie jest czytelna w myśl zasady ekwiwalentności, zgodnie z którą powinno być możliwe relacjonowanie danych świadczeń do ustalonej w § 2 wysokości opłaty 0,193% za każdą godzinę do konkretnej formy usługi, podczas gdy przyjęte w uchwale rozwiązanie pozwala na relacjonowanie ww. opłaty jedynie do ilości "zadeklarowanych godzin" i dni pobytu dziecka w przedszkolu, nie zaś do charakteru, ilości i czasu trwania świadczeń, z których faktycznie dziecko korzysta; braku unormowania zasad zwrotu opłaty w przypadku nieskorzystania przez dziecko z danych zajęć, co skutkuje wprowadzeniem opłaty za samą gotowość do spełnienia świadczenia, a co z kolei godzi w zasadę ekwiwalentności świadczeń; naruszenia zakresu delegacji ustawowej poprzez scedowanie na dyrektora przedszkola w § 3 i 4 uchwały upoważnienia do uregulowania w treści umów cywilnoprawnych zasad korzystania z usług przedszkola, co przy braku definicji ww. pojęcia skutkowało umieszczaniem w treści umów o świadczenie usług postanowień o karach umownych. W uzasadnieniu uchwały Prokurator dowodził, że uregulowania skarżonej uchwały pośrednio godzą w uprawnienia rodziców do domagania się organizowania i prowadzenia dodatkowych zajęć, gdyż ograniczeniu uległy godziny, w których zajęcia takie mogą być realizowane. Akcentował, że uchwała nie wskazuje pełnych zasad rozliczania czasu pobytu dziecka w przedszkolu i charakteru zajęć, z jakich ono korzysta, co faktycznie wyklucza możliwość rzeczywistej kalkulacji opłaty i w efekcie sprowadza ją do rozliczania "zadeklarowanych godzin". To z kolei narusza zasadę ekwiwalentności i czytelności, gdyż wprowadzona opłata odnosi się jedynie do czasu oferowanych zajęć, a nie do charakteru oferowanych zajęć.

Strona 1/8